خوانش فرویدی سیر روانرنجوری تا روان گسیختگی در داستان‌های سوررئال

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 دانشگاه بیرجند

چکیده

فروید با تشریح ساختار ذهن و تبیین چارچوب نوینی از کارکرد روان آدمی نشان داد که میان برهم‌کنش تکانه‌های ناخودآگاه و اختلالات روانی رابطه‌ای دوسویه برقرار است. از آنجا که ناخودآگاه محوری مهم‌ترین اصل در داستان‌های سوررئال محسوب می‌گردد؛ مشابهت‌هایی میان این آثار با اقسام اختلالات روانی به چشم می‌خورد که قابل توجه‌اند. به تعبیر دیگر در داستان‌های سوررئال طیف وسیعی از نشانه‌های اختلالات روانی در چرخه‌ای مدور بازتکرار می‌گردند و می‌توان گفت راوی در این قسم آثار، سوژه‌ایست که در مواجهه با جهان پیرامون خود از روان‌رنجوری به روان-گسیختگی نائل می‌آید. این پژوهش با تکیه بر یافته‌های فروید به منظور پرداختن به منشاء پیدایش اختلالات روانی و وجوه تشابه آن در داستان‌های سوررئال، نشان می‌دهد که عامل این مشابهت‌ها اشتراک در منشاء و نحوه‌ی بروز این اختلالات و ژرف ساخت رؤیا می‌باشد؛ از این رو اگرچه ترکیب خلاقیت و جنون در معنای بیماری می‌تواند دستمایه‌ی خلق آثار سوررئال گردد، لیکن انعکاس نشانه‌های اختلالات روان در این آثار لزوماً جنبه‌ی بیمارگونه نداشته و می‌تواند ناشی از رؤیامحوری متن باشد. همچنین تبلور جنون و نشانه‌های آن در این آثار، چه از نوع حقیقی و عینی آن باشد، همان‌گونه که در داستان‌های اورلیا و نادیا مشاهده می‌شود و چه صرفاً ناشی از مشابهت‌ها و اشتراکات اساسی رؤیا و جنون باشد، همچنان‌که در داستان‌های بوف کور و گاوخونی به چشم می-خورد؛ هر دو قسم آن به یک نحو در داستان‌های سوررئال منعکس گشته و موجب تشدید جنبه-های خلاقانه و هنری داستان می‌گردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Freudian reading of the course of neurosis to psychosis in surreal fictions

نویسندگان [English]

  • Samin Keshavarz 1
  • Ebrahim Mohammadi 2
  • zeynab nowruzi 3
1 Ph D. In Persion Language and Literature, Birjand University, Birjand, Iran.
2 Associate Professor of Persian Language and Literature, Birjand University, Birjand, Iran
3 birjand university
چکیده [English]

By describing the structure of the mind and explaining a new framework of the human psyche, Freud showed that there is two-way relationship between the interaction of unconscious impulses and mental disorders; Because unconscious-centeredness is considered the most important principle in surreal fictions; The remarkable similarities between these works with some types of mental disorders can be seen. In other words, in surreal fictions, a wide range of symptoms of mental disorders are repeated in a circular cycle; and it can be said that the narrator in this type of works is a subject who goes from neurosis to psychosis in confronting with the world around them. Relying on Freud's findings in order to find out the origin of mental disorders and their similarities in surreal fictions, this research shows that the cause of these similarities is the sharing of the origin and manner of occurrence of these disorders and the deep construction of dreams. Therefore, although the combination of creativity and madness in the meaning of illness can be used to create surreal works, but the reflection of the symptoms of mental disorders in these works does not necessarily have a pathological aspect and can be caused by the centrality of dreams in the text.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Freud
  • Neurosis
  • Psychosis
  • Surreal fictions