نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عصمت دریکوند ¹
• ذوالفقار علامی ²
• محبوبه مباشری ³

¹ ادبیات فارسی، ادبیات، الزهرا، تهران، ایران

² عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا

³ دانشگاه الزهرا

چکیده

چکیده
استعاره جزو مهم‏ترین ابزارهای انتقال زبان از کاربرد حقیقی به کاربرد مجازی و ادبی آن است. از طرفی امروزه استعاره در غرب دیگر خاص شعر و ادبیات و ابزاری برای آراستن کلام نیست؛ بلکه استعاره‏ها به حوزۀ اندیشه و شناخت واردشده و از چشم‏اندازهای مختلف و در بسیاری از علوم به کار گرفته شده است. در حوزۀ شعر نیز کاربرد استعاره در عواطف بشری همواره مورد توجه بوده است؛ چراکه عواطف انسان همواره به‌عنوان یک حوزۀ مبدأ در ساختارپردازی استعاری مفاهیم متنوع در اغلب زبان‌ها به کار گرفته می‌شوند و در این امر از الگوهای فرهنگی هر زبان بهره می‌برند. خاقانی ازجمله شاعرانی است که در بهره‌گیری از استعارات بدیع و تازه در شمار خلاق‌ترین شعرای فارسی‌گوی قرار دارد. پژوهش حاضر با بررسی، کاربرد و فراوانی نگاشت‌‌نام‌های مفهومی در شعر خاقانی با رویکرد مجاز مفهومی یا استعارة مفهومی به تحلیل داده‌های شعر خاقانی پرداخته است و با بررسی در حوزۀ عاطفۀ خشم می‌توان به این نتیجه رسید که حدود 160 بیت، مربوط به عاطفۀ خشم و مترادفات آن است. البته سه حوزۀ مبدأ «تغییر حالت»، «تغییر نگاه» و «بی‏تابی» را می‏توان در یک حوزۀ مبدأ تغییر فیزیکی گنجاند. درنهایت حوزۀ مبدا «خشم درخط‏شدن است»و «خشم طیره‏شدن است» پربسامدترین حوزۀ مبدأ برای مفهوم‌سازی خشم در دیوان خاقانی است.

کلیدواژه‌ها

• «استعارۀ مفهومی»
• «عواطف»
• «خشم»
• «دیوان خاقانی

عنوان مقاله [English]

Cognitive metaphor in khaghani's Divan

نویسندگان [English]

• esmat derikvand ¹
• Zolfaghar Allami ²
• mahbobe mobasheri ³

¹ Persian literature. literature. alzahra. Tehran. Iran

² عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا

³ alzahra university

چکیده [English]

The conceptual metaphors of anger in the Khaghani’s Divan
Metaphor is one of the most important means of conveying language from its actual use to its literary and virtual use. On the other hand, today the metaphor in the West is no longer poetry and literature and the instrument of decoration; Rather, metaphors have come into the realm of thought and cognition and applied to different perspectives in many sciences. In the field of poetry, the use of metaphor in human emotions has always been of interest; Because human emotions have always been used as a source field in metaphorical structuring, various concepts are used in most languages, utilizing the cultural patterns of each language. Khaghani’s is one of the most creative Persian poets in the use of exquisite and fresh metaphors. The present study analyzes the data of Khaghani’s poetry by examining, using and frequency of concept mappings in Khaghani’s poetry with conceptual permissive approach or conceptual metaphor. And by examining the emotional field of anger, it can be concluded that about 160 bits are related to the emotional anger and its synonyms. Of course, the three domains of "change of state", "change of view", and "impatience" can be included in one of the fields of physical change. Finally, the source area of "anger is the line" and "the anger is the line" is the most frequent source area for conceptualizing anger in the Khaghani’s Divan.

کلیدواژه‌ها [English]

• “Conceptual Metaphor”
• “Emotions”
• “Anger”
• “Khaghani’s Divine”