نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم خدایار ¹
• عاطفه سالاروند ²

¹ دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

² زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

در متون تاریخی می‌توان ردپای شخصیت‌های تاریخی‏ ای را پیدا کرد که از حیث کنش و ویژگی‏ های شخصیتی به قهرمانان رمانس‌ها نزدیک شده‌اند. نویسندگان این متون نهایت تلاش خود را برای واقعی جلوه دادن این حوادث به‏ کاربسته ‏اند. یکی از این شخصیت‏ ها جلال‌الدین خوارزمشاه است. «نبرد سند» در زندگی این قهرمان در متون تاریخ‌نگارانه و ادبی بسیار متفاوت روایت شده‌است. روایت‌های ادبی این رویداد از دل متون تاریخ‌نگارانه شکل گرفته‌است. هدف نویسندگان این پژوهش بررسی مقایسه‌ای روایت‌های متون تاریخ‌نگارانه و ادبی از سدۀ هفتم تا دورۀ معاصر در بیان واقعۀ «نبرد سند» در بستر مطالعات روایت‏ شناسی است. براساس نتایج پژوهش، در میان روایت‌ها، اثر ابن‌اثیر به‌دلیل باورپذیری، منطقی‌بودن روایت‌ها و بی‌طرف‌بودن مورخ به واقعیت نزدیک‌تر، اما روایت‌های نسوی و جوینی به ‏دلیل باورپذیری کمتر و تناقض در روایت‌ها ادبی‌تر و در بخشی از روایت‌ها جلال‌الدین به قهرمان رمانس‌ها نزدیک شده‏ است؛ این روایت ‏ها، مرجع اصلی نویسندگان و شاعران دوره ‏های بعد برای خلق اشعار، منظومه‌ها و رمان‌های تاریخی واقع ‌شده ‏اند.

کلیدواژه‌ها

• جلال‌الدین خوارزمشاه
• نبرد سند
• متون تاریخ‌نگارانه و ادبی
• شخصیت‌پردازی تاریخی و ادبی

موضوعات

• بررسی متون ادبی

عنوان مقاله [English]

Analytical comparison of how the life of Jalal al-Din Khwarazmshah is narrated in historiographical and literary texts (Representation of the narration of the Indus Battle, 1221 AD)

نویسندگان [English]

• Ebrahim Khodayar ¹
• Atefeh Salarvand ²

¹ Associate Professor of Persian Language and Literature, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran

² Master student of Persian language and literature at Tarbiat Modares University. Tehran. Iran

چکیده [English]

In historical texts, one can find traces of historical characters who are close to the heroes of romances in terms of actions and personality traits. The authors of these texts have made every effort to show these events real. One of these personalities is Jalal al-Din Khwarazmshah. 'Battle of Indus' has been narrated in the life of this hero in very different historiographical and literary texts. The literary narratives of this event are formed from within the historiographical texts. The purpose of the authors of this study is to compare the narratives of historiographical and literary texts from the seventh century to the contemporary period in expressing the event of the 'Battle of Indus' in the context of narratological studies. According to the results of the research, among the narrations, Ibn al- Athir's work is closer to reality due to the believability and logic of the narrations and the neutrality of the historian, but the narrations of Nasawi and Juvayni are more literary due to less believable and contradictions in the narrations And in some of these narrations, Jalal al-Din is similar to the hero of the romances; These narratives have become the main reference for writers and poets of later periods to create poems and historical novels.

کلیدواژه‌ها [English]

• Jalal al-Din Khwarazmshah
• The Battle of the Indus
• Historical and Literary Texts
• Historical and Literary Characterization