بررسی نقش اطلاعی دو فرایند مبتدا سازی و مجهول سازی در زبان فارسی از دیدگاه نقش گرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی

2 دانشجوی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در مقاله‌ی حاضر با برگزیدن یازده فیلم نامه و نمایشنامه از آثار محسن مخملباف، به بررسی 120 جمله‌ی نشاندار حاصل از عملکرد دو فرآیند مبتداسازی و مجهول سازی پرداخته‌ایم. در این پژوهش سعی بر آن است تا شأن اطلاعی عنصر پیشایند شده در هر یک از این دو فرآیند تعیین گردد. همچنین نقش اطلاعی دو فرایند مذکور در بافت زبانی خود براساس انواع ساخت اطلاع کانونی و نیز عوامل مؤثر در تعیین نقش اطلاعی دو فرایند فوق مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به‌دست امده از پژوهش حاضر حاکی از آن است که بسامد وقوع سازه‌های پیشایند شده که حاوی شأن اطلاعی [+نو] هستند، بالا است. از سوی دیگر وقوع دو فرآیند مذکور تابع سه نوع ساخت اطلاع کانونی از قبیل ساخت جمله – کانونی، گزاره – کانونی و موضوع – کانونی می‌باشند. وضعیت شناختی و گفتمانی موجودیت‌های کلامی و نیز اهمیت موضوعی آنها می‌تواند بسامد وقوع هر یک از انواع ساخت‌های اطلاع کانونی و نیز چگونگی کدگذاری‌ آنها را در سطح نحوی جمله تحت تأثیر قرار دهد. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که از جمله عوامل مؤثر در تعیین نقش اطلاعی دو فرایند مبتداسازی و مجهول‌سازی عبارتند از: آشنایی فرضی گوینده با ذهنیت و دانش پیش انگاره‌ای شنونده، در نظر گرفتن شرایط بافتی (زبانی یا غیرزبانی) دخیل در کاربرد جملات از جمله معرفگی و ارجاع.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Survey on Informative Function of Topicalization and Passivization in Persian; A Functional perspective

نویسندگان [English]

  • ali mir emadi 1
  • setareh majidi 2
چکیده [English]

To investigate the information status of preposed elements , informative function of topicalization and passivization and also the significant factors on informative function of these two Processes , , r · topicalized and passive constructions were collected form Makhmalbaf' s published stories. Analyzing the data , it was found that the frequency of preposed elements with information status of [+ new] is high. In the research , the effect of three kinds of information -focus structure on the above -mentioned processes has been specified: sentence -focus structure , predicate -focus structure and argument -focus structure. The frequency of them and their codification at syntactic level were affected by cognitive and mental situations of discoursal entities. In addition , it was concluded that informative function of topicalization and passivization depend on some factors: the speaker's assumed familiarity with hearer's mentalities and knowledge , the contextual situation (linguistic/ non -Iinguistic) such as definiteness and reference.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information structure
  • Topicalization
  • Passivization
  • functionalism