لیلا مختاری نیا؛ فرزانه یوسف قنبری؛ علی زاهد
چکیده
یکی از بن‌مایه‌های داستان‌های حماسی ایران، حضور قهرمانان و شخصیّت‌های اساطیری است. خدابانوان آب و دیگر ایزدبانوان از گونه‌های اساطیری هستند که در حماسه‌ها در ریخت ِزنانی نامدار تجسّم می‌یابند. با مرور و نگاهی دقیق به متن داستان بلندِ منثورِ حماسی-پهلوانی سمکِ عیّار کارکرد چنین باوری را در مادینه‌ای از داستان، به نام آبان‌دخت ...
بیشتر
یکی از بن‌مایه‌های داستان‌های حماسی ایران، حضور قهرمانان و شخصیّت‌های اساطیری است. خدابانوان آب و دیگر ایزدبانوان از گونه‌های اساطیری هستند که در حماسه‌ها در ریخت ِزنانی نامدار تجسّم می‌یابند. با مرور و نگاهی دقیق به متن داستان بلندِ منثورِ حماسی-پهلوانی سمکِ عیّار کارکرد چنین باوری را در مادینه‌ای از داستان، به نام آبان‌دخت میتوان دریافت. وجود مضامینی نظیر: عشق، زیبایی، حبس شدن در زیرزمین، محکوم به مردن، آزادی به قیمت از دست دادن معشوق نخستین و سرانجام به قدرترسیدن این مادینة داستان نشان از آن دارد که آبان‌دخت در ساخت کهن اساطیری-اش نمادی از ایزدانِ مادینه مانند ایشترِمیانرودانی و آناهیتا میتواند باشد. بنابراین فرضیه، نگارندگان این نوشتار کوشیدهاند، با به کارگیری روش توصیفی/ تطبیقی-تحلیلی و استناد به آثار اسطورهشناسانی چون مهرداد بهار و ژرف نگری در لایههایِ پنهان ِاسطورهایِ نثر حماسیِ سمکِ عیّار، این فرضیه را اثبات کنند که تأثیر و تأثر فرهنگ میانرودان در اساطیر ایرانی سبب شکل گرفتن ساختارهای مشترکی میشود، که از نتایج آن به وجود آمدن همانندیهایی میان دو ایزدبانوی اساطیری و آبان‌دخت در داستان سمکِ عیّار است.
