بررسی متون ادبی
خوانش تطبیقی بینانظریه‌ای دو رمان «لطفاً درب را ببندید» و «شهر شیشه‌ای»

راضیه فانی؛ علی تسلیمی؛ محمود رنجبر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 21 اسفند 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.63815.3458

چکیده
  در این پژوهش رمان‌های پسامدرن «لطفاً درب را ببندید» از جواد مجابی، نویسنده و ادیب معاصر ایرانی و «شهر شیشه‌ای» از پل اُستر نویسنده و ادیب معاصر آمریکایی به‌صورت تطبیقی بررسی شده‎اند. ادبیات تطبیقی می‌تواند بینانظریه‌ای باشد؛ یعنی افزون بر نظریه مکتب‌های ادبی از نظریه‌های دیگر چون پسامدرنیستی بهره گیرد. اُستر و مجابی ...  بیشتر

بررسی متون ادبی
بررسی مقایسه‌ای قصّۀ شاه سیاه‌‌‌‌پوش از هفت‌‌‌‌پیکر نظامی و قصّۀ دقوقی از مثنوی مولوی

سیدمرتضی میرهاشمی؛ اکبر گراوند؛ یوسف علی بیرانوند

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 تیر 1401

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.66948.3539

چکیده
  ادبیات تطبیقی از جمله دانش‌‌‌‌هایی است که ما را توانمند می‌‌‌‌کند راز و رمز و مشترکات آثار ادبی را بهتر درک کنیم. نظامی از شاعران بزرگی است که بر ذهن و زبان بسیاری از شاعران پارسی‌‌‌‌گو تأثیر مستقیم و غیرمستقیم داشته است. قصّۀ شاه سیاه‌‌‌‌پوش از منظومۀ هفت‌‌‌‌پیکر نظامی از روایت‌‌‌‌های رازآلودی است که شباهت‌‌‌‌های ...  بیشتر

بررسی متون ادبی
نوع شناسی رمان تصویر مرد هنرمند در جوانی و شما که غریبه نیستید

زهرا خسروی زارگز؛ اکبر شایان سرشت

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، ، صفحه 155-179

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.52564.3059

چکیده
  رمان هنرمند یکی از زیرشاخه‌های در آستانه­ی استقلال رمان رشد و کمال به‌حساب می­آید. پژوهش حاضر تلاش دارد که به کمک دقت در عناصر ساختار رمان انگلیسی تصویر مرد هنرمند در جوانی اثر جیمز جویس و رمان شما که غریبه نیستید از هوشنگ مرادی کرمانی؛ به روش توصیفی – تحلیلی مؤلفه‌­های این نوع رمان را معرفی کند. در این نوع رمان، مراحل رشد ...  بیشتر

بررسی تطبیقی رمان‌های «شوهر آهو خانم» و «خواهر کاری» با تکیه بر مسألۀ خلاقیت ادبی

الهه ستوده‌پور؛ محمدرضا نجاریان؛ یدالله جلالی پندری

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، ، صفحه 123-147

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.46299.2811

چکیده
  «خلاقیت» در ادبیات تطبیقی عبارت است از تفاوت بین تقلید کردن و تأثیر پذیرفتن و نویسندۀ خلاق به کسی گفته می‌شود که از آثار دیگران الهام بگیرد و آنچه را که از دیگری وام گرفته، در ساخت اجتماعی و فرهنگی جامعۀ خود به شیوه‌ای نو بپروراند. بومی کردن یا «از آنِ خود کردن» مضامین ادبیات سایر ملت‌ها، نه‌تنها امری مذموم نیست بلکه نقش ...  بیشتر

پُر‌سازی ذات، تحقیقی در پدیده آنتاگونیسم و گفتمان غیریت‌سازی فرهنگی در پژوهش‌های تطبیقی عربی میان ادبیات فارسی و عربی

علی گنجیان خناری؛ مجید بیاتی

دوره 26، شماره 91 ، فروردین 1401، ، صفحه 125-152

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.56167.3199

چکیده
  برجسته‌سازی و یا پُرسازی ذات و خودمرکزبینی که در زبان عربی با اصطلاح تضخیم الأنا نامیده می‌شود با مفهوم خودبرتربینی و شیفتگی ارتباط تناتنگی دارد؛ زیرا پرسازی ذات در بالاترین مراحل منجر به خودشیفتگی خواهد شد. این مقاله می‌خواهد به بررسی و تحلیل این مسأله و نیز محوریت‌گریزی و ستیهندگی فرهنگی از یک سو و از سوی دیگر به محوریت‌گرایی ...  بیشتر

بررسی تطبیقی داستان «جاناتان مرغ دریایی» و داستان مرغان در منطق‌الطیر بر مبنای نظریۀ انتخاب گلسر

احمد تمیم داری؛ شیوا دولت آبادی؛ شهناز عبادتی

دوره 23، شماره 81 ، مهر 1398، ، صفحه 7-38

https://doi.org/10.22054/ltr.2019.38164.2511

چکیده
  تئوری انتخاب به تبیین رفتارهای انسان با تأکید بر مسئولیت­پذیری در برآوردن نیازهای اساسی می­پردازد. هدف مقالۀ حاضر، کاربست این رویکرد روانشناسی، در بررسی تطبیقی داستان­های رمزی است. جاناتان، مرغ دریایی، نوشتۀ ریچارد باخ (1936) و نیز منطق‌الطیر عطّار، بازگوکنندۀ یکی از والاترین دغدغه­های بشری، یعنی «حقیقت جویی» است. مقالۀ ...  بیشتر

پژوهشی در بوستان سعدی با رویکرد ترامتنیت ژنت، از منظر ادبیات تطبیقی

منصور پیرانی

دوره 22، شماره 78 ، دی 1397، ، صفحه 172-149

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.15549.1606

چکیده
  همزمان با بینامتنیت و ساختارگرایی، ادبیات تطبیقی هم با رویکردی متفاوت، مطرح شد و به عنوان رشته‌ای مستقل اعلام موجودیت کرد. ادبیات تطبیقی، بینامتنیت و ترامتنیت، هرسه به «بررسی روابط میان یک متن با متن یا متن‌های دیگر» می‌پردازند، اما با رویکردی متفاوت که باعث می‌شود متن از حالت تک‌معنایی و بسته بودن خارج شده، پویایی، تحول ...  بیشتر

تحلیل تطبیقی ویژگی‌های حماسی و داستانی شاهنامه و بیوولف

محمد علیجانی؛ محمد آهی

دوره 21، شماره 73 ، مهر 1396، ، صفحه 7-28

https://doi.org/10.22054/ltr.2017.8121

چکیده
  بیوولف کهن‌ترین و بزرگترین اثر حماسی ادبیات انگلستان به زبان انگلیسی قدیم است که قهرمان اصلی آن، بیوولف نام دارد. در شاهنامه هم ابرقهرمان اصلی، رستم است. حماسة بیوولف و شاهنامه، خصوصاً بخش پهلوانی آن و نیز شخصیت‌های اصلی دو حماسه، شباهت‌هایی شایستة تأمل دارند که با تعمق در آن‌ها و تطبیق آن‌ها با یکدیگر، هم به تشابهات شخصیت رستم ...  بیشتر

نقد و بررسی تصویرسازی حماسی در شاهنامه فردوسی و دیوان متنبی

وحید سبزیان پور

دوره 17، شماره 57 ، آذر 1392، ، صفحه 127-151

https://doi.org/10.22054/ltr.2013.6616

چکیده
  فردوسی و متنبی، دو حماسه‌سرای بزرگ ادب پارسی و عربی، تصاویر بدیعی از حملات توفنده‌ی لشکریان، خلق کرده‌اند که از زوایای مختلف، قابل تأمل و بررسی است. عواملی چون توارد، الگوهای کلیشه‌ای و تأثیرپذیری فردوسی از متنبی، باعث شده تا این دو شاعر در ترسیم باشکوه صحنه‌های حماسی سپاهیان؛ مضامین و تصاویر مشترکی داشته باشند؛ اما فردوسی به ...  بیشتر

ادبیات تطبیقی در ایران: پیدایش و چالش‌ها

مجید صالح بک

دوره 12، شماره 38 ، اسفند 1387، ، صفحه 9-28

https://doi.org/10.22054/ltr.2009.6469

چکیده
  ادبیات تطبیقی از دیدگاه مکتب فرانسوی، شاخه‌ای از تاریخ ادبیات است که به بررسی روابط تاریخی در میان دو یا چند ادبیّات ملّی می‌پردازد. مکتب تطبیقی آمریکا نیز ادبیات تطبیقی را پژوهشی بین رشته‌ای می‌داند که به مقایسة ادبیات ملّت‌ها با یکدیگر و بررسی رابطة ادبیات با سایر رشته‌های علوم انسانی و هنرهای زیبا می‌پردازد. ادبیات تطبیقی ...  بیشتر

گذشته ای روشن و آینده ای تاریک پژوهش تطبیقی دو شعر از «امل دنقل» و «منوچهر آتشی»

علی اکبر احمدی

دوره 11، شماره 33 ، آذر 1386، ، صفحه 7-21

https://doi.org/10.22054/ltr.2007.6431

چکیده
  مقارنه و قیاس یکی از مصادر پر بار و غنی معرفت و فهم انسان است. انسان در بیشتر بررسی‌های خود برای رسیدن به کنه حقایق راه قیاس را برمی‌گزیند و ادبیات تطبیقی با چهره و چهارچوب کنونی آن ثمره پژوهش‌های ادبی دوران معاصر است که با استقبال بسیاری نیز روبه‌رو است و در پی بیان تأثیر و تأثر ادبیات ملل و تبیین نکات مشترک دو ادب مختلف است و لو هیچ ...  بیشتر

خیام و هوسمن

حسین پورقاسمیان

دوره 11، شماره 33 ، آذر 1386، ، صفحه 44-51

https://doi.org/10.22054/ltr.2007.6433

چکیده
  هوسمن، شاعر شکاک انگلیسی قرن بیستم، از لحاظ صوری و محتوایی از «حکیم عمر خیام» تأثیر فراوانی پذیرفته است. هدف این نوشتار نمایاندن برخی از شباهت‌های مهم در کار دوشاعر و بیان پاره‌ای از تفاوت‌ها در میان آنهاست. دو شاعر در موضوعاتی نظیر بی‌اعتباری جهان، گذرا بودن زندگی، سرگردانی انسان و بی‌ارزشی آدمی در صحنه مکرر مرگ و زندگی شباهت‌های ...  بیشتر

ترجمه و ادبیات تطبیقی

محمدحسن تقیه

دوره 6، شماره 15 ، شهریور 1381، ، صفحه 83-89

https://doi.org/10.22054/ltr.2002.6238

چکیده
  در میان محققان ادبیات تطبیقی دربارۀ نقش ترجمه در داد و ستدهای ادبی و همچنین امکان تکیه بر ترجمه در پژوهش های تطبیقی سخن بسیار است. به طور کلی پژوهشگران ادبیات تطبیقی ارتباط با زبان ها و متون های زبان مبدأ را ترجیح می دهند. آنان در همه احکام و نتیجه گیری هایی که براساس ترجمه پایه ریزی شده باشد، به دیدۀ شک و تردید نگاه می کنند. همچنان که ...  بیشتر