نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• طاهر لاوژه

استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

مولانا برای بیانِ نکاتِ عرفانی حکایتِ «آبگیر و سه ماهیِ» کلیله و دمنه را در مثنوی بازآفرینی می-کند. تحلیلِ دگردیسیِ معناییِ این حکایت، شگرد مولانا برای تبدیلِ مضامینِ محدودِ آن به مفاهیمِ گستردة عرفانی و چگونگی آفرینش ساختاری نو، هدف اصلی پژوهش حاضر است. این مقاله با شیوة توصیفی ـ تحلیلی به نقد دلایلی می‌پردازد که مولانا بر آن اساس حکایتِ کلیله را «قشر قصه» و داستانِ خویش را «مغز جان» می‌خواند. یافته‌ها مبینِ آن است که مولانا با استفاده از مضامینِ قرآنی، احادیث نبوی، سخنان مشایخ صوفیه و درجِ امثال و حکم، مفاهیمِ مُلهم از تجاربِ عرفانیِ خود را در فضای کلیِ قصه به مخاطب القاء می‌کند و با توسل به نوعی شیوة سخن‌پردازی در تفسیر افکار و اعمال سه شخصیتِ اصلیِ حکایت، بر فهمِ اسرارِ درونی و درک نکته‌ها و رمزها تأکید می‌ورزد و در اشاره به ماجراهای داستانی از طریق کارکردِ ترغیبی ـ اقناعیِ پیام‌های خود مباحثِ عرفانی را می‌گسترد و به هنگام نقل ماجرا‌های میانی در قالبِ تمثیل‌های گوناگون و با استفاده از قابلیت‌های زبانِ عرفان، درون‌مایة قصه را تا حد ادراکِ مخاطب بسط می‌دهد و در بیانِ محتوا بر اساس دو مقولة حکمت و هدف نمادهای عالیِ خود را بر مبنای دریافت‌های سمبلیکِ مبتنی بر معرفتِ شهودی عرضه می‌دارد تا قصة مثنوی را ضمنِ حفظِ مشابهتِ ظاهریِ روایت، در بافتاری متمایز از حکایتِ کلیله جلوه دهد.

کلیدواژه‌ها

• دگردیسیِ حکایت
• «
• آبگیر و سه ماهی»
• مثنوی معنوی
• کلیله و دمنه
• هرمنوتیک صوفیانه

موضوعات

• بررسی متون ادبی

عنوان مقاله [English]

Transformational Analysis of (Abqir wa Se Mahi)’s Anecdote in Masnavi

نویسنده [English]

• Taher Lavzheh

Payam-e- Noor University.Urmia , Iran

چکیده [English]

Moulana recreates the anecdote of "Abgir wa Se Mahi" of Kalila and Demna in Masnavi to express mystical points. Investigating the metamorphic process of this anecdote in Masnavi, Maulana’s trick to turn its limited themes into broad mystical concepts and the quality of creating a new structure, the main purpose of this study is. This article critiques the reasons in a descriptive-analytical way that according to this, Maulana calls the anecdote of Kalila "the cortex" and his story "the brain". The findings show: Maulana, using Quranic themes, hadiths, the words of the Sufi and the inclusion of proverbs and rulings instill in the audience concepts inspired by their mystical experiences in the general of the story and by resorting to a kind of rhetoric, in interpreting the thoughts and actions of the three main characters of the story, he emphasizes understanding the inner secrets and understanding the points and codes and in referring to fictional adventures through the persuasive-persuasive function of his messages, he expands mystical discussions and when quoting intermediate stories in the form of various allegories and using the extensive capabilities of the language of mysticism, expands the theme of the story to the audience's perception and in expressing content based on the two categories of wisdom and purpose, its all-encompassing and sublime symbols it is based on symbolic perceptions based on intuitive knowledge to make the story of Masnavi, while maintaining the apparent similarity of the narration, in a context different from anecdote of Kalila.

کلیدواژه‌ها [English]

• Transformation of the anecdote
• Abgir wa Se Mahi
• Masnavi Maanavi
• Kalila and Demna
• Sufi Hermeneutics