زینب طلایی؛ حبیب الله عباسی
چکیده
خوانش میراث کهن فارسی و به ویژه روایت‌های تاریخی در پرتو نظریه‌های شناختی مانند نظریه جهان متن امری بایسته است؛ زیرا رویکردهای علمی جدید، فضایی برای شناخت دقیق و کشف زوایای پنهان متون فراهم می‌کند. در این جستار با روش تحلیلی- توصیفی نظریه جهان متن را در بررسی ساخت روایی جلد نخست تاریخ جهان‌گشای جوینی به کار بستیم و به این نتیجه رسیدیم ...
بیشتر
خوانش میراث کهن فارسی و به ویژه روایت‌های تاریخی در پرتو نظریه‌های شناختی مانند نظریه جهان متن امری بایسته است؛ زیرا رویکردهای علمی جدید، فضایی برای شناخت دقیق و کشف زوایای پنهان متون فراهم می‌کند. در این جستار با روش تحلیلی- توصیفی نظریه جهان متن را در بررسی ساخت روایی جلد نخست تاریخ جهان‌گشای جوینی به کار بستیم و به این نتیجه رسیدیم که فراوانی گزارههای توصیف شخصیتها نسبت به گزارههای توصیف صحنههای بیشتر است، همچنین بعلت کم بودن جهانهای زیرشمول اشارهای، خواننده چندان در فضاهای زمانی ومکانی متفاوت در یک روایت سیر نمیکند. جهانهای متنی را که به لحاظ متغیرهای زمانی و مکانی از جهان متن اولیه متمایزند تجربه و مفهومسازی نمیکند و در نهایت اشارهگرهای زمانی نسبت به اشارهگرهای مکانی در این متن دقیقتر نیست. جهانهای زیرشمول نگرشی و معرفتشناختی بدلیل عدمتغییر زاویه دید توسط راوی در تاریخ جهان‌گشای کم است؛ بیشتر روایتها از زبان جوینی گزارش میشود.
ساناز تقی پوری حاجبی؛ کامران پاشایی فخری؛ پروانه عادل زاده
چکیده
زبان‌شناسی شناختی، دانش زبانی را وابستۀ اندیشه و شناخت می داند و استعارۀ‌مفهومی را به عنوان ابزاری برای چگونگی اندیشیدن و رفتارهای زبانی معرفی می کند که از طریق بررسی آن می توان شباهت و تفاوت فرهنگ ها را به دست آورد. استعارۀ‌جهتی از گونه های استعارۀ‌مفهومی است که در آن مفاهیم انتزاعی در زبان جهت دار می شوند. بر این اساس، در پژوهش ...
بیشتر
زبان‌شناسی شناختی، دانش زبانی را وابستۀ اندیشه و شناخت می داند و استعارۀ‌مفهومی را به عنوان ابزاری برای چگونگی اندیشیدن و رفتارهای زبانی معرفی می کند که از طریق بررسی آن می توان شباهت و تفاوت فرهنگ ها را به دست آورد. استعارۀ‌جهتی از گونه های استعارۀ‌مفهومی است که در آن مفاهیم انتزاعی در زبان جهت دار می شوند. بر این اساس، در پژوهش حاضر به بررسی و تطبیق این استعاره در دو رمان « شوهر آهو خانم»اثر علی محمد افغانی و«هرگز رهایم مکن» اثر ایشی گورو به روش توصیفی-تحلیلی پرداخته شده است. بدین منظور داده های تحقیق با تعداد 36 مورد استعارهیمفهومی جهتی (16 مورد در اثر افغانی و 20 مورد در اثر ایشی گورو) استخراج شد و تفاوت و تشابه آن ها در حوزه های مبدأ و اسم نگاشت آن ها بررسی گشت. نتایج بررسی نشان داد که شباهتها میان استعاره‌های مفهومی مبتنی بر درک انسان از مقوله «جهت» در دو زبان بیشتر از تفاوتها است. با توجه به تفاوتهای اندک استعاری در دو زبان به این نتیجه میرسیم که گرچه هر دو نویسنده از الگوی فرهنگی واحدی برای تولید استعاره‌های جهتی استفاده کردهاند، تفاوتهای فرهنگی و جغرافیایی سبب تولید نگاشت‌های متفاوتی شده است.
میثم خاتمی نیا؛ محمدحسن حسن زاده نیری
چکیده
زبان‌شناسان شناختی مانند لیکاف، دانش زبانی را از اندیشیدن و شناخت مستقل نمی‌دانند و معتقدند دانش زبانی بخشی از شناخت عام آدمی است. آن‌ها استعاره را ابزار مناسبی برای تشخیص چگونگی اندیشیدن و رفتارهای زبانی می‌دانند. استعاره در زبان‌شناسی شناختی آن است که حوزه‌های مفهومی گوناگون را جایگزین هم کنیم؛ به عنوان مثال، زندگی را سفر فرض ...
بیشتر
زبان‌شناسان شناختی مانند لیکاف، دانش زبانی را از اندیشیدن و شناخت مستقل نمی‌دانند و معتقدند دانش زبانی بخشی از شناخت عام آدمی است. آن‌ها استعاره را ابزار مناسبی برای تشخیص چگونگی اندیشیدن و رفتارهای زبانی می‌دانند. استعاره در زبان‌شناسی شناختی آن است که حوزه‌های مفهومی گوناگون را جایگزین هم کنیم؛ به عنوان مثال، زندگی را سفر فرض کنیم یا موفقیت را که مفهومی انتزاعی است در بالا تصور کنیم. یکی از گونه‌های اصلی استعاره‌های مفهومی که زبان‌شناسان بررسی می‌کنند، استعاره‌های جهتی هستند. آن‌ها بررسی می‌کنند که چطور مفاهیمی که ملموس و محسوس نیستند و درنتیجه نمی‌توانند جایگاه و جهت مشخصی داشته باشند در زبان دارای جهت شده‌اند و اهل زبان آن‌ها را در بالا یا پایین، چپ یا راست یا چنین جهات متعینی جای می‌دهند و این‌گونه درباره‌شان سخن می‌گویند. شاهنامه یکی از ارزشمند‌ترین متون فارسی برای مطالعات زبان‌شناسی شناختی است؛ زیرا شکل‌گیری داستان‌ها، تعبیرات و اصطلاحاتش در دوره‌های کهن تاریخ قوم ایرانی ریشه دارد و می‌توان زیرساخت‌های شناختی و بسیاری از قدیمی‌ترین نگاشت‌های زبانی فارسی‌زبانان را از آن استخراج کرد، اما تاکنون بررسی علمی مستقلی دربارۀ آن صورت نگرفته است. مقالۀ حاضر می‌کوشد استعاره‌های جهتی -یا به عبارتی دیگر چنان‌که خواهد آمد بخشی از طرح‌واره‌های تصویری- 500 بیت آغازین شاهنامه را بررسی کند که تا اوایل پادشاهی ضحاک را دربر دارد؛ استعاره‌هایی مانند جفت‌های متضاد بالا و پایین، راست و چپ، پیش و پس، درون و بیرون و مرکز و پیرامون.
