تحلیل ساختار روایت در داستان‌های بیژن نجدی از منظر بوطیقای مدرنیسم (با تأکید بر آرای چارلز می و سوزان فرگوسن)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز

2 دانشیار دانشگاه شیراز

3 دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز

4 دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

بیژن نجدی از داستان‌نویسان پرآوازة معاصر است که حاصل تراوش‌های قلم او شگفتی و تحسین مخاطبان عام و خاصّ ادبیّات داستانی را برانگیخته است. به کار بستن خلاّقانة تمهیدهای شکل‌گرایانه‌ای همچون تلفیق امکانات نثر و نظم در نحوة به‌کارگیری زبان، پیچیده‌سازی ساختار روایی به واسطة کاربست روایات ذهنی و نیز بهره‌جویی از شگردهای گسست در روایت، در هم آمیختن عین و ذهن و گذشته و حال در سطحی گسترده، بهره‌گیری از پیرنگ‌های حذفی و استعاری و بسیاری از تکنیک‌های روایی دیگر که در این نوشتار به تفصیل بدان‌ها پرداخته‌ایم، افزون بر آنکه سیاق داستان‌نگاری وی را به عنوان سبکی مستقل، منحصر به فرد و با قابلیّت پیروی و تداوم در حافظة تاریخ داستان‌نویسی ادب فارسی به ثبت می‌رساند، مشابهت‌ها و مطابقت‌های گسترده‌ای را در ساختار روایی‌ـ تکنیکی داستان‌های او با آنچه نظریّه‌پردازان مدرنیستی همچون چارلز می و سوزان فرگوسن در آرای خود به شرح و تبیین آن پرداخته‌اند، رقم می‌زند. بر همین اساس، در این جستار بر آن بوده‌ایم که داستان‌های او را از منظر نظریّات این دو منتقد صاحب‌نام بازخوانی کنیم تا ضمن شناسایی و ارزیابی وجوه کمّی و کیفی این تطابق‌ها، ابداعات و خلاّقیت‌های سبک‌آفرین نجدی در این زمینه را نیز با نگاهی تحلیل‌گرانه بکاویم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Narrative Structure in Bijan Najdi's Stories Based on Poetics of Modernism (with Emphasis on Charles May and Susan Ferguson's Theories)

نویسندگان [English]

  • Manoochehr Tashakkori 1
  • Mahmoud Rezaie Dasht Arjaneh 2
  • Ghodrat Ghasemipoor 3
  • Maryam Bakhshi 4
2 Associate professor at Shiraz University
چکیده [English]

Bijan Najdi is one of the well-known writers of contemporary Persian literature whose short stories have aroused wonder and admiration of general and specific fiction audiences. Innovative applying of such devices as combining features of prose and poetry in the use of language,  complicating narrative structure with the application of subjective methods of narration and techniques of breaking narration, tendency to metaphorical pole of language, blending reality and fantasy or objectivity and subjectivity extensively, integration of present and past and many other narrative techniques, not only record his writing style as a unique style with the ability to be followed and continued in the history of Persian fiction, but also create a lot of similarities and correspondences in the technical and narrative structure with what the modernist literary theorists like Charles May and Susan Ferguson have explained in their theories about short story. Accordingly, in this article we want to review his short stories from the perspective of the two well-known critics to identify and evaluate the qualitative and quantitative aspects of these adaptations and also study analytically stylistic innovations Najdi made in this field. some examples of his creativity in this area include: Inventing a new criterion for measuring time in the narrative in order to violate the concept of calendar time and give a personal meaning to it; Summoning the past time in the present in such a way that it becomes hard for the reader to distinguish the two tenses; And avoiding the mechanical application of modern fiction techniques and to use them to expand the semantic and signifying aspects of the narrative.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bijan Najdi
  • Modern short story
  • narrative structure
  • Charles May
  • Susan Ferguson
احمدی، بابک. (1378). آفرینش و آزادی. چ2. تهران: نشر مرکز.
ـــــــــــــــــ . (1377). معمّای مدرنیته. چ1. تهران: نشر مرکز.
اولیایی‌نیا، هلن. (1389). «مدرنیسم و پسامدرنیسم در آثار داستان‌کوتاه‌نویسان معاصر ایران». کتاب ماه ادبیّات. ش44. صص 84ـ 95.
براهنی، رضا. (1348). قصّه‌نویسی. چ2. تهران: انتشارات اشرفی.
بنیامین، والتر. (1366). نشانه‌هایی به رهایی. ترجمة بابک احمدی. تهران: انتشارات تندر.
پاینده، حسین. (1389). داستان کوتاه در ایران (داستان‌های مدرن). ج 2. چ1. تهران: نیلوفر.
تولان، مایکل جی. (1383). درآمدی نقّادانه ـ زبان‌شناختی بر روایت. ترجمة ابوالفضل حرّی. تهران: نیلوفر.
دستغیب، عبدالعلی. (1383). کالبدشکافی رمان. تهران: انتشارات سورة مهر.
موقن، یدالله. (1369). «لوکاچ و مدرنیسم». مجلّة گردون. ش 8 و 9. س1. صص 31ـ36.
میرعابدینی، حسن. (1383). صد سال داستان نویسی ایران. ج 1 و2. چ3. تهران: انتشارات چشمه.
نجدی، بیژن. (1389). یوزپلنگانی که با من دویده‌اند. چ12. تهران: نشر مرکز.
ــــــــــــــ . (1388). دوباره از همان خیابان‌ها.چ6. تهران: نشر مرکز.
نجومیان، امیر. (1383). درآمدی بر مدرنیسم در ادبیّات. چ 1. اهواز: نشر رسش.
نوذری، حسینعلی. (1379). پُست‌مدرنیته و پُست‌مدرنیسم. تهران: نقش جهان.
هاثورن، جرمی. (1387). «نمود رئالیسم و مدرنیسم». نشریّة ادبیّات داستانی. ترجمة جلیل جعفری یزدی. ش 50. صص 20ـ22.
هانیول، آرتور. (1383). «طرح در رمان». مدرنیسم و پسامدرنیسم در رمان. گزینش و ترجمة حسین پاینده. تهران: روزنگار.
هلپرین، جان. (1374).  نظریّة رمان. گردآوری حسین پاینده. چ 1. تهران: نشر مرکز.
Baldeshwiler, Eileen. (1994). "The Lyric Short Story: The Sketch of History" in Charles E. May (Ed). The New Short Story Theories. Athens, Ohio: Ohio University Press.
Eliot, T.S. (1951). "Hamlet and His Problems". Selected Essays. London: Fabor & Fabor.
Faulkner, Peter. (1991). Modernism. London: Routeledge.
Ferguson, Suzanne C. (1994)."Defining the Short Story: Impressionism and Form"in Charles E. May (Ed). The New Short Story Theories. Athens, Ohio: Ohio University Press.
May, Charles E. (1994). "Chekhov and the Modern Short Story" in Charles E. May(Ed). The New Short Story Theories. Athens, Ohio: Ohio University Press.