نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زینب طلایی ¹
• حبیب الله عباسی ²

¹ دانشگاه خوارزمی

² استاد

چکیده

خوانش میراث کهن فارسی و به ویژه روایت‌های تاریخی در پرتو نظریه‌های شناختی مانند نظریه جهان متن امری بایسته است؛ زیرا رویکردهای علمی جدید، فضایی برای شناخت دقیق و کشف زوایای پنهان متون فراهم می‌کند. در این جستار با روش تحلیلی- توصیفی نظریه جهان متن را در بررسی ساخت روایی جلد نخست تاریخ جهان‌گشای جوینی به کار بستیم و به این نتیجه رسیدیم که فراوانی گزاره‌های توصیف شخصیت‌ها نسبت به گزاره‌های توصیف صحنه‌های بیشتر است، همچنین بعلت کم بودن جهان‌های زیرشمول اشاره‌ای، خواننده چندان در فضاهای زمانی ومکانی متفاوت در یک روایت سیر نمی‌کند. جهان‌های متنی را که به لحاظ متغیرهای زمانی و مکانی از جهان متن اولیه متمایزند تجربه و مفهوم‌سازی نمی‌کند و در نهایت اشاره‌گرهای زمانی نسبت به اشاره‌گرهای مکانی در این متن دقیق‌تر نیست. جهان‌های زیرشمول نگرشی و معرفت‌شناختی بدلیل عدم‌تغییر زاویه دید توسط راوی در تاریخ جهانگشای کم است؛ بیشتر روایت‌ها از زبان جوینی گزارش می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ جهانگشای جوینی
• زبان‌شناسی شناختی
• نظریه جهان متن
• جهان گفتمان
• جهان زیرشمول

عنوان مقاله [English]

A study of the narrative construction of the Tarikh Jahangooshay-e- Jowayni based on the Text World Theory

نویسندگان [English]

• zeinab talaei ¹
• habib abbasi ²

¹ kharazmi university

² kharazmi university

چکیده [English]

The reading of ancient Persian heritage, and especially historical narratives based on cognitive theories such as Text world theory is necessary, because new scientific approaches provide space for accurate identification and discover the hidden layers of texts. In this study, with the analytic-descriptive method, we applied the Text world theory in the analysis and study of the narrative construction of the first volume of the Tarikh Jahangooshay-e- Jowayni and figured out that the propositions related to Character descriptions are more than preposition related to scenes description also because the Deictic sub-worlds are less, so the reader does not travel much in the different, temporal and spatial spaces in a narrative, and thus does not experience and conceptualize the text worlds that differs from the original text world in terms of temporal and spatial variables. Temporal pointers are no more accurate than space pointers. The Attitudinal sub-worlds and epistemic sub-worlds are scarce, and one of the reasons for this is the narrator's unchanging viewpoint. Jowayni reports narrations more than characters.

کلیدواژه‌ها [English]

• Tarikh Jahangooshay-e- Jowayni. Cognitive linguistics
• text world theory
• discourse world
• sub world