قدامـﺔ بن جعفر و اهمیت آراء و آثار او در نقد و ادب اسلامی – ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه زنجان

چکیده

در میان شیوه های مرسوم نقد ادبی در فرهنگ ایرانی اسلامی، نقد منطقی یکی از مهم‌ترین ئ دامنه‌دارترین شیوه‌های نقد ادبی بوده است. بنیان گذار این شیوه، قدامه بن جعفر است که با نوشتن کتاب «نقدُ الشعر» خود باعث پیدایش بحث هایی درازدامن و پیچیده در حیطة فهم و تحلیل اثر ادبی شد. در واقع، با طرح این رویکرد، دو مسأله مهم در نقد و ادب مسلمین به میان آمد: نخست بررسی میزان دخالت و تأثیر عقل در آفرینش و تحلیل اثر ادبی و دیگر میزان نفوذ و تأثیر فلسفة یونانی به ویژه ارسطو و بالاخص بوطیقا و رطوریقای او بر نقد و ادب مسلمین؛ قدامه با تأسیس یک سیستم نقّادی خرد محور، برای نخستین بار به اصول و مؤلفه‌های نقّادی نظم و انسجام بخشید و براساس موازین فلسفی و منطقی، ملاک هایی عام و استوار را پی انداخت. هدف این مقاله بازکرد دیدگاه‌های قدامه و تحلیل تأثیرات او بر فرهنگ و ادب ایرانی – اسلامی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ghodamebne Jafar and the Significance of his Notions and Works in the Interpretation and Iranian-Islamic

نویسنده [English]

  • mehdi mahabati
چکیده [English]

Among current methods of literary interpretation in Iranian-Islamic culture, logical interpretation has been one of the most important and widespread methods of literary interpretation. Ghodamebne Jafar is the Founder of this method whose book entitled “Naghdoshear,” caused to generate long and complicated discussions in the domain of understanding and analysis of literary works. In fact, with the proposition of this approach, he interposed two important issues in Muslims’ interpretation and literature: first, the examination of the interference and the influence of wisdom on the creation and analysis of literary work and second, the influence and the effects of Greek philosophy specially Aristotle’s philosophy and particularly Botigha’s and his Ratorigh on Muslims’ interpretation and literature. Ghodame with the establishment of a wisdom-based criticism arranged the principles and elements of the interpretation for the first time. In addition, he established a common and firm criterion according to philosophical and logical principles. Although his intellectual system of interpretation didn’t attained much success, for the special condition of the Muslims’ community and culture, the non-native feature of the entered subjects from the Greek culture, and the opposition wave of the traditional thinkers which finally made Ghodame -like many others- be attracted to eloquence interpretation, his logic-based view in facing the literary works has created many novel positions for the Muslims’ culture and literature. The purpose of this study is the description of Ghodame’s viewpoints and the analysis of his influences on the Iranian-Islamic culture and literature.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Literary interpretation
  • philosophical-logical interpretation
  • Ghodamebne Jafar
  • Greek civilization
  • Aristotle