مقاله پژوهشی
مؤلفه‌های تجددگرایی در دیوان اشعار میرزاده عشقی بر مبنای نظریه داده‌ بنیاد

یحیی حسینائی؛ بهمن نزهت

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 7-33

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.48897.2908

چکیده
  میرزادۀ عشقی یکی از نمایندگان برجسته و از پیشگامان جریان تجدد ادبی در دورۀ مشروطیت است که به ضرورت ایجاد تحولات اساسی در این عصر پی برده بود. صراحت لهجه، نکته‌بینی، جزئی‌نگری و تحلیل دقیق او دربارة دگرگونی‌های سیاسی و اجتماعی به‌خوبی مشهود است؛ اما نگرش میرزادۀ عشقی به پدیده‌های پیرامونش یکسان و منسجم نیست. بیان مضامین متنوع دربارة ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
مقایسه تطبیقی دو کتاب انیس‌‌‌‌‌الطالبین و مقامات خواجه بهاءالدین نقشبند

هاجر جمالی؛ مریم حسینی

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 35-64

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.44214.2741

چکیده
  دو کتاب انیس‌الطالبین و مقامات خواجه نقشبند، ازجملۀ قدیم‌ترین و مهم‌ترین منابع دربارۀ بهاءالدین نقشبند (718 -791) و اصول طریقت اوست. اطلاعات بیشتر منابع دربارۀ بهاءالدین نقشبند اغلب از کتاب انیس‌الطالبین گرفته‌شده و بسیاری از مضامین موجود در مقامات وی با کتاب انیس‌الطالبین مشترک است. در این مقاله سعی شد، بهاءالدین و طریقت او از منظر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل انتقادی جایگاه فعل در گفتمان قدرت در مدح

مینا کاظمی؛ محسن محمدی فشارکی؛ محمود براتی خوانساری

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 65-95

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.51163.2990

چکیده
  شعر مدحی، آشکارترین نمونۀ شعر ایدئولوژیک ادبیات کلاسیک فارسی است که در اصلی‌ترین کارکرد خود، حافظ منافع حاکمیت است. شاعران مدیحه‌سرا، شعر را به ابزار زبانی تولید گفتمان قدرت تبدیل کرده‌اند. براین‌اساس، زبان در خدمت محتوا قرارگرفته و به‌عنوان ابزار برجسته‌سازی هدف‌های حاکمیت به کار رفته است. ایدئولوژی در تمام لایه‌های زبانی، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
خوانش نشانه‌شناسی لایه‌ای در فرایند معنایی داستان مدرن «ابوالهول» از فرشته ساری

مریم قنبریان شیاده؛ محسن ذوالفقاری؛ حسن حیدری

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 97-122

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.44261.2745

چکیده
  گفتمان کلامی نثر مدرن، با سازه‌هایی در‌هم‌بافته از پیرنگی آگاهانه و هنری شکل گرفته است به‌طوری‌که بازی نشانه‌ها در متن، چنان همگام با ذهنیت و حافظه‌ی شخصیت، سیال وگریزان می‌شود که ابهام، مؤلفه‌ی خاص روایت مدرن می‌شود؛ اما نشانه‌شناسی لایه‌ای با خوانش دقیق و نظام‌مند به تعامل لایه‌های متنی در اثر توجه می‌کند تا در رمزگان‌های ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی تطبیقی رمان‌های «شوهر آهو خانم» و «خواهر کاری» با تکیه بر مسألۀ خلاقیت ادبی

الهه ستوده‌پور؛ محمدرضا نجاریان؛ یدالله جلالی پندری

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 123-147

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.46299.2811

چکیده
  «خلاقیت» در ادبیات تطبیقی عبارت است از تفاوت بین تقلید کردن و تأثیر پذیرفتن و نویسندۀ خلاق به کسی گفته می‌شود که از آثار دیگران الهام بگیرد و آنچه را که از دیگری وام گرفته، در ساخت اجتماعی و فرهنگی جامعۀ خود به شیوه‌ای نو بپروراند. بومی کردن یا «از آنِ خود کردن» مضامین ادبیات سایر ملت‌ها، نه‌تنها امری مذموم نیست بلکه نقش ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نقش «قهرمان» در خلق محتوای حماسی در داستان «رستم و اسفندیار» شاهنامۀ فردوسی

اعظم حسین زاده صلاتی؛ سید مهدی نوریان؛ سید مرتضی هاشمی

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 149-178

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.51863.3029

چکیده
  اعمال و افکار قهرمان حماسه، نمایانگر آرزوها و خصایص یک ملّت است؛ به‌همین‌دلیل شناخت ویژگی‌های قهرمان حماسه، در پی‌بردن به نقش وی در خلق محتوای حماسی اثر اهمیّت ویژه‌ای دارد، زیرا شاعرِ حماسی با بهره‌گیری از «بینش قهرمانی»، سعی داشته بن‌مایه‌های مؤثّر در حماسی ساختن محتوای اثر را مؤکّد کند. در این پژوهش که به روش تحلیلی ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تحلیل رمزگانی داستان کوتاه «چرخ فلک» اثر سپیده شاملو

نسرین برهانی؛ فرهاد طهماسبی

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 179-207

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.47154.2832

چکیده
  تحلیل رمزگان‌ها، در کانون توجّه قراردادن نشانگانی است که با شیوه‌ای نظام‌مند، دست‌یابی به معانی ثانویه را محقّق می‌سازند. مسئلة بنیادین آن است که چگونه نشانه‌ها در ارتباطی هم‌افزا با استفاده از موقعیت داستان کوتاه منجر به گریز متن از برخورد یک‌جانبه شده و تکثّر معنایی را با مشارکت خوانندة فعّال از طریق رمزگان‌های ارجاع دهنده، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی بررسی متون ادبی
مطالعه تطبیقی شیوه بازنمایی تراژدی حلاج در شعر شفیعی کدکنی و عبدالوهاب بیاتی از منظر فرانقش اندیشگانی

عبدالمجید جمالی؛ محمدرضا میرزانیا

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 209-232

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.44349.2750

چکیده
  نظریه‌ی نقش‌گرایی هلیدی محصول نگاهی اجتماعی به زبان است که به کمک فرانقش‌های سه‌گانه‌ی اندیشگانی، بینافردی و متنی در زبان اتفاق می‌افتد. بررسی متون ادبی از دیدگاه زبان‌شناسی ازجمله از جهت ساخت اندیشگانی زبان یکی از رویکردهای جدید پژوهشی است که باعث درک و فهم عمیق‌تر لایه‌های پنهانی متون می‌شود. از مقوله‌هایی که ادبیات معاصر ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
بررسی حوزه‌های مبدأ و مقصد استعاره‌های آثار سوررئال از منظر زبانشناسی شناختی بر پایه نظریات کوچش

زهرا اسلام پناه؛ لیلا عرفانیان؛ محمود رمضانزاده

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 233-284

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.52450.3054

چکیده
  هدف از این تحقیق، بررسی استعاره‌های رمان‌های سبک سوررئالیست از منظر زبانشناسی شناختی است. محقق در این پژوهش در پی دستیابی پاسخ به این پرسش‌ها است که بیشترین فراوانی حوزه‌های مبدأ و مقصد استعاره‌های آثار سوررئال، در کدام‌یک از حوزه‌های رایج کوچش است؟ و همچنین به لحاظ عینی و انتزاعی بودن حوزه‌های مبدأ و مقصد، استعاره‌های آثار ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نقد اسطورهای داستان رستم و سهراب بر اساس نظریات نورتروپ فرای

مهدی کاظم پور؛ زهرا احمدی

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 285-305

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.48326.2880

چکیده
  از رویکردهای مهم در مطالعات اسطوره‌شناختی متون ادبی، نظریات نورتروپ فرای در این خصوص است. پژوهش حاضر داستان رستم و سهراب در متن شاهنامه را با الگوی پیشنهادی فرای و با روش توصیفی-تحلیلی، بررسی می‌کند. گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای است. مطابق بررسی‌ها، حضور عناصری مانند اسطورة زوال، مرگ فاجعه‌آمیز، قربانی کردن و انزوای قهرمان، ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
تأویل جهان رمزها و استعاره‌ها در رسالـﺔ الابراج سهروردی بر مبنای هرمنوتیک ریکور

زهرا بهره مند؛ علی تسلیمی

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 307-331

https://doi.org/10.22054/ltr.2019.28915.2156

چکیده
  رسالـﺔ الابراج یا کلمات ذوقیه از رسائل رمزی عربی سهروردی است با جهانی آکنده از رمزها و استعاره‌ها که مخاطب را به بازگشت به وطن می‌خواند؛ اما این رمزها و استعاره‌ها چه نقشی در فهم متن دارند و چگونه باید آن‌ها را تأویل کرد؟ پل ریکور یکی از فیلسوفان هرمنوتیک معاصر است که جایگاه ویژه‌ای برای رمز، استعاره و روایت قائل است و آن‌ها را ...  بیشتر

مقاله پژوهشی
نشانهشناسی نمادهای شعر کودک در دهۀ هشتاد بر اساس مثلث معنایی آگدن و ریچاردز

خاور قربانی؛ نیشتمان الله ویسی

دوره 26، شماره 93 ، مهر 1401، صفحه 333-362

https://doi.org/10.22054/ltr.2020.39580.2582

چکیده
  کاربرد «تمثیل» و «نماد» برای درک بهتر مفاهیم به‌ویژه مفاهیم انتزاعی و عقلانی، یکی از روش­هایی است که در ادبیات کودکان و نوجوانان بسیار اهمیت دارد و می‌توان از دیدگاه‌های متعددی به بررسی آن پرداخت؛ یکی از این روش‌ها، نشانه‌شناسی ساختار یا معنای نمادهاست که می‌تواند راهگشای مسائل جدیدی در ادبیات باشد؛ به همین منظور، ...  بیشتر