مقاله پژوهشی
سبک‌شناسی انتقادی شعر شمس کسمایی

محمدمهدی زمانی؛ کورش صفوی

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 7-33

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9185

چکیده
  شمس کسمایی نخستین شاعر نوپرداز زبان فارسی است. اشعار او در نشریاتِ هوادار تجدد و مدافع حقوق زنان و در تبریز، در زمان حکومت خیابانی در آذربایجان منتشر می‌شد. پژوهش حاضر برای بررسی نسبت شعر کسمایی با مناسبات قدرت موجود در آزادیستان، به توصیف زبان‌شناختی متن بر اساس دستور نظام‌مند ـ ‌نقش‌گرای هلیدی و تفسیر این یافته‌ها، یعنی شناسایی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
جامعه‌شناسی ادبیات؛ کاربست الگوی تخیل جامعه‌شناختی در تحلیل اشعار فروغ فرخزاد

احمد تمیم داری؛ مریم نوتاش؛ ملیحه کاظمی نسب

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 33-66

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9186

چکیده
  پژوهشگران اجتماعی می‌توانند با توجه به بینش جامعه‌شناختی به ‌عنوان ابزاری تحلیلی، عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی، جامعه و مسائل آن را بررسی نمایند. از این جمله می‌توان به حوزه‌های هنری و ادبی اشاره کرد که به نوعی بازتاب‌دهندة محیطی هستند که در آن خلق می‌شوند. در این مقاله، اشعار فروغ فرخزاد را که به شکل چشمگیری با رویدادهای اجتماعی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل جامعه‌شناختی شهرآشوب‌ها به عنوان تاریخ محلی منظوم در عصر تیموری

محسن پرویش؛ ذکرالله محمدی

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 67-92

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9187

چکیده
  تاریخ‌نگاری محلی به عنوان یکی از اشکال تاریخ‌نگاری در ایران، به‌ویژه در دورة تیموری، چندان مورد توجه قرار نگرفته‌است. در این میان، یکی از انواع تاریخ‌نگاری محلی، تاریخ‌نگاری منظوم است و گونه‌ای از تاریخ‌های منظوم که در عهد تیموری گسترش یافت، شهرآشوب‌ها هستند. در واقع، شهرآشوب‌ها اطلاعات فراوانی در باب تاریخ اجتماعی و فرهنگی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل و بررسی «ساختارهای گفتمان‌مدار» در روایت ابوالفضل بیهقی از ماجرای «حسنک وزیر»

یحیی طالبیان؛ ندا امین

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 93-124

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9188

چکیده
  حکومت دورة غزنویان مهم‌ترین پدیده‌ای است که بیهقی ازیک سو به عنوان دبیر درباری و از سوی دیگر در جایگاه منتقد و نویسندة توانا باآن روبه‌رو بود. نگارندگان باور دارند که تاریخ بیهقی متنی است که با ایجاد رمزهایی درلابه‌لای سخن، خواننده را به نوعی خودآگاهی عمیق‌تر رهنمون می‌شود و خواهان دریافت کلان‌تر او از متن است. بهره‌گیری از ساختارهای ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل مقایسه‌ای رویارویی پدر و پسر در تراژدی‌های ایرانی و یونانی (رستم و اسفندیار، رستم و سهراب و ادیپوس شهریار)

حسین محمدی؛ افسانه حسن زاده دستجردی؛ امیرعباس عزیزی‌فر

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 125-142

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9189

چکیده
  رویارویی پدر و پسر از جمله موتیف‌هایی است که در بسیاری از اسطوره‌ها، آثار حماسی، افسانه‌ها، قصه‌های عامیانه و یا حتی در روایت‌های مذهبی جهان دیده می‌شود. بستر این رویارویی عموماً نوع ادبی حماسه است. در بسیاری از این رویارویی‌ها با نوع ادبی تراژدی روبه‌رو هستیم. در این مقاله، سه داستان «ادیپوس شهریار»، «رستم و اسفندیار» ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل بازتاب کلیله و دمنه در مجلّدات پنجگانة تاریخ وصّاف از منظر نظریة دریافت

محمد امیر جلالی

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 143-164

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9190

چکیده
  موضوع مقالة حاضر، تحلیل نوع نگاه وصّاف‌الحضرة (663ـ730 ق.) در مجلّدات پنجگانة تاریخ وصّاف به کتاب کلیله و دمنه، از منظر نظریة «زیبایی‌شناسی دریافت» است.«نظریة دریافت» به جای رابطة «متن‌ـ مؤلف»، بر رابطة «متن‌ـ خوانش» و نقش برجستة خواننده در معناگذاری متن تأکید دارد. هانس رابرت یاوس، یکی از بنیانگذاران و نظریه‌پردازان ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
اسرائیلیّات در داستان حضرت محمّد(ص) و بازتاب آن در ادب فارسی

عسکری ابراهیمی جویباری؛ مالک شعاعی؛ حسن شامیان

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 165-186

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9191

چکیده
  یکی از جنبه‌های شاخص ادب فارسی، توجه شایان اهل ادب به موضوعات قرآنی و قصص انبیاست. بخشی از این داستان‌ها و شرح‌حال‌نویسی‌ها منبعث از قرآن کریم است که هیچ خللی در آن راه ندارد و در حقیقت، زینت‌بخش متون ادبی است. اما بخش چشمگیری از آن، تحت تأثیر اسرائیلیات شکل گرفته‌است. به علت هماهنگی قرآن کریم با برخی از موضوعات تورات و انجیل و گرویدن ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل عناصر ناتورالیستی در رمان سفر شب از بهمن شعله‌ور

عبدالله حسن‌زاده میرعلی؛ آرتمیز صیادچمنی

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 187-210

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9192

چکیده
  مکتب ادبی ناتورالیسم در اواخر قرن نوزدهم با تلاش امیل زولا در فرانسه پایگذاری شد. این مکتب رفتار و افکار انسان را برخاسته از امیال طبیعی و غرایز درونی می‌داند و بر جنبه‌های توارث، محیط، لحظه و مشاهدة زندگی انسان به دور از آرمان‌گرایی تأکید می‌ورزد. ناتورالیسم از راه ترجمه وارد ادبیات ایران شد و برخی از نویسندگان معاصر ایرانی، از ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی و تحلیل نمادشناسی نگاره‌های هفت‌ خان رستم

محمود آقاخانی بیژنی؛ اسحاق طغیانی؛ محسن محمدی فشارکی

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 211-234

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9193

چکیده
  نمادگرایی در تفکرات و رؤیاهای نژادهای مختلف بشری وجود دارد و انسان را به گسترة تفکر بدون گفتار رهنمون می‌کند. شاهنامه از دیرباز مورد توجه مردم ایران‌زمین بوده‌است که با توجه به بافت داستانی این اثر، ارتباط نزدیکی با آن برقرار می‌کردند. در دورة صفویه، نقالان در قهوه‌خانه‌ها، داستان‌های شاهنامه را با پرده‌خوانی و آرایش صحنه‌ها ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
کارکردهای هنری و زیباشناختی تنازع در شعر

مهدی دهرامی

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 235-252

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9194

چکیده
  تنازع یکی از مباحث علم دستور است که بر اساس آن بخشی از جمله ‌همزمان چند نقش مختلف نحوی می‌گیرد. هدف این مقاله، تعیین و بررسی نقش‌های زیباشناختی این تمهید زبانی در شعر است. هنگام ایجاد تنازع در شعر، شاعر ساختار جمله را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که واژگان، ترکیبات و جملات مختلفی، متنازعٌ‌فیه را برای تکمیل ساختار نحوی خود به سمت خود ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل و بررسی رمان عریان در برابر باد از احمد شاکری بر اساس الگوی کنشگرای گریماس

احمدرضا کیخای فرزانه؛ محمدجواد عرفانی بیضائی؛ حمیدرضا اکبری

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، صفحه 253-278

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9195

چکیده
  احمد شاکری در رمان «عریان در برابر باد» با نگرشی نو و اثرگذار در خلق شخصیت به‌ اتفاق‌های یک دهه پس از جنگ در منطقة کردستان می‌پردازد. تنوع و تعدد شخصیت و بازشناسی نقش هر یک از آن‌ها در تدوین خط سیر روایت این رمان شایستة تأمّل و تحلیل است. الگوی کنشگرای گریماس به‌ عنوان محمل تحلیل این روایت می‌تواند، با نگرشی جامع و کامل، نقش ...  بیشتر