قوافی ناساز در مثنوی معنوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

هیئت علمی دانشگاه ارومیه

چکیده

از جمله مباحث مربوط به قافیه مبحث عیوب قافیه است. عیوب قافیه تنها مخصوص شاعران گمنام و یا شاعران غیر معروف نیست بلکه در بین شاعران طراز اول ادبیات فارسی نیز این عیوب مشاهده می شود. البته ذکر این مطلب به هیچ وجه به این معنی نیست که شاعران بزرگ و توانایی ادب فارسی از آوردن قوافی سالم عاجز بوده اند و در تنگنای قافیه قرار گرفته اند بلکه بعضی از آنها از جمله مولانا جلال الدین بلخی نوعی تجاهر به بی توجهی نسبت به قافیه و لفظ داشته و تنها هدف آنها بیان مقاصد و استفاده از لفظ و قافیه برای بیان اهداف آنها است، به گونه ای که خود مولانا هم در مثنوی و هم در کلیات دیوان شمسی به این نکته اشاره کرده است. در این مقاله انواع عیوب قافیه در کل مثنوی معنوی با تعداد هر عیب و درصد هر عیب نسبت به عیوب دیگر و نسبت به کل ابیات مثنوی مورد بررسی قرار گرفته است. ابیاتی که دارای عیب قافیه بوده اند استخراج شدهاند و از هر کدام از عیوب نیز چند مورد برای نمونه ذکر شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rhyme deficiencies in Masnavi Mawlana (rumi)

نویسندگان [English]

  • reza ffahimi
  • alireza mozafari
چکیده [English]

Rhyme deficiencies are Considered as a weak point in amateur poems, but it can be traced in the works of some famous poets. This does not mean that persian great and well- known poets were unable to use perfect rhyme but some of them like Jalal- Al- din-e Rumi have used deficiencies delibarately to show their focus on concept instead of rhyme and their major goal is the statement of the matter and use of word and rhythm. this point has been vividly mentioned by Mowlana in Masnavi and also in Kolleyat-e Shams. In this paper all kinds of rhythm deficiencies in the whole Masnawi are investigated and the number and percentage of each deficiency compared to the other rhyme deficiencies and also compared to all couplets of Masnawi are reviewed separately. In other words, all Masnawi couplets are reviwed separately and those couplets which have rhyme deficiencies have extracted and examples for each one are pointed out in this paper. Also Masnawis' different versions are compared with base version which is Nicolsons version and the couplets that their deficiencies are corrected by using the base version are mentioned.