نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.
2 دانشجوی دکتری رشتۀ پژوهش هنر، گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
چکیده
پیکرگردانی، در روایت داستانی، به تغییر ماهوی شخصیت انسانی یا غیرانسانی بر اثر نیرویی فرازمینی اطلاق میگردد. مقالۀ حاضر بر آن است که استحالۀ ماهویِ شخصیتهای قصههای عامه را در چهارچوب نظریۀ روایتشناسی کلود برمون، مورد بررسی قرار دهد. کلود برمون در طبقهبندیِ نقش شخصیت در روایتِ داستانی، شخصیتهای «کارگزار» و «کارپذیر» را بر اساس بسط نظریۀ تقابلهای دوگانۀ لوی استروس در مورد شخصیتهای کنشگر مطرح کرد. کارگزار، در قصه نقشی فعال، مؤثر و پویا دارد و نقطۀ مقابلِ آن، کارپذیر، دارای نقشی منفعل و تأثیرپذیر است. هدف مقالۀ حاضر این است که برای نخستین بار پژوهش حاضر برآن است به این پرسش پاسخ دهد که از طریق چه فرایندی جایگاه و نقش شخصیت در قصه، از کارگزار به کارپذیر و بالعکس دگرگون میگردد. در این پژوهش برای نخستین بار این فرضیه مطرح میشود که پیکرگردانی در قصههای عامه، مشخصاً میتواند موجب تغییر کارکردِ شخصیت و به تبع آن منجر به دگرگونیِ نقش و جایگاه شخصیت در قصههای عامه گردد. این پژوهش از طریق گردآوری منابع، به روش کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی، به این نتیجه میرسد که در چهار قصۀ برگزیده از گنجینة ادب عامه، شامل «بلبل سرگشته»، «ماهپیشانی»، «نمکی» و «چلگیس»، که به عنوان نمونههای مورد پژوهش انتخاب شدهاند، پیکرگردانی میتواند سبب شود که شخصیتهای اصلی و فرعی، در طول قصه پس از استحاله، کنشهای جدیدی خلق کنند و یا از کنشهای جدید متأثر گردند که در نتیجۀ آن، از کارگزار به کارپذیر و یا از کارپذیر به کارگزار تغییر جایگاه بدهند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
The effect of Transformation on changing the role of characters on the selection of folk-tales (With a special attitude to Claude Bremond's theory)
نویسندگان [English]
- Ataollah koopal 1
- saboureh rangraz 2
1 Associate Professor, Department of Literature and Persian Language, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 PhD Student of Research of Art, Department of Research in Art History, Faculty of Art and Architecture, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran
چکیده [English]
Transformation in fictional narratives is referred to the essential changes of human or inhuman characters by a supernatural force. The present article is intended to examine this essential transformation of the characters of folk tales in the context of Claude Bremond's narrative theory. In classifying the role of the character in the narrative, Claude Bremond proposed the "Agent" and the "Patient" characters based on the extension of Levi-Strauss's "Binary Oppositions" theory of "Actant" characters. The agent has an active, effective, and dynamic role in the story, and on the other hand the patient is passive and impressible. The present study seeks to answer the question: according to Bremond's theory, how the transformation in folk tales can lead to change the function of the character and consequently, the status and role of the character in the story, from agent to patient and vice versa. This study, through referring to the library sources and by descriptive-analytical methods, in four specific folktales as the case studies, intends to conclude that transformation causes the main and sub characters, create the new actions or be affected by the new ones, after the transubstantiation. And as a result, they change from an agent to a patient or vice versa.
کلیدواژه‌ها [English]
- "
- Transformation"
- Claude Bremond"
- Agent"
- Patient"
- , "
- Folk-Tales"
)