مهرداد علیزاده شعرباف؛ محمود فتوحی رودمعجنی؛ حسن ذوالفقاری
چکیده
در این مقاله، بررسی می‌شود که قصه در عصر صفوی، به چه دلیل نسبت به هر دوره‌ای در طول تاریخ ادبیات، از نظر کمی و کیفی، رشد کرده است. بدین منظور، قصه‌های عصر صفوی مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که دلیل رشد قصه در این عصر، کارکرد سیاسی و اجتماعی قصه بوده است. اهمیت قصه از منظر سیاسی در این عصر، تحکیم و توسعۀ ...
بیشتر
در این مقاله، بررسی می‌شود که قصه در عصر صفوی، به چه دلیل نسبت به هر دوره‌ای در طول تاریخ ادبیات، از نظر کمی و کیفی، رشد کرده است. بدین منظور، قصه‌های عصر صفوی مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجۀ حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که دلیل رشد قصه در این عصر، کارکرد سیاسی و اجتماعی قصه بوده است. اهمیت قصه از منظر سیاسی در این عصر، تحکیم و توسعۀ مبانی ایدئولوژیک حکومت است که ذیل دو عنوان «عناصر شیعی در قصه‌های عصر؛ واگردانی مخالفان به مذهب تشیع» و «ادغام قهرمان ملی در پهلوان مذهبی: امام-پهلوان» نشان داده شده است. از منظر اجتماعی نیز نشان داده شده که قصه در این دوره، در میان توده، از محبوبیت قابل توجهی برخوردار بوده و شنوندگان قصه، متعهدانه و البته با اشتیاق، برای شنیدن قصه، در مکانهای نقل قصه، به ویژه، قهوهخانهها، حاضر میشدهاند. مجموعۀ این دو عامل سیاسی و اجتماعی، باعث شده است که نقال، همردة ملکالشعرا و گاه جایگاهی والاتر داشته و باعث اهمیت و نیز پیش‌تازی قصه در این دوره بر انواع دیگر ادبی شده است.
فریده داودی مقدم؛ جنان ایزدی
دوره 18، شماره 59 ، خرداد 1393، ، صفحه 61-84
چکیده
ملاّصدرا یکی از فیلسوفان بزرگ عصر صفوی است که صوفیان و دانشمندان صاحب‌قدرت این روزگار را در قالب آثار مختلف خود توصیف، ترسیم و نقد می‌کند. وی مانند بسیاری از حکما و فلاسفة شیعه در این دوره، مشربی ذوقی و صوفیانه اتّخاذ می‌نماید و در مقام دفاع از تصوّف و ردّ و انکار تشرّع خشک ظاهری و فقهای منسوب به حکومت برمی‌آید و با تلفیق و ترکیب متناسبی ...
بیشتر
ملاّصدرا یکی از فیلسوفان بزرگ عصر صفوی است که صوفیان و دانشمندان صاحب‌قدرت این روزگار را در قالب آثار مختلف خود توصیف، ترسیم و نقد می‌کند. وی مانند بسیاری از حکما و فلاسفة شیعه در این دوره، مشربی ذوقی و صوفیانه اتّخاذ می‌نماید و در مقام دفاع از تصوّف و ردّ و انکار تشرّع خشک ظاهری و فقهای منسوب به حکومت برمی‌آید و با تلفیق و ترکیب متناسبی از براهین عقلی و کشف و شهودهای عرفانی موجد حکمت صدرایی و عرفان فلسفی و تصوّف شیعی می‌گردد که بازتاب این تفکّرات در آثار گوناگون وی دیده می‌شود. از جمله آثار ذوقی ملاّصدرا که جلوه‌گاه اندیشه‌های ناب و متعالی اوست، مجموعه اشعار صوفیانة وی می‌باشد که در عین حال، آیینة تمام‌نمایی از روزگار و ابنای زمانة اوست و سرشار است از بُن‌مایه‌های کلّی تصوّف با رویکردی جدید که عبارتست از ترکیب تعالیم نظری تصوّف با عرفان عملی و فلسفه. اینپژوهشبابررسیاشعارصوفیانةاوبهروشتحلیلمحتواضمناستخراجومعرّفیاینموتیف‌هایصوفیانه،در صدد پاسخ به این پرسش است که چگونه ملاّصدرا بابه‌کارگیریبرخیاز موتیف‌ها،اصطلاحاتورمزهایادبیّاتتصوّفچونعشق، میوساقیوخراباتو...درمنظومةتداعی‌های عارفانه به توصیف برخی از گروه‌های اجتماع عصر خویش می‌پردازد و تا اندازه‌ای، بعضی منش‌هاوکنش‌هایصوفیان،عالمان،فقیهانومتشرّعان زمانةخویشرابازمی‌نمایاند.
