کارکردهای بلاغی استفهام انکاری و استفهام تقریری در دفتر دوّم مثنوی معنوی

زیبا مصدق مهرجردی؛ هادی حیدری نیا،؛ عزیزالله توکلی کافی آباد

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 فروردین 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.51010.2988

چکیده
  «استفهام انکاری» با معانی متنوّع هنری، از مباحث مهمّ و پربسامد بلاغت به‌شمار می‌رود که به علّت اهمّیّت موضوع مورد توجّه دستورنویسان نیز بوده است. مولانا با نگرش به شیوه ی بیان در قرآن کریم، معانی عرفانی را از طریق انشاء به خواننده منتقل می کند. شالوده‌ی منظومه‌ی تعلیمی مثنوی معنوی، ارشاد مخاطب به وحدانیّت حقّ و انکار ماسوی‌الله ...  بیشتر

نشانه شناسی نظام پوشاک در مثنوی مولوی

عفّت نقابی؛ مهرنوش اسرافیل زاده اسرافیل زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 شهریور 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.59478.3330

چکیده
  نظام پوشاک از نظام‌های بسیار مهم است که در متون ادبی حضور چشمگیری دارد. مولوی از جمله شاعرانی است که توانسته نظام نشانه‌های زبانی پوشاک را به نشانه‌های ادبی تبدیل کند او با کاربرد واژگان و نشانه‌های روزمره‌ی پوشاک، نشانه‌های تازه را در متن حکایت بوجود می‌آورد. این پژوهش بر آن است که با روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تحلیل نشانه‌های ...  بیشتر

بررسی متون ادبی
تحلیل دگردیسیِ حکایتِ (آبگیر و سه ماهی) در مثنوی

طاهر لاوژه

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 بهمن 1400

https://doi.org/10.22054/ltr.2022.62668.3424

چکیده
  مولانا برای بیانِ نکاتِ عرفانی حکایتِ «آبگیر و سه ماهیِ» کلیله و دمنه را در مثنوی بازآفرینی می-کند. تحلیلِ دگردیسیِ معناییِ این حکایت، شگرد مولانا برای تبدیلِ مضامینِ محدودِ آن به مفاهیمِ گستردة عرفانی و چگونگی آفرینش ساختاری نو، هدف اصلی پژوهش حاضر است. این مقاله با شیوة توصیفی ـ تحلیلی به نقد دلایلی می‌پردازد که مولانا بر ...  بیشتر

بررسی متون ادبی
از افق در تلقی نیچه ای تا افق در تلقی گادامری با تأملی در حکایت هایی از مثنوی معنوی

فرزاد بالو

دوره 27، شماره 96 ، تیر 1402، ، صفحه 149-171

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.44357.2749

چکیده
  گادامر، در حقیقت و روش، تلقی نیچه از افق را محدود و بسته ارزیابی می­کند که فراروی از آن امکان­پذیر نیست. در مثنوی معنوی حکایت­هایی چون «اختلاف­کردن در چگونگی و شکل پیل» و «قصة جوحی و آن کودک که پیش جنازة پدر خویش نوحه می­کرد» از  نمونه­های تحقق عینی افق در تلقی نیچه­ای آن به­حساب می­آیند،  چراکه در این ...  بیشتر

بررسی متون ادبی
تحلیل مفهوم معنی و شوق زندگی در مثنوی معنوی با تأکید بر نظریۀ ویکتور فرانکل

فاطمه حاج زین العابدین؛ کامل احمدنژاد؛ فریده محسنی هنجنی؛ افسانه لطفی عظیمی

دوره 27، شماره 96 ، تیر 1402، ، صفحه 281-304

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.48595.2888

چکیده
  مولانا در مثنوی معنوی به دنبال ایجاد انگیزه و شوق به زندگی همراه با معنویت است. او می­کوشد موانع رسیدن به معنویت را از پیش پای سالک بردارد. تحمل رنج­ها، مسئولیت­پذیری، عشق راستین، اعتقاد راسخ به خدا راهکارهای رسیدن به معنویت است. دیدگاه عرفانی او با روان‌شناسی معناگرای ویکتور فرانکل همسو بود. از این‌رو در پژوهش حاضر با روش توصیفی ...  بیشتر

موتیف‌های پزشکی در قصه‌های مثنوی

افسانه سعادتی؛ محسن محمدی فشارکی

دوره 27، شماره 95 ، فروردین 1402، ، صفحه 97-123

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.45803.2804

چکیده
  نوشتار حاضر پیرامون قصه­هایی از مثنوی می­باشد که حاوی نکات درمانی و پزشکی است؛ بدین منظور نگارندگان تمام داستان­های مثنوی را بررسی و موتیف­های درمانی و پزشکی را از آن استخراج کردند. این گزاره­ها بدون در نظر داشتن نام گوینده به تجویزهای یک پزشک می­ماند. این پژوهش نشان داد که مولانا با مفاهیم پزشکی آشنا بوده است و برای القای ...  بیشتر

زندگی خصوصی مولانا در لایه‌های پنهان نخستین داستان مثنوی

قدرت الله طاهری

دوره 16، شماره 52 ، شهریور 1391، ، صفحه 89-118

https://doi.org/10.22054/ltr.2012.6579

چکیده
  مقاله حاضر، خوانشی متفاوت از داستان نخست مثنوی به منظور بازجست انعکاس سایه‌وار زندگی خصوصی مولانا و ارتباطات اجتماعی وی با افراد مهم و تأثیرگذار در زندگی اوست. لذا ضمن تأیید و صحه گذاشتن بر قرائت‌ها و تأویلات متعدّدی که تا کنون محقّقان برجسته‌ی ایرانی و غیرایرانی از این داستان به عمل آورده‌اند، داستان را در «بستر تاریخیِ» ...  بیشتر

قوافی ناساز در مثنوی معنوی

رضا فهیمی؛ علیرضا مظفری

دوره 9، شماره 25 ، آذر 1384، ، صفحه 133-155

https://doi.org/10.22054/ltr.2005.6346

چکیده
  از جمله مباحث مربوط به قافیه مبحث عیوب قافیه است. عیوب قافیه تنها مخصوص شاعران گمنام و یا شاعران غیر معروف نیست بلکه در بین شاعران طراز اول ادبیات فارسی نیز این عیوب مشاهده می شود. البته ذکر این مطلب به هیچ وجه به این معنی نیست که شاعران بزرگ و توانایی ادب فارسی از آوردن قوافی سالم عاجز بوده اند و در تنگنای قافیه قرار گرفته اند بلکه بعضی ...  بیشتر