مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
جریان‌شناسی پیرنامه‌های سرزمین فارس از قرن چهارم تا هشتم هجری قمری

مریم حسینی؛ مریم رجبی نیا

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 7-33

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.53005.3081

چکیده
  از قرن چهارم تا هشتم هجری قمری در خطّۀ فارس هشت پیرنامه به زبان فارسی و عربی تألیف، ترجمه و یا گزیده شده است که عبارت‌اند از: سیرت ابن خفیف، فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه، انوارالمرشدیه فی اسرار الصمدیه، بدایة احوال الحلاج و نهایته، اخبار حلّاج، مفتاح الهدایه و مصباح العنایه، تحفة اهل العرفان، روح الجنان فی سیرة الشیخ روزبهان. ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
واکاوی ابرپهلوانان در شاهنامه (بر اساس متضادهای معنایی در ساختارهای نظام تخیل ژیلبر دوران)

الهام سعادت؛ اسحاق طغیانی

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 35-67

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.50113.2960

چکیده
  در شاهنامه ابرپهلوانانی وجود دارند که از بافت‌ انسانی روایت‌ها جدا می‌شوند و در مرتبه‌‌‌ای فراتر قرار می‌گیرند اما ویژگی و خویشکاری‌های مشترکی آن‌ها را به یکدیگر و به بدنه ‌روایت پیوند می‌دهد. در این پژوهش، از ساختارهایِ نظامِ تخیلِ ژیلبر دوران، برای تشخیص ابرپهلوانان شاهنامه استفاده ‌شده است. اساس ِساختارِ تخیلِ دوران، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
خوانش و مقایسه فکری سیاست‌نامه و قابوس‌نامه بر اساس نظریة P4C

زینب آموزگار؛ بهمن نزهت

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 69-96

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.49741.2939

چکیده
  لیپمن استاد دانشگاه کلمبیا، در سال ۱۹۶۲ م. برنامة فلسفه برای کودک یا فبک را که با نام اختصاری p4c شهرت جهانی یافته است، برای بهبود تفکّر کودکان پایه‌گذاری کرد. با توجه به مؤلفه‌های فلسفه برای کودک و سه بسندگی ادبی، فکری و روان‌شناسی، حکایاتی را در ادب فارسی می‌توان یافت که در آن، حداقل یک یا دو مضمون و مفهوم فلسفی متناسب با فرهنگ بومی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
موتیف‌های پزشکی در قصه‌های مثنوی

افسانه سعادتی؛ محسن محمدی فشارکی

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 97-123

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.45803.2804

چکیده
  نوشتار حاضر پیرامون قصه­هایی از مثنوی می­باشد که حاوی نکات درمانی و پزشکی است؛ بدین منظور نگارندگان تمام داستان­های مثنوی را بررسی و موتیف­های درمانی و پزشکی را از آن استخراج کردند. این گزاره­ها بدون در نظر داشتن نام گوینده به تجویزهای یک پزشک می­ماند. این پژوهش نشان داد که مولانا با مفاهیم پزشکی آشنا بوده است و برای القای ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تبیین جایگاه و عملکرد پادگفتمانی رمان تاریخی دامگستران یا انتقام‌خواهان مزدک

جعفر فسائی؛ فرامرز خجسته؛ سیّدعلی سراج

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 125-154

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.52973.3076

چکیده
  تحقیقات صورت گرفته پیرامون رمان تاریخی به‌دلیل عدم توجه به خاستگاه، تبار متن و گفتمان‌های موازی، آن را نوعی «مخدّر فرهنگی» و عقب‌گرد نوستالژیک جامعه سرخورده ایرانی به اسطوره عصر طلایی می‌دانند و با کلان‌روایت‌ها و احکامی کلی از قبیل ناسیونالیسم به توضیح و تأویل آن پرداخته‌اند. نوشتار حاضر با مبنا قراردادن دامگستران و با ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
نوع شناسی رمان تصویر مرد هنرمند در جوانی و شما که غریبه نیستید

زهرا خسروی زارگز؛ اکبر شایان سرشت

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 155-179

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.52564.3059

چکیده
  رمان هنرمند یکی از زیرشاخه‌های در آستانه­ی استقلال رمان رشد و کمال به‌حساب می­آید. پژوهش حاضر تلاش دارد که به کمک دقت در عناصر ساختار رمان انگلیسی تصویر مرد هنرمند در جوانی اثر جیمز جویس و رمان شما که غریبه نیستید از هوشنگ مرادی کرمانی؛ به روش توصیفی – تحلیلی مؤلفه‌­های این نوع رمان را معرفی کند. در این نوع رمان، مراحل رشد ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
دیرینه‌شناسی ستیز قدرت در خاندان‌های شاهی شاهنامه و ایلیاد (با تکیه‌ بر اسطوره‌های فریدون و پریام)

زهرا قربانی پور؛ فرهاد طهماسبی

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 181-120

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.46190.2809

چکیده
  دیدگاه دیرینه‌شناسی فوکو به بررسی گفتمان‌ها می‌پردازد و تأکیدش بر فضای متخاصم گفتمان‌ها، منازعات معنایی و تعیین زمان و مکان است. در بُرهه‌های زمانی و مکانی خاندان‌های شاهی فریدون و پریام، تحت ‌تأثیر خاستگاه‌ها، گفتمان‌هایی بر اساس ستیز برای کسب قدرت پدید آمده‌اند که برخی در فضای متخاصم توانسته‌اند غالب شوند و در منازعات معنایی، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی و تحلیل اندیشه‌های کلامی عطار نیشابوری (با نگاهی به مثنویهایش)

محمد علی جهانی قادی؛ رضا فهیمی؛ ملک محمد فرخزاد

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 211-239

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.46935.2820

چکیده
  نفوذ علم کلام و اندیشه­های کلامی در ادب فارسی مسئله‌ای انکارناپذیر است به‌گونه‌ای که می‌توان غالب موضوعات کلامی را در آثار عرفانی مشاهده کرد. در این پژوهش به دیدگاه‌های کلامی عطّار در مثنوی‌هایش پرداخته شده است. ازجمله مباحث مطرح‌شده در این پژوهش می‌توان به توحید و اعتقاد به جبر رفتاری، باور به نارسایی عقل در فهم معارف، اعتقاد ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل روان‌شناختی «خود فعلی و ایده‌‌آلی» در رمان «درخت انجیر معابد» احمدمحمود از منظر کارن هورنای

اذر اکبرزاده ابراهیمی؛ فاطمه کوپا؛ نرگس محمدی بدر؛ پدرام میرزایی

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 241-264

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.42352.2691

چکیده
  نقد روان‌شناختی شخصیت ازجمله پژوهش‌های جدید در حوزه داستان­نویسی است. احمدمحمود (اعطا) (1381-1310 ه.ش) در رمان «درخت انجیر معابد» با پرداختن به شیوه­های جدید داستان‌نویسی ازجمله: 1-توصیف ضدّ قهرمان 2-تفاوت در شخصیت‌پردازی 3-جریان سیّال ذهن 4-عدم قطعیت 5-درهم‌آمیزی واقعیت و خیال و توصیف ذهنیات اشخاص، اثری متفاوت ایجاد کرده و به ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی تطبیقی شخصیت ایشتر- آناهیتا در اساطیر ایران و میانرودان و آباندخت در داستان سمک عیّار

لیلا مختاری نیا؛ فرزانه یوسف قنبری؛ علی زاهد

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 265-288

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.51355.2998

چکیده
  یکی از بن­مایه­های داستان­های حماسی ایران، حضور قهرمانان و شخصیّت­های اساطیری است. خدابانوان ­آب و دیگر ایزدبانوان از گونه­های اساطیری هستند که در حماسه­ها در ریخت ِزنانی نامدار تجسّم می­یابند. با مرور و نگاهی دقیق به داستان بلند حماسی ـ پهلوانی سمکِ ­عیّار کارکرد چنین باوری را در مادینه­ای از داستان، به نام آبان­دخت ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مطالعة الگوهای گفتار زنانه در بافت متنی رمان‌های «خوف و نی-نا» اثر شیوا ارسطویی «با تکیه بر رویکرد رابین لیکاف DSL»

رؤیا رحیمی؛ لطیفه سلامت باویل؛ احمد خیالی خطیبی

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 289-317

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.56143.3197

چکیده
  این پژوهش به شیوة توصیفی – تحلیلی تلاش می­کند تا به این پرسش پاسخ دهد که آیا الگوهای گفتار زنانه در بافت متنی رمان­های «خوف» و «نی­نا» اثر شیوا ارسطویی، با الگوی رابین لیکاف (DSL) مطابقت دارد یا الگوهای ارائه شده در این آثار با الگوی مدّنظر وی در تعارض هستند؟ در این پژوهش از میان شاخصه­های مدّنظر لیکاف (1975) بر سطح واژگانی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
چیستی «مقام امن» در ادبیات عرفانی

عادل مقدادیان؛ ابوالفضل تاجیک

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 319-346

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.54930.3151

چکیده
  در عرفان اسلامی و در ادبیات عرفانی گاه از مفهومی تحت عنوان «مقام امن» صحبت شده است. این پژوهش کتابخانه‌ای درصدد بررسی چیستی «مقام امن» در متون عرفانی است. در سیر نزول، هر عین خارجی، مقام امنی دارد. یعنی همان چیزی که در عین ثابت و سرّ قدرش، برای او رقم خورده است. در سیر صعود، سخن از مقامی است که اگر سالک به آن دست یابد، دیگر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
کوش‌نامه و نقش قهرمان بیگانة «آماج‌گونه» در بازسازی هویت ملی ایرانیان

لیو یینگ جون

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، صفحه 347-377

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.68196.3569

چکیده
  در روند اسلامی‌شدن جامعة ایران پس از قرن هفتم میلادی، مفهوم نسب قومی و هویت تاریخی ایرانیان توسط افکار بیگانه به‌شدت دستخوش دگرگونی و ابهام گردید؛ اما برخی از ادبای ایرانی، با رونق‌یافتن زبان و ادبیات فارسی، رسالت حفظ و احیای حافظة فرهنگی را بر عهده گرفتند. برخی از حماسه‌های ملی ایران که بر اساس افسانه‌های شفاهی و مکتوب، بین قرون ...  بیشتر