بررسی تطبیقی سیر افلاک و مبانی اسطوره ای و دلالت‌های نجومی آن در معراج نامه، سیرالعباد و کمدی الهی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

عبور از افلاک از موضوعات مشترکی است که در بسیاری از سفرنامه ها و معراج نامه ها تکرار می‌شو؛ اما کیفیت عبور از این افلاک، نقش افلاک و ساکنان آنها و همچنین مبانی اسطوره ای و دلالت‌های نجومی در آنچه سالک مشاهده یا تجربه می‌کند یکسان نیست. سه سفرنامه ای که به مقایسه آنها پرداخته ایم از حیث درون‌مایه‌ یکسان نیستند. معراج نامه، سفرنامه‌ای است که جنبه دینی و اعتقادی دارد؛ اما در روایتی که بوعلی به آن استناد می‌کند و آن را شرح می‌دهد، با مبانی نجومی و حکمی نیز پیوند می‌خورد. سیرالعباد را سفرنامه‌ای عرفانی - فلسفی قلمداد کرده‌اند و کمدی الهی سفرنامه‌ای است دینی که مبانی اسطوره ای و دلالت‌های نجومی به شکلی چشمگیر در آن مشاهده می‌شود. در این تحقیق تلاش می‌شود میزان پیوند این سفرنامه‌ها با عناصر دینی، اسطوره ای و نجومی سنجیده شود و در عین حال مقایسه ای بین دو دیدگاه دینی و اسطوره‌ای شرق و غرب نسبت به افلاک صورت گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Analysis of Transit through Heavens, its Mythological Foundations and Astrological Indications(in the treatises of ascension towards heavens (Me’raj Nameh), the worshippers’ path (Seir-ul-Ebad) and the Divine Comedy

نویسنده [English]

  • zahra parsapur
چکیده [English]

Transit through heavens is a common subject which has been repeatedly mentioned in many travel accounts and the treatises of ascension towards heavens but the circumstance of this passage, the role of heavens and their inhabitants and mythological foundations along with astrological indica- tions through which the wayfarer observes or experiences is not uniform. Three travel accounts to be studied comparatively are not similar in their motif. The treatise of ascension towards heavens (Me’raj Nameh) has ide- ological and religious aspect but by their tradition referred and elaborated by Bu-Ali it is also related to astrological and philosophical fundamen- tals. Seir-ul-Ebad (Worshippers’ path) has been considered the mystical- philosophical itinerary and the Divine Comedy is the itinerary in which astrological indications and mythological fundamentals are significantly observed. In this article, it has been tried to evaluate the level of relation of religious, mythological and astrological elements with these travel ac-counts. Meanwhile, both the religious and mythological viewpoints of East and West regarding heavens have also been studied comparatively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Heavens
  • Astrological indications
  • myth
  • Paradise
  • Hell
  • Angel
  • Star