مقاله پژوهشی
تجلی ادب غنایی در تاریخ جهانگشای جوینی

اردشیر سنچولی جدید

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 مرداد 1397

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.15168.1588

چکیده
  تاریخ جهانگشای جوینی اثری است که در قالب نثر فنی و در قرن هفتم هجری نگاشته شده است. این اثر از لحاظ تاریخی، یکی از آثار مهم دوره‌ی مغول به حساب می‌آید و نویسنده‌ی آن با شرح و بسط تمام به بررسی اوضاع و احوالات دوران مغول و روزگار مقارن با آن پرداخته است؛ ولی نباید صرفا به این کتاب از منظر تاریخی نگریست، زیرا نویسنده علاوه بر بیان تاریخ، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مطالعه نشانه های نقش ترغیبیِ زبان در قصاید پس از مشروطة ملک الشعرای بهار «با تکیه بر رویکرد نقشگرایی هلیدی»

زهرا غیاثی؛ سیداحمد حسینی کازرونی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 بهمن 1398

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.42035.2684

چکیده
  نقش‌های زبان و جهت‌گیری‌های آن‌ها در هر نوع ارتباط کلامی، عاملی تعیین‌کننده در شیوة بیان نویسنده و نوع بازنمایی نگاه وی به دنیای اطرافش به شمار می‌روند. هر کدام از این نقش‌ها با جهت‌گیری‌هایی که به سوی مخاطب، گوینده، موضوع پیام و امثال این موارد دارند باعث بازنمایی‌های متمایز از یک موضوع یکسان در نوشتارهای مختلف می‌شوند. در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی دلایل پیش‌تازی قصۀ منثور در عصر صفوی

مهرداد علیزاده شعرباف؛ محمود فتوحی رودمعجنی؛ حسن ذوالفقاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 مرداد 1399

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.45487.2779

چکیده
  در این مقاله، بررسی می‌شود که قصه در عصر صفوی، به چه دلیل نسبت به هر دوره‌ای در طول تاریخ ادبیات، از نظر کمی و کیفی، رشد کرده است. بدین منظور، قصه‌های عصر صفوی مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که دلیل رشد قصه در این عصر، کارکرد سیاسی و اجتماعی قصه بوده است. اهمیت قصه از منظر سیاسی در این عصر، تحکیم و توسعۀ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بررسی و تحلیل دیدگاه کلامی- ادبی نظامی گنجوی

مهدی محبتی؛ امیر مومنی هزاوه؛ قربان ولیئی؛ رضا واعظی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آذر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.48620.2891

چکیده
  از دیدگاه نظامی سخن و شعر تنها ابزاری برای گفتگو و خلق زیبایی نیست بلکه جایگاهی فراتر از آن در دستگاه آفرینش بر عهده دارد. از این رو وی علاوه بر خلق آثار ممتاز ادبی از منظر زیبایی شناسی، همواره در پی تبیین مسائل مهم هستی شناسی و آموزش مبانی اندیشه ورزی درباره نظام هستی و مراتب وجودی آن است. در این سیستم فکری، شعر، شاعر و شاعرانگی بخشی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحریف‌شناسی عاشورا در ادبیات داستانی معاصر (بررسی آثار صادق هدایت و محمود دولت آبادی)

میثم خلیلی؛ کیومرث رجبی؛ صابر رشیدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 مهر 1399

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.51657.3013

چکیده
  در دوران معاصر همزمان با تحول صنعت داستان‌نویسی در غرب و ظهور قالب‌های ادبی جدید، نظیر داستان کوتاه و رمان‌های نوگرا، نویسندگانی زیادی وارد عرصه ادبیات داستانی شده و در نوشته‌های خویش به بازتاب وقایع مذهبی و از جمله عاشورا پرداخته‌اند. در این میان اما نویسندگانی متأثر از فرهنگ غرب وجود دارند که علیه ارزش‌های دین اسلام و باو‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کارکردهای بلاغی استفهام انکاری و استفهام تقریری در دفتر دوّم مثنوی معنوی

زیبا مصدق مهرجردی؛ هادی حیدری نیا،؛ عزیزالله توکلی کافی آباد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 فروردین 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.51010.2988

چکیده
  «استفهام انکاری» با معانی متنوّع هنری، از مباحث مهمّ و پربسامد بلاغت به‌شمار می‌رود که به علّت اهمّیّت موضوع مورد توجّه دستورنویسان نیز بوده است. مولانا با نگرش به شیوه ی بیان در قرآن کریم، معانی عرفانی را از طریق انشاء به خواننده منتقل می کند. شالوده‌ی منظومه‌ی تعلیمی مثنوی معنوی، ارشاد مخاطب به وحدانیّت حقّ و انکار ماسوی‌الله ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نگاهی برانواع باهم‌آیی در غزلیات صائب تبریزی

مهلا آرین‌پور؛ مریم علی‌نژاد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 دی 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.49171.2926

چکیده
  «باهم‌آیی» در متون ادبی که حاصل خلاقیت شاعر و نویسنده در انتخاب و تلفیق واژگان در محور همنشینی زبان، با ارائه تصاویر بدیع است، تناسب معنایی و لفظی دلپذیری را ایجاد می‌کند که گاهی مشخصه سبکی آن شاعر یا نویسنده به‌شمار می‌رود؛ ازاین‌روی بررسی متون ادبی از‌منظر باهم‌آیی‌ها، زمینه‌ را برای شناخت بیشتر آثار ادبی و سبک پدیدآورندگان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی ساخت روایی تاریخ جهان گشای جوینی با کاربست نظریه جهان متن

زینب طلایی؛ حبیب الله عباسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 اردیبهشت 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.57454.3249

چکیده
  خوانش میراث کهن فارسی و به ویژه روایت‌های تاریخی در پرتو نظریه‌های شناختی مانند نظریه جهان متن امری بایسته است؛ زیرا رویکردهای علمی جدید، فضایی برای شناخت دقیق و کشف زوایای پنهان متون فراهم می‌کند. در این جستار با روش تحلیلی- توصیفی نظریه جهان متن را در بررسی ساخت روایی جلد نخست تاریخ جهان‌گشای جوینی به کار بستیم و به این نتیجه رسیدیم ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی مقابله ای استعارۀ مفهومی جهتی در رمان های «شوهر آهو خانم» افغانی و «هرگز رهایم مکن» ایشی گورو

ساناز تقی پوری حاجبی؛ کامران پاشایی فخری؛ پروانه عادل زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 شهریور 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.54194.3124

چکیده
  زبان‌شناسی شناختی، دانش زبانی را وابستۀ اندیشه و شناخت می داند و استعارۀ‌مفهومی را به عنوان ابزاری برای چگونگی اندیشیدن و رفتارهای زبانی معرفی می کند که از طریق بررسی آن می توان شباهت و تفاوت فرهنگ ها را به دست آورد. استعارۀ‌جهتی از گونه های استعارۀ‌مفهومی است که در آن مفاهیم انتزاعی در زبان جهت دار می شوند. بر این اساس، در پژوهش ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تاملی بر فرآیند فردیّت در اشعار شفیعی کدکنی

مهین امیدیان؛ عبداله طلوعی آذر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 مرداد 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.55698.3182

چکیده
  براساس نظریه یونگ، سیر خویشتن‌یابی یا فرآیند فردیّت، با یک نیاز روحی یا تضاد درونی در شخص آغاز می‌شود؛ در این فرآیند، سازماندهی در میان کهن‌الگوها وظیفه کهن‌الگوی «خود» است که اگر بتواند وحدت و یگانگی میان کهن‌الگوهای دیگر ایجاد کند، فرد به رشد روانی می‌رسد و سرانجام شناخت زوایای پنهان درون، به خودآگاهی و تمامیّت فردی منجر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ناپختگی حسام‌الدین؛ عامل اصلی تأخیر دفتر دوم مثنوی

علی حیدری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.50420.2967

چکیده
  چکیده: یکی از چالش ‌برانگیزترین موضوعات مثنوی معنوی؛ تأخیرِ به وجود آمده در سرودن دفتر دوم است. بسیاری از محققان به تبع افلاکی؛ فوت همسر حسام‌الدین و بی‌انگیزگی مولوی را از مهم‌ترین عوامل این تأخیر دانسته‌اند. اما برخی از محققان در این نظریه‌ی نه چندان معقول تشکیک کرده، نظرات ارزشمندی ارائه کرده‌اند. در این مقاله به روش تحلیلی- ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
مطالعه , کارکردهای زبانی «فعل» در اشعار غنایی «مذنب بدایونی» با تکیه بر فرانقش اندیشگانی در رویکرد نقشگرایی هلیدی

نادره شاه آبادی؛ احمد خاتمی؛ علیرضا صالحی؛ ابوالفضل مرادی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.60252.3359

چکیده
  «ادبیات غنایی» به‌عنوان یکی از گسترده‌ترین انواع ادبی، در چهارچوب نقش «ادبی و عاطفی» زبان مطرح می‌شود و به بیان احساسات و عواطف شخصی «گوینده» می‌پردازد. هدف این نوع ادبی، گزارش و بیان احساسات گوینده و در کنار آن، لذّت بخشیدن به مخاطب است. شیوه‌های کاربرد عناصر غنایی در هر یک از منظومه‌های ادب فارسی متعدد و متنوع ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نشانه شناسی نظام پوشاک در مثنوی مولوی

عفّت نقابی؛ مهرنوش اسرافیل زاده اسرافیل زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.59478.3330

چکیده
  نظام پوشاک از نظام‌های بسیار مهم است که در متون ادبی حضور چشمگیری دارد. مولوی از جمله شاعرانی است که توانسته نظام نشانه‌های زبانی پوشاک را به نشانه‌های ادبی تبدیل کند او با کاربرد واژگان و نشانه‌های روزمره‌ی پوشاک، نشانه‌های تازه را در متن حکایت بوجود می‌آورد. این پژوهش بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تحلیل نشانه‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
آسیب شناسی بلاغت زبان براساس نظریة نقشگرا (با تکیه بر داستان یکی بود و یکی نبود جمالزاده)

محمد آهی؛ مریم فیضی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 03 آذر 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.47100.2826

چکیده
  زبان شناسی نقش‌گرا که نشأت گرفته از مکتب نقش گرا است، توانایی‌ها و خلاقیت‌های مؤلف در استفاده از نظام گفتاری و نوشتاری زبان، جهت نظام بلاغی و کارکردهای دیگر زبان مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد. صاحب نظرانی چون مارتینه، یاکوبسن و هلیدی برای زبان نقش‌های گوناگونی را بر‌شمرده اند.که از این میان نقش‌های ششگانه‌ی: ارتباطی، ارجاعی، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تحلیل روان‌شناختی شخصیت‌ در داستان کوتاه «درخت گلابی» از گلی ترقی بر اساس نظریه اناگرام

سویدا درویش؛ نرگس محمدی بدر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آذر 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.52400.3053

چکیده
  واکاوی روان‌شناختی شخصیت‌های داستانی، زمینه را برای دستیابی به دیدگاه و نگرش نویسندگان ادبیات داستانی فراهم می‌کند و همچنین راه را برای شناخت صحیح شخصیت‌های داستانی هموار می‌سازد. نظریه روان‌شناسی اناگرام، یک تیپ‌شناسی نوین است که خلق و خوی انسان‌ها را در 9 تیپِ کمال‌گرا، امدادگر، موفقیت‌طلب، فردگرا، پژوهشگر، پرسشگر، خوش‌گذران، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مثنوی‌های کوتاه در ادب فارسی (تا قرن هشتم)

مهدی دهرامی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 مهر 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.55257.3167

چکیده
  معمولاً از قالب مثنوی به‌دلیل آزادی در کاربرد قافیه و ردیف و محدود نبودن تعداد ابیات، در سرودن اشعار بلند روایی و مباحث مبسوط استفاده می‌شود و علمای بلاغت نیز همواره اشاره به بلندی اشعار قالب مثنوی داشته‌اند. با وجود این، در ادبیات فارسی مثنوی‌های بسیار کوتاهی وجود دارد که عدد ابیات آن به ده نیز نمی‌رسد. هدف این مقاله بررسی سیر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
درج شعر فارسی در متون منثور (با تکیه بر متون منثور قرن هشتم)

مرضیه عسکری؛ محمود براتی خوانساری؛ حسین آقاحسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آبان 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.60976.3385

چکیده
  درج نظم و شعر در لابلای نثر فارسی قدمتی دیرینه دارد. با نگاهی به متون منثور کهن می‌توان دریافت که اغلب نویسندگان بعد از تولد شعر فارسی به این آمیختگی تمایل داشته‌اند؛ گویی ایشان بر تأثیر شعر بر روح مخاطب و اقناع ناشی از آن واقف بوده‌اند. انگیز‌ه‌های مبتنی بر اهداف ادبی و سیاسی_ اجتماعی سبب ورود شعر به متون منثور بوده است. با نگاه به ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
ماهی سیاه کوچولو و خوانندگان؛ از قرائتی منفعل تا گفتگویی فعال

فاطمه تقی نژاد رودبنه؛ فیروز فاضلی؛ محمود رنجبر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 آبان 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.61218.3389

چکیده
  گفتمان نقد ادبی معطوف به خواننده و معناهای متکثر متون در میانه‌ی سده‌ی بیستم، مورد توجه منتقدان ادبی قرار گرفت. داستان «ماهی‌سیاه کوچولو» (1347)، به‌دلایلی ازجمله؛ نوع متن، ساختار ویژه‌ی آن و گستره‌ی مخاطبان، با تفسیر و تأویل‌های مختلف مواجه بوده است. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و براساس رویکرد نظریه‌های معطوف به خواننده، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
کاربست روان‌کاوی شخصیّت یونگ در غزلیات عطّار و مولانا با تکیه بر دو مقولة وصل و هجر

فایزه پایریز زنجانی؛ مهدی ماحوزی؛ ماندانا هاشمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 11 آبان 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.60966.3384

چکیده
  با وجود اندیشه‌های مشترک شاعرانی که در مسیر عرفان گام نهاده‌اند، هر یک از آن‌ها در به تصویر کشیدن تجربیات عارفانه و شناسایی راه‌های سیر و سلوک، سبکی خاص داشته‌اند. علاوه بر ویژگی‌های سبکی یک اثر که در به وجود آمدن اثری متفاوت نقشی تعیین کننده دارد، خصایص روحی و ویژگی-های شخصیّتی خالق اثر نیز بر این امر اثرگذار است. در این مقاله، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
کارکرد معنایی و زیباشناختی موسیقی در کشف‌المحجوب هجویری

زهرا پاکزاد؛ فاطمه کلاهچیان؛ محمّد ایرانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.55142.3159

چکیده
  در تعریفات شعر، از سه عنصر عاطفه، تخیّل و موسیقی سخن می‌رود. متون نثر فارسی، در دوره‌های گوناگون، کم و بیش از عناصر شعری بهره‌ برده‌اند.آثار صوفیانه و عارفانه، به اقتضای اهداف و مضامینشان، گرایشی بیشتر به شاخصه‌های شعری داشته‌اند؛ تا آن‌جا که گاه درک ظرایف معنایی و نمودهای زیباشناختی این متون، به تحلیل تصاویر و جلوه‌های موسیقایی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تحلیل جایگاه دین در رمان جای خالی سلوچ محمود دولت‌آبادی بر اساس نظریّه‌ اریک فروم

مصطفی محمدی؛ لیدا نامدار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.50017.2950

چکیده
  جای خالی سلوچ، اثر محمود دولت‌آبادی یکی از ده اثر بزرگ رئالیستی ایران است که با وجود نقدهای بسیار نگاشته شده بر آن، تاکنون جایگاه دین و نقش عناصر دینی به‌کار رفته در آن، مورد توجّه تحلیل‌گران ادبی قرار نگرفته‌است. پژوهش پیش‌ رو با هدف تأکید بر نقش دین به مثابة یک نیاز ریشه‌دار و یک اصل مهم در برساخت رفتار و کنش‌های فردی و جمعی و ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بهرام و گل اندام؛ روایتی از فرایند تفرد

مهدی شریفیان؛ رویا هاشمی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.56739.3224

چکیده
  ارتباط متون ادبی و روانکاوی در قرن بیستم به کمک نظریات فروید مطرح شد و پس از او، کارل گوستاو یونگ، در این زمینه نقشی برجسته داشته و درباره انعکاس روحیات و اندیشه های افراد در آفریده های خود، آثار مهمی نگاشته است. به باور یونگ، افکار انسان، تا حدودی برخاسته از امیال روزانه و به میزان زیادی تحت تأثیر ناخودآگاه جمعی و تصاویر کهن (کهن الگو) ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
پیوند پادشاهی زاب طهماسب و اسطورۀ آرش کمانگیر

ابراهیم واشقانی فراهانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.61803.3404

چکیده
  در شماری از متون ایرانی میانه می‌خوانیم که زاب، افرسیاب را «سپوخت» و آب و مرز را بازآورد و همین تیر انداختن به افراسیاب و سپوختن او (نه تیر انداختن به سمتی از زمین) در برخی متون ایرانی نو به آرش منسوب می‌شود. آیا این احتمال وجود دارد که داستان آرش و داستان پادشاهی زاب، دو اجرا از یک اسطوره باشند که با انتقال انتساب در سلسلۀ طولی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
زیبایی شناسی عناصر سوررئالیستی رمانهای «نادیا» آندره برتون و «سه قطره خون» صادق هدایت

آمنه عرفانی فرد؛ کاظم دزفولیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آذر 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.60682.3374

چکیده
  هنر و زیبایی‌شناسی حیطه‌هایی باز و گسترده‌ هستند که جهان در آنها تفسیر می‌شود و در فرایندی تفکری- ادراکی بر تخیّل، سازندگی و بیان تأثیر می‌گذارد. تجربه و دانش زیبایی‌شناسی، روش‌ها و دیدگاه‌های جدید، ذهن را به چالش می‌کشانند. «نادیا» اثر آندره برتون و «سه قطره خون» اثر صادق هدایت به عنوان واقعیتی صوری و معنایی، مصداق ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
خوانش دو شعر از شفیعی کدکنی با رویکرد شعرشناسی شناختی

سهیلا صادقی؛ بهناز علی پور گسکری؛ بلقیس روشن؛ بهناز پیامنی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.56626.3217

چکیده
  نظریه شعرشناسی‌شناختی، نظریه‌ای مبتنی بر زبان آثار ادبی و نوع چیدمان واحدهای زبانی است که به کشف ارتباط بین ساختار و مفهوم اثر ادبی می‌انجامد. این نظریه با ابزاری که برای نقد ادبی در اختیار تحلیل‌گر قرار می‌دهد امکان خوانش نظام‌مند متون ادبی را فراهم می‌آورد. هدف پژوهش حاضر بررسی سطوح تفسیری دو شعر از شفیعی کدکنی از لحاظ ساختاری ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تحلیل نشانه شناسیک غزلی از حافظ

الهه شاهی؛ محسن ذوالفقاری؛ حسن حیدری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 بهمن 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.62344.3427

چکیده
  پژوهش حاضر با عنوان « تحلیل نشانه شناسیک غزلی از حافظ » با توجه به فراگیرتر بودن شیوه های تحلیل نشانه شناسیک در حیطه ی ادب غنایی نسبت به سایر انواع ادبی و همچنین با عنایت به ماهیت چند لایه ای بودن اشعار حافظ و امکان دست یابی به سطوح گوناگون معنا از طریق کشف رمزگان و روابط حاکم بر دال و مدلول های هر غزل ، ضمن مطالعه در دیوان اشعار ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
شرح اصطلاح «شاه رخ» زدن در بیتی از حافظ

علی حیدری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 آذر 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.61469.3396

چکیده
  چکیده:حافظ یکی از مشهورترین شاعران سبک عراقی است که از اصطلاحات علوم مختلف و بازی‌های مرسوم زمان خود مانند نرد و شطرنج و... در اشعارش اندک، اما دقیق و با رعایت تمام جوانب استفاده کرده است. بهره بردن او از این اصطلاحات هیچگاه تصنعی و غیرمنتظره نمی‌نماید و چهرۀ لطیف و دلنشن غزل او را زمخت و مخاطب‌گریز نمی‌کند. او در برخی از ابیاتش از ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بررسیی محتوایی سفرنامه های عصر قاجار.

سعید علائی؛ منوچهر اکبری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 دی 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.54572.3206

چکیده
  ];چکیده:سفرنامه‌‌ها در حقیقت گنجینه‌‌ها و اسنادی ارزشمند و دست اول از برخی رخدادهای تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و ادبی شمرده می‌‌شوند که از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی هستند. سفرنامه‌‌نویسی در تاریخ کهن ادب فارسی پیشینه‌‌ای دیرین و سرگذشتی دور و دراز داشته است. از تحریر سفرنامۀ ناصرخسرو اکنون نزدیک به هزار سال می‌‌گذرد. ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تحلیل انتقادی رمان باغ تلو براساس نظریه فرکلاف

آرام رحیمیان؛ مریم مشرف الملک؛ احمد خاتمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 بهمن 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.59223.3323

چکیده
  رمان باغ تلو مجید قیصری از جمله رمان‌‌‌‌های حوزۀ پایداری در دهه‌های پس از جنگ است که با رویکردی تقریبا متفاوت نسبت به آثار پیش از خود به نگارش در‌آمده است. برجسته‌ترین وجوه تمایز این اثر نسبت به آثار پیشین این حوزه، توجه به جایگاه و هویت زن ایرانی، شکسته شدن کلیشه جنسیتی حضور مردان در جنگ و پرداختن به مسأله مقاومت واسارت زن ایرانی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تحلیل دگردیسیِ حکایتِ (آبگیر و سه ماهی) در مثنوی

طاهر لاوژه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 بهمن 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.62668.3424

چکیده
  مولانا برای بیانِ نکاتِ عرفانی حکایتِ «آبگیر و سه ماهیِ» کلیله و دمنه را در مثنوی بازآفرینی می-کند. تحلیلِ دگردیسیِ معناییِ این حکایت، شگرد مولانا برای تبدیلِ مضامینِ محدودِ آن به مفاهیمِ گستردة عرفانی و چگونگی آفرینش ساختاری نو، هدف اصلی پژوهش حاضر است. این مقاله با شیوة توصیفی ـ تحلیلی به نقد دلایلی می‌پردازد که مولانا بر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
نقد عرفان خراسان در مقالات شمس تبریزی

محمد رودگر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 اسفند 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.53903.3113

چکیده
  جریان عرفان عاشقانة خراسانی دارای سنّت سلوکی خاصی با محوریّت مفهوم عشق است. پس از انتشار مقالات شمس تبریزی یکی از موضوعات مورد توجه این بود که شمس امثال بایزید از پیران خراسان و حتی جنید، حلاج و ابن‌عربی را نیز قبول ندارد. در این پژوهش مشخص می‌شود که عمده نقد شمس به شخصیت این افراد نیست بلکه به شیوة عرفانیِ ایشان است. واقعیت این است ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
نمادپردازی عارفانۀ فاضل نظری

شیرین امینی؛ وحید مبارک؛ مهدی شریفیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 آبان 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.59543.3337

چکیده
  نماد‌پردازی از جریان‌های مهم شعر دورۀ معاصر است. مخاطب با رمزگشایی نماد به شبکۀ معنایی اندیشۀ شاعر راه می‌یابد و به هویت ادبی و سبک او پی می‌برد. نمادپردازی در آثار برخی از شاعران پس از انقلاب‌ اسلامی ازجمله فاضل نظری نمود پیدا کرده‌است.فاضل نظری شاعر پر مخاطب دهۀ هشتاد، مضامین سروده‌هایش عرفانی، اخلاقی، اجتماعی و ... است. غزل، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
زیبایی‌شناسی زبان طنز در گلستان سعدی و التّفاصیل تولّلی

غلامرضا سلیمی؛ زهرا رفیعی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 فروردین 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.63383.3443

چکیده
  التّفاصیل یکی از معروف‌ترین آثار طنز معاصر است که از طریق نقیضه‌پردازی مفاهیم انتقادی- سیاسی را به مخاطبان خود منتقل می‌کند. این کتاب بر خلاف آثار دیگر این حوزه که معمولاَ تاریخ مصرف مشخّصی دارند، هنوز جذّاب و شیرین است.به نظر می‌رسد؛ بخش عمده‌ای از زیبایی‌های این اثر به زبان آن مربوط است. به باور اغلب منتقدین، زبانِ التّفاصیل ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
نفس و نمادهای مرتبط با آن در شعر عطار نیشابوری

فاطمه رضایی؛ مهین پناهی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.64975.3492

چکیده
  چکیده یکی از موضوعات پرتکرار در حوزۀ ادبیات عرفانی، نفس است. در آثارعرفانی، نفس با تعابیر مختلف و عناوین متعددی توصیف شده که اغلب آنها نمادین و رمزی است. این پژوهش در پی رسیدن به این نکته است که عطار نیشابوری برای نفس چه نمادهایی را در آثار منظومش( الهینامه، اسرارنامه، منطقالطیر، دیوان اشعار، مصیبتنامه و مختارنامه) به کار برده و کدامیک ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
نظام‌‌‌‌‌‌‌‌مندی در مفهوم‌سازی استعاری معرفت برپایۀ دریافت‌های دیداری در تمهیدات و نامه‌های عین‌القضات همدانی: رویکردی شناختی.

علیرضا حاجیان نژاد؛ مونا بابایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 فروردین 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.59570.3340

چکیده
  هدف از پژوهش پیش‌‌رو تبیین وجود نظام‌مندی در مفهوم‌سازی استعاری معرفت برپایۀ دریافت‌های دیداری در تمهیدات و نامه‌های عین‌القضات همدانی بوده است و نگارندگان کوشیده‌اند علاوه‌بر نشان‌دادن وجود انطباق استعاری میان مفاهیم حوزۀ معرفت و دریافت‌های دیداری و تبیین چگونگی این انطباق بگویند در کتب مذکور کدام استعاره‌های مفهومی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
نقد و تحلیل خویشکاری‌های موش و گربه شیخ بهایی براساس نظریه‌ی ولادیمیر پراپ

محمّدابراهیم مالمیر؛ فاطمه هوشنگی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 فروردین 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.52463.3055

چکیده
  ولادیمیر پراپ، فولکلورشناس روسی در نظریه‌ی ابداعی خود به بررسی ریخت شناسانه ی قصه های پریان روسی پرداخت. او باتوجه به طبقه بندی داستان ها که بیشتر براساس محتوا و درون مایه این داستان ها بود، رده بندی خود را برروی فرم و ساختار این داستان ها بنا نهاد. وی نخستین گام در تحقق فرضیه خویش را شناخت و تعیین عناصر ثابت و متغیر قصه ها دانست.این ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
خوانش تطبیقی بینانظریه‌ای دو رمان «لطفاً درب را ببندید» و «شهر شیشه‌ای»

راضیه فانی؛ علی تسلیمی؛ محمود رنجبر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.63815.3458

چکیده
  در این پژوهش رمان‌های پسامدرن «لطفاً درب را ببندید» از جواد مجابی، نویسنده و ادیب معاصر ایرانی و «شهر شیشه‌ای» از پل اُستر نویسنده و ادیب معاصر آمریکایی به‌صورت تطبیقی بررسی شده‎اند. ادبیات تطبیقی می‌تواند بینانظریه‌ای باشد؛ یعنی افزون بر نظریه مکتب‌های ادبی از نظریه‌های دیگر چون پسامدرنیستی بهره گیرد. اُستر و مجابی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بلاغتِ نحو در متن تاریخی نفثه‌المصدور زیدری نسوی

محمّدامین احسانی اصطهباناتی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.63431.3444

چکیده
  امروزه در مباحث زبان‌شناسی، مطالعۀ تأثیر بلاغت بر نحو و ساختار، معاصر اهمّیّت اساسی دارد؛ در زبان فارسی، تاکنون پژوهش مستقلی دربارۀ تأثیر بلاغی و آرایش نحوی در متون نثر مصنوع و متکلّف با محوریّت کتاب نفثه‌المصدور انجام نگرفته است. در این مقاله، نخست به بررسی نحو و رابطۀ آن با دستور و بلاغت خواهیم پرداخت و پس از برشمردن نقادانۀ پیشینۀ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
سرچشمه های اساطیری رودابه

فاطمه حاجی رحیمی؛ سلمان رحیمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.63817.3459

چکیده
  اقوام هند و ایران پیش از آن‎که از موطن اصلی از هم جدا شوند، مدّتی طولانی در کنار هم می‎زیستند و واجد یک فرهنگ، زبان، مذهب و اساطیر مشترک هندوایرانی بودند. با توجه به تأثیر فرهنگی متقابل ایران و هند بر یکدیگر، گاهی این امر امکان‎پذیر است که بتوان ریشۀ اسطوره‎های هندی را در ایران نیز جستجو کرد. با مروری بر داستان زال و رودابه در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
پیام‌هایِ جهانیِ انعکاسِ خشونت علیه زنان در حکایت‌هایِ الهی نامۀ عطّار نیشابوری

منیره محفوظی موسوی؛ منصوره تدینی؛ سیما منصوری؛ مسعود پاکدل

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 05 اردیبهشت 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.64402.3470

چکیده
  این پژوهش با بهره‌گیری از شیوۀ توصیفی– تحلیلی در نظر دارد به انعکاسِ خشونت علیه زنان از دیدگاه عطّار نیشابوری بپردازد. فرض بر این است که انسانِ امروزی می‌تواند با عمل به رهنمودهایِ تربیتیِ عطّار، بر مشکلاتِ خود فایق آید. مهم‌ترین هدفِ پژوهش، مشخص نمودنِ مواردِ خشونت‌آمیز نسبت به زنان در حکایت‌هایِ الهی‌نامه ‌است. توجّه عطّار ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بررسی و تحلیل خاطره‌نگاری ادبی در آثار نیمایوشیج

ناصر نیکوبخت؛ نیلوفز انصاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اردیبهشت 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.64343.3468

چکیده
  بررسی و تحلیل خاطره‌نگاری ادبی در آثار نیمایوشیجچکیدهخاطره و خاطره‌نگاری یکی از راه‌های شناخت بیشتر حوادث و رویدادهای تاریخ معاصر ایران است و همواره در تاریخ ادب فارسی، شاعران و نویسندگان بسیاری از این گونة ادبی، برای بیان اندیشه‌ها و افکار خود استفاده کرده‌اند. علی اسفندیاری، نیمایوشیج، یکی از شاعرانی است که سروده‌های او، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
زبان و لحن حماسی-مذهبی در مختارنامۀ شعاعی قاجار

خیرالنّساء محمّدپور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اردیبهشت 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.64379.3469

چکیده
  با بررسی زبان یک اثر می‌توان به نوع ادبی آن پی‌برد؛ بنابراین زبان و لحن آثار ادبی نقشی کانونی دارد. زبان حماسی نیز حاصل انتخاب وزن و قافیه، واژه‌‌‌‌ها، ترکیبات، آرایه‌‌‌‌های بدیعی و صور خیالی است که با این نوع ادبی متناسب است. از آنجایی که نوع ادبی مختارنامه‌‌‌‌های منظوم، حماسی است، لذا این پژوهش به بررسی زبان حماسی در مختارنامۀ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
ضمیر ناخودآگاه جمعی و نقش درون مایه‌ها و تصاویر آن‌ در‌ غنای اثر ادبی ( با تکیه بر مقایسة موضوع «صبر بر مصیبت» در «کلیدر» و «دا»)

غفار برجساز؛ حدیث حاتمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 خرداد 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.46419.3496

چکیده
  برای نقد یک اثر هنری روش‌های مختلفی وجود دارد که منتقدین با به کارگیری آن‌ها به نقد و تحلیل آثار هنری و ادبی می‌پردازند. تا به امروز، نقدهای صورت گرفته بیشتر متوجة دنیای بیرون نویسنده، نفس اثر به تنهایی و همچنین اِعمال نفوذ نویسنده بر داستان بوده‌ است. این پژوهش سعی دارد یافته‌‌های مطالعات روان‌شناختی دربارة‌‌ ضمیر ناخودآگاه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بررسی جایگاه و عملکرد شعر و اندیشه مولانا در آثار شهیدمرتضی مطهری

جعفر فسائی؛ نجمه درّی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 10 اردیبهشت 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.65317.3497

چکیده
  ادبیات فارسی خارج از فضای دانشگاه، در میان افراد، اندیشه‌ها و جریانات مختلف سیاسی و اجتماعی معاصر حضوری قاطع داشته‌است. مطالعه ادبیات در این ساحت بیش از هرچیز به معنای تبیین نقش و عملکرد آن در فراز و فرودهای تاریخی است. با توجه به این مسأله، در مقاله حاضر شعر و اندیشه مولانا جلال‌الدین محمد بلخی در آثار شهید مطهری به عنوان یکی از ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
مطالعه تطبیقی متن و تصویر در نسخه چاپ سنگی امیرارسلان نامدار از منظر هویت فرهنگی

ماه منیر شیرازی؛ مریم حسینی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 16 آذر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.65322.3498

چکیده
  داستان امیرارسلان نامدار از داستانهای عامیانه ادبیات ایران در دوره قاجار است که این مقاله تلاش می‌کند با تطبیق متن و تصویر، ساختارهای پنهان و آشکار فرهنگی و هویتی آن را واکاوی و ضمن بازیابی ریشه های فرهنگی مستتر در این داستان، نمودهای آن را در تصاویر نسخه چاپ سنگی سال 1317 ه.ق معرفی و مطالعه نماید. داستان امیر ارسلان از مشهورترین قصه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تعامل و تقابل سیاست‌ورزی و دین از منظر شاهنامه فردوسی

علی آسمندجونقانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.64616.3482

چکیده
  چکیدهدر دوره باستان همواره ارتباط معناداری میان اصول و ارزش‌های سیاسی و اندیشه‌های دینی وجود داشته است. ازاین‌بین نخستین اصل، تعامل و تقابل دین و حکومت‌داری است که با استناد به حماسه فردوسی یکی از ارکان مهم ساختار سیاسی ایران باستان بوده و در متون ادبی بدان پرداخته‌شده است. در ایام قدرت پادشاهان ایران باستان رابطه میان این دو، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
مقایسۀ تحلیلی چگونگی روایت زندگی جلال‌الدین خوارزمشاه در متون تاریخ‌نگارانه و ادبی (بازنمایی روایت نبرد سند، 618ق)

ابراهیم خدایار؛ عاطفه سالاروند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 07 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.66093.3516

چکیده
  در متون تاریخی می‌توان ردپای شخصیت‌های تاریخی‏ ای را پیدا کرد که از حیث کنش و ویژگی‏ های شخصیتی به قهرمانان رمانس‌ها نزدیک شده‌اند. نویسندگان این متون نهایت تلاش خود را برای واقعی جلوه دادن این حوادث به‏ کاربسته ‏اند. یکی از این شخصیت‏ ها جلال‌الدین خوارزمشاه است. «نبرد سند» در زندگی این قهرمان در متون تاریخ‌نگارانه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بن‌مایه‌ها و تناظر‌های مشترک در منظومة «حُسینا و دلارام» و نمایش‌نامة «اُتِللو»

جلیل شاکری؛ روح الله روزبه؛ دلارام مدارا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.65380.3499

چکیده
  واکاوی و کشف رابطة متون ادبی و هنری جهان، در آینة تطبیق، می‌تواند لذت حاصل از مطالعه و خوانش این آثار را دوچندان نماید. در این بین، منظومة غنایی_نمایشی حُسینا و دلارام، سرودة شاعری به نام حُسینا، و نمایش‌نامة غنایی_تراژیک اُتِللو، اثر ویلیام شکسپیر، با مضمون عاشقانة عشق دو دلداده، با وجود تفاوت‌ در ژانر ادبی و خاستگاه فرهنگی، شباهت‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بررسی مقایسه‌ای قصّۀ شاه سیاه‌‌‌‌پوش از هفت‌‌‌‌پیکر نظامی و قصّۀ دقوقی از مثنوی مولوی

سیدمرتضی میرهاشمی؛ اکبر گراوند؛ یوسف علی بیرانوند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.66948.3539

چکیده
  ادبیات تطبیقی از جمله دانش‌‌‌‌هایی است که ما را توانمند می‌‌‌‌کند راز و رمز و مشترکات آثار ادبی را بهتر درک کنیم. نظامی از شاعران بزرگی است که بر ذهن و زبان بسیاری از شاعران پارسی‌‌‌‌گو تأثیر مستقیم و غیرمستقیم داشته است. قصّۀ شاه سیاه‌‌‌‌پوش از منظومۀ هفت‌‌‌‌پیکر نظامی از روایت‌‌‌‌های رازآلودی است که شباهت‌‌‌‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
الفتی بن حسینی ساوجی و روایح گلشن قطبشهی

علیرضا شعبانلو

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.67621.3549

چکیده
  الفتی بن حسینی ساوجی شاعر شیعی سدة یازدهم هجری در دربار عبدالله قطبشاه است که افزون بر اشعاری که در مدح وی سروده، دو رسالة «ریاض الصنایع قطبشاهی» و «روایح گلشن قطبشهی» را نیز برای وی یادگار گذاشته است. روایح گلشن قطبشهی را اغلب تذکره نویسان از الفتی یزدی دانسته‌اند درحالی که بنابر شواهد تاریخی و سبکی از آثار مسلم الفتی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
کارکرد زاویۀ دید روایی و یکان‌های معنایی در شکل‌گیری گفتمان ایدئولوژیک کهن‌متن‌های الهیاتی ایران بر پایۀ آرای ادبی راجر فاولر

البرز طاهری؛ محمّد جعفر یوسفیان کناری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 شهریور 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.65918.3511

چکیده
  اهمّیّتِ پیوندِ عناصر زبانی با عناصر ادبی و روایی در بررسی متون مختلف، بیش از هر زمان دیگر مورد توجّه منتقدان ادبی و همین‌طور زبان‌شناسان است. در مقالۀ حاضر تلاش شده تا به کمک سطوح مختلف زاویۀ دید روایی و یکان‌های معنایی تشکیل دهندۀ آن‌ها، چگونگی شکل‌گیری گفتمان ایدئولوژیک در «ارداویراف‌نامه» به عنوان یک اثر کهن و الهیاتی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
اسطورۀ آب در داستان‌های عامیانه با تکیه بر ابومسلم‌نامه و قران حبشی

لیلا شهریاری؛ سکینه رسمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.66081.3515

چکیده
  ادبیات عامیانه، بهترین تجلی‌گاه کهن‌الگوها است. داستان‌ها و افسانه‌های عامیانه طی قرون و اعصار در قالب کهن‌الگوها بیان شده‌اند. پیوند اساطیر با ادبیات سبب نمود بخشی از کهن‌الگوها در ادبیات شده است. یکی از این کهن‌الگوها اسطورۀ آب است که در متون مقدس و روایات اسطوره‌ای دارای تقدس و در همۀ تمدن‌ها جوهر هستی انگاشته شده است. مقالۀ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
خوانش جامعه‌شناسانه‌ی راحه‌الصدور و آیه‌السرور راوندی با تکیه بر بعد تشریحی نظریه‌ی ساخت‌گرایی تکوینی لوسین گلدمن

اسماعیل نرماشیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 شهریور 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.58468.3298

چکیده
  ساخت‌گرایی تکوینی شاخه‌ای از جامعه‌شناسی ادبیات است که لوسین گلدمن آن را بر اساس نظریات گئورک لوکاچ، مارکس، هگل و ژان پیاژه بنا نهاد. وی در این روش به بررسی ساختارهای متون و آثار و چه‌گونگی پدید آمدن این ساختارها بر اساس شرایط تاریخی آن‌ها می‌پردازد و در این راستا به وحدت میان صورت و محتوا تأکید دارد. بر اساس دیدگاه ایشان انسجام ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
مؤلفه های جامعۀ آرمانی در شعر معاصر ایران: با مطالعۀ موردی سروده های ملک الشعرای بهار و احمد شاملو

لیلا مرادی؛ محمّد صادق تفضلی؛ حجت اله غ منیری؛ ناهید عزیزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.66440.3525

چکیده
  جامعۀ آرمانی(آرمانشهر) آرزویی تاریخی و بسیار دیرین از بدو شهرنشینی بشر تا به امروز بوده و در تحقق این آرزو هر یک از طبقات و اقشار مختلف جامعه که دغدغۀ خوشبختی و سعادت مادی و معنوی آدمی – فارغ از زبان، رنگ، نژاد و ... – را در سر می‌پرورانده، قلم یا قدمی فراخور استعداد و توان خویش برداشته و به این طریق کوشیده، سدی محکم در برابر کج‌اندیشی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
چندصدایی در رمان دختر رعیت اثر به‌آذین با کاربست رویکرد گفتگومندی باختین

سعید حمیدیان؛ فرهاد طهماسبی؛ زهره دست پاک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 شهریور 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.64552.3481

چکیده
  چکیده پژوهش حاضر سعی دارد با استفاده از آرا و عقاید باختین، به‌طور خاص نظریه گفتگومندی، گفتمان موجود در رمان دختر رعیت اثر به‌آذین ، نویسنده صاحب سبک معاصر را واکاوی انتقادی کند و به بازتاب چندصدایی در این رمان بپردازد . در این پژوهش به این پرسش‌ها پاسخ داده شده است: 1- چگونه زنان رمان موردپژوهش در بروز چندصدایی، پویامند بوده‌اند؟ ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
ضرورت تصحیح مجدد رسالة «لطیفة غیبی» نوشتة ملامحمد دارابی

فریبا کاظمی سعید؛ ایوب کوشان؛ علی دهقان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 آذر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.68417.3577

چکیده
  اصالت متن مبنای هر نوع نقد و ارزش‌یابی است و دست‌یابی یه یک تصحیح معتبر و انتقادی نیازمند جستجو در نسخ خطی و مقابلة آن‌ها به یکی از روش‌های علمی در تصحیح متون است. در پژوهش حاضر با معرفی دو نسخة کهن و معتبر کتاب لطیفة غیبی نوشتة ملامحمد دارابی، بسیاری از عبارات و کلمات غلط و یا مبهم به شیوة انتقادی بررسی شده‌است. این کتاب هرچند در ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تحلیل روان‌کاوانه‌ی شخصیت اصلی رمان هَرَس براساس آرای کارن هورنای

روح اله خدیوپور؛ ساره زیرک؛ عبدالحسین فرزاد؛ رضا قربان جهرمی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 14 آذر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.68594.3579

چکیده
  کارن هورنای از جمله روان‌کاوانی است که بیش از فروید بر تعامل‌های اجتماعی به مثابه‌ عواملی مؤثر بر شکل‌گیری شخصیت تأکید کرد و در تحلیل‌هایش، روان‌کاوان را به دقت در بسترهای اجتماعی‌ای که فرد در آن رشد می‌کند، فراخواند. ما نیز در این جُستار با بهره‌گیری از آرای هورنای به تحلیل شخصیت اصلی رمان هَرَس، یعنی نَوال، پرداختیم. روش ما ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بررسی گفت ‌وگوی متن با مخاطب در غزلیات مولانا بر اساس نظریة گادامر

شرافت ناصری؛ بدریه قوامی؛ جمال احمدی؛ سید صادق زمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.66021.3513

چکیده
  هرمنوتیک گادامر پیوند تنگاتنگ و نزدیکی با مفهوم گفت‌و‌گو دارد. گادامر بر این باور است که بدون توجّه داشتن به عنصرگفت‌وگو، مخاطب و متن توانایی برقراری ارتباط را ندارند، بنابراین در این صورت نیز تأویلی صورت نمی‌پذیرد. غزلیات مولانا از جمله متونی است که مفهومی فراتر از تک‌معنایی دارد. در باور مولانا معیار قدرت و ناتوانی انسان اندیشه ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بازتاب آیین‌ها و باورهای عامه در مکتب داستانی جنوب

مسعود شیرالی؛ حبیب الله عباسی؛ الهه حاجیها

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 آذر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.68113.3565

چکیده
  ادبیات عامه که شامل آیین‌ها، باورها و سنت‌های هر اقلیم است؛ یکی از سرچشمه‌ها و بن‌مایه‌های ادبیات هر کشوری به ویژه ادبیات داستانی آن است. شناخت این بن‌مایه، به شناخت بهتر و دقیق‌تر ادبیات ملت‌ها و به ویژه ادبیات داستانی آن‌ها می‌انجامد. ادبیات داستانی ایران با توجه به اقالیم گسترده و متنوع کشورمان، به چندین مکتب از جمله مکتب ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تأثیر قدرت بر نثر دورۀ صفوی بر اساس جامعه شناسی زبان با تکیه بر کتاب عالم آرای عباسی

منیژه پورعلی؛ قهرمان شیری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 دی 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2023.70609.3644

چکیده
  چکیدهزبان یکی از برجسته‌ترین و مهم‌ترین عناصر سبکی در مطالعات و بررسی‌های ادبی به شمار می‌آید. هر نوع تغییر و تحوّل در فرم و محتوای زبان یک اثر ادبی، نشان دهنده‌ی سیر تحوّلات و تطوّرات نگرشی و دانشی خالق اثر و جامعه‌ی مؤثر بر پدید آمدن آن است. گاه زبان بر پدید آمدن سبک‌های ادبی و شیوه‌های نوشتاری تأثیر مستقیم دارد و گاه به صورت ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
ناسیونالیسم ایرانی و عربی در داستان‌های فارسی جنگ ایران و عراق

محمدمهدی زمانی؛ سمیه آقابابایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 دی 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2023.69091.3590

چکیده
  داستان جنگ فارسی یکی از جریان‌های مهم در ادبیات معاصر فارسی است. یکی از موتیف‌های موجود در این آثار اشاره به جنبه‌هایی از گفتمان ناسیونالیسم ایرانی و عربی است. در پژوهش پیش‌رو، به مطالعۀ جنبه‌های مختلفِ این موتیف پرداخته می‌شود. در این پژوهش، به بررسی جنبه‌های ایدئوژیک بازنماییِ راویانِ آثارِ داستانی جنگ ایران و عراق در ارتباط ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
تصحیح بیست و شش بیت از بوستان سعدی مصحَّحِ دکتر غلامحسین یوسفی

معصومه موسایی باغستانی؛ معصومه موسایی باغستانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 بهمن 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2023.69947.3615

چکیده
  در میان تصحیحاتِ معتبر و مشهورِ بوستان سعدی، از جمله نسخۀ مصحَّحِ استاد غلامحسین یوسفی، با وجود محاسن بسیار، اشتباهاتی نیز به چشم می‌آید و با توجه به اینکه تصحیح استاد یوسفی در جامعه ادبی و دانشگاهی از اهمیت خاصی برخوردار است و به عنوان یکی از منابع اصلی درس اشعار سعدی مورد استفاده و استناد استادان و دانشجویان است، نگارنده که سالیانی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
چندزبانگی و شعر: تحلیل شناختی اشعار شهریار

مصطفی شهیدی تبار

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.68008.3558

چکیده
  مقاله حاضر در تلاش بوده تا چندزبانگی و ارتباط آن با شعر را در آثار شهریار بررسی نماید. در چارچوب نظری، از زبان‌شناسی شناختی – چندزبانگی، شناخت و عاطفه- آناستاسیو (۲۰۲۰)، اروین-تریپ (۱۹۵۴، ۱۹۶۴، ۱۹۶۷) و پاولنکو (۲۰۰۷، ۲۰۱۲) برای تحلیل اشعار استفاده شد. دو شعر ترکی و فارسی از شهریار (مجموعا ۶۱ بیت) به همراه گزیده‌ای از اشعار وی به عنوان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
صور خیال در نثر مجالس عرفانی قرن پنج

امیررضا کفاشی؛ بهمن نزهت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 22 اسفند 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2023.70920.3655

چکیده
  نثر مجالس‌متصوفه‌در‌قرن‌پنج‌دارای‌ویژگی‌هایی‌است‌که‌آن‌ را ازسایرنثرهای‌ادبی متمایز می‌کند. ویژگی‌هایی که می توان آن ها را در دو حوزۀ لفظی و معنوی مورد بررسی و تفحص قرار داد. از آنجایی که بیشتر مخاطبان مجالس عرفانی از طبقۀ متوسط و عموم مردم جامعه بودند، آرایش لفظی و معنوی کلام موجب عذوبت و شیوایی سخن می‌شد و موافق طبع مخاطبان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
بهرۀ برخی مفسّران شیعی از مواهب کاشفی

محمد رضا موحدی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اسفند 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2023.68988.3585

چکیده
  فهرست بلندی از تفاسیر شیعیِ فارسی که از ایران عهد صفوی تاکنون به نگارش درآمده ، گواه بر تاثیری است که ملا حسین کاشفی از طریق تفسیر مواهب علیّه بر آنها داشته است. در این مقاله، با تکیه بر سه تفسیر دورۀ صفوی که به زمان تالیف مواهب و مولف آن نزدیک تر بوده اند، این بهره گیری‌ها پی‌گیری شده است. تفاسیری چون:1. تفسیرترجمة الخواص یا تفسیر زواره‌ای ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
حیوان، "دیگری باختینی" در داستان‌های کوتاه چوبک

عبدالحکیم همه چیزفهم رودی؛ سیدمهدی رحیمی؛ ابراهیم محمدی؛ حامد نوروزی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اسفند 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2023.70407.3637

چکیده
  هدف این جستار، تبیین و تحلیل کارکرد «حیوان به‌مثابه دیگری باختینی» در داستان‌نویسی صادق چوبک است؛ میخاییل باختین با طرح نظریۀ چندآوایی و دفاع از گفتمانِ گفت‌وگومرکز، تلاش‌کرد صداهای ضعیف به حاشیه رانده شده، ازجمله صدای «دیگری» را به گوش «مرکز» برساند و از این رهگذر قدرت را «نامرکز» کند و با «گفتمان‌های ...  بیشتر