تاثیر متقابل فرهنگ اسلامی و ایرانی

در این مقاله در ارتباط با عنوان مقاله در سه بخش سخن گفته آمده است :
الف) بیان معنی و مفهوم فرهنگ وانوع آن
ب ) بیان مقصود از تاثیر متقابل این دوفرهنگ
ج ) اشارت به نمونه هایی از تاثیر متقابل فرهنگ اسلامی و ایرانی
بخش نخست ، در هشت بند مباحث مطروحه بررسی شده است که با
عناوین زیرین آمده اند:
ا.          معنی واژه فرهنگ با ذکر شواهد مستند
٢ .        معادلهای واژه ‌«فرهنگ« در زبانهای معروف بیگانه که آن زبانها به فارسی نزدیکترند
٣ .        تعاریف اصطلاحی فرهنگ ه و انتخاب تعریف تایلر محقق انگلیسی که نسبتا این تعریف جامع و مانع است .
٤ .     ویژکیهای فرهنگ در این بند سه ویژکی برای فرهنک بیان شده :
الف ) فرهنگ عام ولی خاص است .
ب) فرهنک متغیر ولی ثابت است .
ج ) فرهنک اجباری ولی اختیاری است
۵ .     انوع فرهنگ در این بند ، نخست فرق فرهنگ و خرده فرهنگ گفته
امده، انگاه فرهنگهای گونه گون به طورخلاصه بیان شده است .
6       فرهنک ایرانی این بند در دو بخش مورد بررسی قرار گرفته است :
الف ) فرهنک ایرانیان پیش از تاریخ تا زمان مادها وهخامنشیان
ب ) فرهنگ ایرانیان از زمان هخامنشیان تا ساسانیان اوان ظهور اسلام
٧ .    فرهنک و تمدن اعراب پیش از اسلام
٨      فرهنک اسلامی در این بند قران مجید واحادیث صرپشمه فرهنگ
اسلامی معرفی شده است .
امابخش دوم یعنی بیان معنی و مقصود از تاثیر متقابل دراین بخش نویسنده نخست معنی تاثیر و تاثررا متذکر گردیده، آنگاه به اثبات رسانده
که فرهنگ اسلامی به معنی حقیقی کلمه در فرهنگ ایرانی تایر گذاشته و
ان را غنی نموده است. لیکن مقصود  از تاثیر فرهنگ ایرانی در فرهنگ
اسلامی ، غنی کردن مفاهیم والای قرآنی نیست چه فرهنگ قرآن از خداوند غنی بالذات است و نیاز به چیزی ندارد . بلکه مقصود ترویج اسلام به دست ایرانیان و خدمات اینان به فرهنگ قرآن است .
اما بخش سوم مقاله یعنی بیان نمونه هایی از تاثیرات متقابل فرهنگهای اسلامی و ایرانی . این بخش نیز چونان بخش نخست این جسارت بسیار دامنه دار است . نویسند ٠ با مراعات اختصار این بخش را در چند بند بیان داشته است
الف ( تاثیر فرهنگ اسلامی در فرهنگ ایرانی_ این بند در دو بخشی مورد برسی واقع شده
 
ا. تاثیر فرهنگ اسلامی به فرهنگ ایرانی پیشتر از فتح ایران در این
بخش نویسنده به اثبات رسانده که بسیاری از ایرانیان ا زسال ششم هجری تحت تاثیر فرهنگ اسلامی قرار گرفتند و ایمان آوردند .
٢ .      تاثیر فرهنگ اسلامی در فرهنگ ایرانی بعد از فتح ایران_ در این بخش نخست از علل سقوط شاهان ساسانی سخن به میان آمده وسرانجام دو علت اساسی برای این شکست ذکر گردیده است: یکی ناخشنودی ایرانیان از حاکمان ایران آن زمان و موبدان زرتثتیان . دو دیگر جاذبه وصف ناشدنی فرهنگ اسلامی برا ی ایرانی .
ب ( تاثیر فرهنگ ایرانی در فرهنگ اسلامی ، این بند نیز در دو بخش بیان گردیده است :
ا.        تاثیر فرهنگ سیاسی ایرانی درنحوه حکومت و تدبیر مملکت
حاکمان اعراب مسلمان .
در این بخش نویسنده با استناد به مآخذ ومنابع معتبر مطلب را به جایی کشانده که درزمان اوج قدرت حاکمان عرب ، تمام مناصب مهم حکومتی از وزارت تا فرمانداری و استانداری به دست ایرانیان اداره می شد و اعراب خود را در برابر فرهنگ ایرانی حقیر می دیدند . بدین جهت در زمان عباسیان همه اعراب از مناصب حکومتی بر کنارشدند و ایرانیان دویت سال تمام بر اکثر بلاد اسلام حکومت راندند .
٢ .      تاثیر فرهنگ علمی ایرانی دراین بخش نویسنده مقصود از این
تائیر را ، خدمات علمی ایرانی در ترویج فرهنگ اسلامی دانسته ونمونه های فراوانی در اثبات مطلب ذکر نموده است .