پروانه فریدونی؛ مرتضی رزاق پور
چکیده
ادبیات غنایی شامل طیف وسیعی از موضوعات و قالب‌های شعری می‌شود؛ اما به‌طور خاص شعری است که عنصر عاطفه در آن غالب است و به طبع دارای مؤلّفه‌هایی است که این نوع را از انواع دیگر متمایز می‌سازد. مؤلّف در این پژوهش به بررسی شاخص‌های ادب غنایی در منظومۀ همای‌و‌همایون خواجوی کرمانی و توجّه شاعر به اصول بلاغی و ارتباط او با مخاطب پرداخته ...
بیشتر
ادبیات غنایی شامل طیف وسیعی از موضوعات و قالب‌های شعری می‌شود؛ اما به‌طور خاص شعری است که عنصر عاطفه در آن غالب است و به طبع دارای مؤلّفه‌هایی است که این نوع را از انواع دیگر متمایز می‌سازد. مؤلّف در این پژوهش به بررسی شاخص‌های ادب غنایی در منظومۀ همای‌و‌همایون خواجوی کرمانی و توجّه شاعر به اصول بلاغی و ارتباط او با مخاطب پرداخته است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که؛ کدام‌یک از مؤلّفه‌های ادب غنایی در این اثر بازتاب پیدا کرده است؟ مؤلّفه‌های محتوایی و صوری که این پژوهش بر پایۀ آن‌ها تدوین شده است؛ عبارت‌اند از: عاشقانه-عارفانه بودن، شخصی‌شدن «من» غنایی و درون‌گرایی، ترکیبات غنایی، تشبیهات و استعارات، بررسی عناصر بزم و رزم و...؛ که با بیان نمونه‌هایی از اشعار خواجو تطبیق داده شده است. هدف کلی پژوهش این است که این مؤلّفه‌ها چگونه در همای و همایون جلوه‌گر شده‌اند؟ پژوهش برآیند این است که؛ شاعر توانا به‌صورت و معنا و شیوۀ کاربرد آن‌ها و تأثیر آن‌ها برخواننده توجّه داشته و این نوع ادبی با توجّه به استفادۀ خواجو از عناصر رزمی و اساطیری (حماسه) و نکات اخلاقی (تعلیمی) که خاص انواع دیگر است از ارزش غنایی بسزایی برخوردار است. نمود شاخص‌های غنایی آن بسیار پررنگ است به‌طوری‌که شاخص‌های حماسی و تعلیمی را پوشش می‌دهد. قدرت خلاقیت شاعر و این ویژگی‌ها براثر، سایۀ غنایی افکنده و وجۀ آن را خاص گردانیده است.
