نظریه جهان مثالی و ادبیات تمثیلی با نگاه تطبیقی به اندیشه های زرتشت، افلاطون، مولانا و یونگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

اعتقاد به وجود جهانی مثالی که پیش از خلق دنیای مادی موجود بوده است، اگر چه بیشتر به افلاطون و نظریه عالم مثلی او منسوب می شود، ریشه در اندیشه های زرتشت و اعتقاد به جهان فروشی دارد. این باور در اندیشه فلاسفه و عرفای اسلامی نیز رسوخ کرده، از آن به "اعیان ثابته"، "عالم مثل معلقه" و... تعبیر شده است. چنین تفسیری از وجود دو گانه (جهان "مثالی و عالم "سایه")، در اندیشه و جهان بینی مولانا نیز به روشنی قابل مشاهده است. در اندیشه یونگ نیز وجود "کهن الگو"ها را در گنجینه جهانی ماورای ادراک مادی ("ناخود آگاه جمعی")، می توان تفسیر جدیدی از همان صورتهای مثالی و عالم مثلی و شکل علمی و انسان شناسانه ای از آن تفکر کهن فلسفی دانست؛ همه ی این نظریه ها بر پایه صدور معقول در محسوس و نزول از وحدت به کثرت و نظام سلسله مراتبی استوار است. چنین دیدگاه هایی وقتی به تبلور ادبی می انجامند، شکلی از ادبیات تمثیلی یا رمزی را به وجود می آورند که درون مایه ای دوگانه به اثر می بخشد ("ممثل به" ملموس و "ممثل" مجرد). این جستار،ضمن مقایسه این اندیشه ها در آرای زرتشت، افلاطون، مولانا و یونگ (با تاکید بر آثار و افکار مولانا) و سیری در تحول و ارتباط ماهوی این اندیشه ها از دیدگاهی تطبیقی، به بررسی نمودهای چنین فلسفه ای در آثار و مکتب های ادبی می پردازد که در ارتباط سمبولیسم غربی و ایده آلیسم افلاطونی، ادبیات تمثیلی مولانا در مثنوی و قرائت های یونگ از اصالت خلاقیت ناخود آگاه و ادبیات رمزی متجلی شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ideas Theory and Allegorical literature With com parative study of Zoroaster, Plato, Rumi and Jung's thoughts

نویسنده [English]

  • farzad gha'emi
چکیده [English]

The belief that Idealistic world has existed before material world, has been frequently attributed to Plato. However its origin dates back to Zoroaster ideology about Fravashi world. This theory influenced on the thoughts of Islamic philosophers and mystics as Rumi . In the theory of Jung , archetypes existence in Collective Unconscious can be a new interpre• tation or anthropological and psychological form of that ancient theory. These theories in literature, form the allegorical or symbolic literary structure which give such works a lwo-fold content. In this paper, the theories of Zoroaster, Plato, Rumi and Jung were compared (with especial reference to Rumi thought). and connections between these philosophies and literature and its samples in the literary works will be explored

کلیدواژه‌ها [English]

  • Masnavi
  • Zoroaster
  • Idealistic world
  • allegory (parable)
  • Fravashi
  • Zoroastrianism