بررسی متون ادبی
ویژگی‌های تاریخ‌نگاری در تاریخ بیهقی (باور جزا و پاسداشت خردورزی، سنجیدگی و مدارای ایرانشهری)

وحید مبارک

دوره 27، شماره 96 ، تیر 1402، ، صفحه 337-361

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.54562.3134

چکیده
  زبان، دین، هنر، محیط، سیاست، فرهنگ و آداب یک جامعه و افرادش، آنرا از دیگر جوامع جدا می­کند. با این دیدگاه، اثری ارزشمند خواهد بود که چون تاریخ بیهقی و شاهنامه، بتواند جنبه­های فردی، جمعی و ملی مردم را نشان دهد و آنان و دیگران را به بد و خوب وجودشان آگاه گرداند. در اواخر قرن چهارم و نیمۀ اول قرن پنجم (سدة اغتشاشات)، سنگ بنای نیاز به ...  بیشتر

هدیه دادن و رسوم آن نزد ایرانیان با تکیه بر شاهنامه و تاریخ بیهقی

علی محمد پشت دار؛ معصومه دهقان شیری

دوره 24، شماره 85 ، مهر 1399، ، صفحه 167-204

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.10901.1399

چکیده
  تاریخ ایران باستان سرشار از رسومی است که در گذر تاریخ به فراموشی سپرده یا به نوعی دچار تغییراتی شده است. در فرهنگ ایرانی، هدیه دادن و هدیه گرفتن اهمیت زیادی دارد و تاکنون نیز این رسم با وجود تغییراتی، ادامه یافته است. تاریخ بیهقی به عنوان کتابی که اوضاع دربار ایران را روایت می­کند و شاهنامه که روایت‌گر تاریخ ملی ایران است، منابعی ...  بیشتر

تحلیل حکایت ذکر بر دار کردن حسنک با رویکرد تاریخ‌گرایی ‌نو

علی تسلیمی؛ معین کمالی راد

دوره 24، شماره 85 ، مهر 1399، ، صفحه 205-230

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.21484.1848

چکیده
  تاریخ‌گرایی ‌نورویکردی‌ است‌ در مطالعات ادبی و فرهنگی‌ که به بازنگری رابطۀ تاریخ و ادبیات می‌پردازد و بر موقعیت تاریخی متن به عنوان بستر تعامل گفتمان‌های مختلف و مناسبات قدرت تأکید دارد. در این مقاله، حکایت «ذکر بر دار کردن حسنک وزیر» که از جمله روایت‌های مهم تاریخ بیهقی ا‌ست با رویکرد تاریخ‌گرایی نو مورد ارزیابی قرار ...  بیشتر

بازخوانی وقایع تراژیک تاریخ بیهقی بر اساس ویژگی‎های تئاتر ارسطویی و برشتی

محمدعلی خزانه دارلو؛ محمد اصغرزاده

دوره 23، شماره 81 ، مهر 1398، ، صفحه 101-134

https://doi.org/10.22054/ltr.2019.18636.1737

چکیده
  متون کلاسیک ادب پارسی برخوردار از غنای داستانی فراوانی است. در آثار بعضی از نگارندگانِ این متونِ نظم و نثر، فراتر از داستان‎گویی صرف، نوعی روایت دراماتیک به چشم می‎خورد. با این حال با توجه به نبود نمایش در سده‎های آغازینِ شعرِ پارسی در ایران، این آثار ظاهر نمایشی ندارند و صرفاً برای خواندن نوشته شده‎اند. بعد از ورود نمایش از ...  بیشتر

تحلیل و بررسی «ساختارهای گفتمان‌مدار» در روایت ابوالفضل بیهقی از ماجرای «حسنک وزیر»

یحیی طالبیان؛ ندا امین

دوره 22، شماره 77 ، مهر 1397، ، صفحه 93-124

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.9188

چکیده
  حکومت دورة غزنویان مهم‌ترین پدیده‌ای است که بیهقی ازیک سو به عنوان دبیر درباری و از سوی دیگر در جایگاه منتقد و نویسندة توانا باآن روبه‌رو بود. نگارندگان باور دارند که تاریخ بیهقی متنی است که با ایجاد رمزهایی درلابه‌لای سخن، خواننده را به نوعی خودآگاهی عمیق‌تر رهنمون می‌شود و خواهان دریافت کلان‌تر او از متن است. بهره‌گیری از ساختارهای ...  بیشتر

تحلیل سیاسی زبان بدن در تاریخ بیهقی

علی‌اکبر باقری خلیلی؛ مرضیه زُلیکانی

دوره 19، شماره 65 ، آذر 1394، ، صفحه 79-99

چکیده
  زبان بدن به معنای عبور از کلام و ایجاد ارتباط از طریق عناصر غیرکلامی یا زبان خاموش است. این زبان مجموعة وسیعی از رفتارها و پدیده‌های اشاری و حرکتی را شامل می‌گردد و در سیاست، به طور مستقیم یا غیرمستقیم کاربرد دارد. یک سیاست‌مدار می‌تواند نقش و نیّت واقعی خود را در پسِ واژه‌ها و جمله‌ها پنهان کند، امّا قادر به نهان‌ داشتن زبان بدن ...  بیشتر

تاریخ بیهقی؛ کتابی از میان رفته یا آرزویی شکل نگرفته (نظریّه‌ای دربارة حجم و محتوای تاریخ بیهقی)

محمّدرضا حاج بابایی

دوره 19، شماره 63 ، خرداد 1394، ، صفحه 33-54

چکیده
  تاریخ بیهقی از جمله آثار گرانسنگ نثر فارسی است که با توجّه به موضوع آن، در دو حوزة ادبیّات و تاریخ، مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین پرسش‌هایی که در باب این کتاب مطرح است، میزان حجم و محتوای این کتاب است. موضوع تاریخ بیهقی، چنان‌که امروزه در دست ماست، روایتگر چگونگی به قدرت رسیدن مسعود غزنوی و حوادث دوران زمامداری وی ...  بیشتر

تحلیل و بررسی «ذکر بر دار کردن حسنک» در تاریخ بیهقی با تکیه بر کاربرد دستور زبان در علم معانی

عباسعلی وفایی

دوره 17، شماره 58 ، اسفند 1392، ، صفحه 69-89

https://doi.org/10.22054/ltr.2014.6621

چکیده
  علم معانی برای بیان معانی ثانویّه نیازمند روش‌هایی است که مخاطب را به وجود این معانی ضمنی در متن آگاه کند. در کنار اصل مقتضای ظاهر و عدول از آن می‌توان از دو شیوة دستوری نام برد که بالذّات مختصّ دستور زبان بوده، امّا گوینده در علم معانی برای بیان اغراض خود از آنها بهره می‌جوید. این دو شیوه را می‌توان با عنوان عوامل جابجایی (تقدیم و ...  بیشتر