نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• محمّدامین احسانی اصطهباناتی

مدرّس مدعو زبان و ادبیّات فارسی، مرکز آموزش عالی استهبان، ایران

چکیده

امروزه در مباحث زبان‌شناسی، مطالعۀ تأثیر بلاغت بر نحو و ساختار، معاصر اهمّیّت اساسی دارد؛ در زبان فارسی، تاکنون پژوهش مستقلی دربارۀ تأثیر بلاغی و آرایش نحوی در متون نثر مصنوع و متکلّف با محوریّت کتاب نفثه‌المصدور انجام نگرفته است. در این مقاله، نخست به بررسی نحو و رابطۀ آن با دستور و بلاغت خواهیم پرداخت و پس از برشمردن نقادانۀ پیشینۀ تحقیق، کارکرد بلاغی نحو را در متن نفثه‌المصدور باز می‌نماییم و با استناد به نمونه‌ها و رجوع هم زمان به بافت موقعیّتی و عاطفی و آهنگین کلام زیدری و اقتضای دل مخاطب، هنر نویسنده را در استفادۀ بلاغی از سازۀ نحو نشان می‌دهیم. در این جستار، با رویکرد نحوی به ساختار دستور زبان فارسی و نیز بلاغت جُرجانی، به حصول نتایج رسیده‌ایم. نتایج این پژوهش که به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و بر مبنای داده‌های کتابخانه‌ای به دست آمده است نشان می‌دهد زیدری از آرایش و چیدمان نحوی به‌نحو شایسته‌ای برای محاکات و گفت‌و‌گوی درونی با خویشن بهره برده است. شیوۀ ترکیب و طرز قرار گرفتن ارکان جملات به صورت مقوله‌ای بلاغی و سبک‌ساز سبب شده است. زیدری در گزینش واژگان، شیوۀ ترکیب و تقدّم و تأخّر واژه‌ها و چیدمان نحوی کلام به‌گونه‌ای عمل کند که سبب ایجاد ساختار بلاغی- سبکی خاصّی ‌شود.

کلیدواژه‌ها

• بلاغت
• نحو
• نفثه‌المصدور
• چیدمان ساختاری

موضوعات

• بررسی متون ادبی

عنوان مقاله [English]

A Syntactic Rhetoric in the Historical Prose of Nafsatol Masdoor Zeydari Nasavi

نویسنده [English]

• Mohammad amin Ehsani estahbanati

Instructor of Persian Language and Literature, Estahban Higher Education Center, Iran.

چکیده [English]

Nowadays, the study of the effect of rhetoric on contemporary syntax and structure is of fundamental importance in linguistics; In the Persian language, so far no independent research has been done on the rhetorical effect and syntactic arrangement in the texts of artificial and obligatory prose with the focus on the book Nafthat-l-Masdur (Nafseh al-Masdoor). In this article, we will first examine the syntax and its relationship with grammar and rhetoric, and after critically reviewing the background of the research, we will explain the rhetorical function of syntax in the text of Nafthat-l-Masdur, and by citing examples and simultaneously referring to the situational, emotional, and melodic context of Zeidari's words and for the sake of the audience's happiness, we show the author's art in the rhetorical use of syntactic structure. In this article, we have achieved results with a syntactic approach to the structure of Persian grammar and also Djorjānī's rhetoric. The results of this research, which has been obtained in a descriptive-analytical manner and based on library data, show that Zeidari has used the proper arrangement and orchestration for imitations and internal dialogue with himself. The way in which the elements of sentences are combined and placed in the form of rhetorical and stylistic categories has been caused. The way in which the elements of the sentences are combined and placed in the form of rhetorical and stylistic categories has caused Zeidari to act in a way that creates a special rhetorical-stylistic structure in the selection of words,

کلیدواژه‌ها [English]

• Rhetoric
• Syntax
• Nafsat-ol-Masdoor
• Structural arrangement