شیبانی و آمیختن اعتراض و مدح

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دانشگاه یزد

چکیده

در دوره قاجار شعر بازگشت به اوج خود رسید. در این عصر شاهان قاجار شعر مدحی را در خدمت دستگاه تبلیغاتی خود در آوردند و شاعران نیز به پیروی از استادان سبک خراسانی به قصاید مدحی توجه بیشتری کردند. در این میان ابونصر فتح الله خان شیبانی، (۱۲۴۰ - ۱۳۰۸ ه. ق) وضعی دیگر گونه داشت. او که در ابتدا در خدمت محمد شاه و ناصر الدین شاه قاجار بود و قصایدی در مدح آنها سروده بود، به هنگام جلوس ناصرالدین شاه بر تخت شاهی، از دربار رانده شد و مدت ها در بلاد مختلف آواره وسرگردان بود. مدتی هم طریق درویشی در پیش گرفت و سر انجام مدت بیست و پنج سال از عمر خود را صرف آبادانی بیابانی در حوالی نطنز به نام عشق آباد کرد اما آنجا هم توسط عده ای از اشرار ویران شد. به تظلم به پایتخت آمد اما سودی حاصل نشد. همه این عوامل باعث گردید تا شیبانی به یکی از منتقدان عصر ناصرالدین شاه تبدیل شود و از این حیث در بین شاعران بازگشت تمایز و تشخصی دیگر یابد. در این مقاله سعی شده، ضمن ارائه شرح حال مختصر شیبانی ( همراه با یافته های جدید ) شیوه او که در آمیختن مدیحه با اعتراض است، مورد بررسی قرار گیرد. و شواهدی نیز از آثار دیگر در زمینه اوضاع اجتماعی ایران در آن زمان به جهت آشکار شدن هر چه بیشتر بحث آورده شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sheibani and blending panegyric with satire

نویسندگان [English]

  • mehdi nourian 1
  • alireza shah nazari 2
چکیده [English]

Revitalization period in Persian poetry reached its apogee in Qajar Era. In that era, Shahs employed panegyric poets in their propagandistic Organizatisn and also poets paid more attention to panegyric odes following masters of Khorasani style. Meanwhile, Aboonasr Fathollah Khan Sheibani (1240-1308 Hejira) had a quite different position. At first he had been in the presence of Mohammad Shah and Nasereddin Shah and had panegyrized them, but he was sent away from the court, when Nasereddin Shah came to the throne, and wandered about different towns for a long time. Also he treaded on the dervishes Coarse for some times and finally engaged in Cultivating a desert around Natanz with the name of (Eshgh Abad) for 25 years,but it was also destroyed by some rebels. He complained against the unjustice in the capital, but it didn't yield any profit. All of these caused him to become one of the critics ofNasereddin Shah's era and distinguished. from other poets of revitalization Period. In this respect. I have tried in this paper to present a Short biography of Sheibani (with new findings), to review his style in blenling panegyric with satire , and to bring some evidence from other works in the fild of social status oflran.