بازخوانی غزلیات شمس از منظر کهن‌الگوی نَفْس در اندیشة یونگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

در روانشناسی تحلیلی یونگ، نَفْس (Self) یکی از اصطلاحات بسیار حائز اهمیت است. از نظر او، نَفْس کهن‌الگویی است که می‌توان آن را مبنای قوام یافتن فرد دانست. مطابق با نظریة یونگ، هر یک از ما با گذشت زمان آرام‌آرام رشد می‌کنیم و با از سر گذراندن فرایندی که یونگ آن را «فردانیت» می‌نامد، آن کسی می‌شویم که هستیم. یونگ کلّ شخصیت را نَفْس می‌نامد. از منظر وی، نمی‌توان نَفْس را به طور کامل شناخت. نَفْس نماد تمامیت است و مسیح، نمونة کهن‌الگوی آن است؛ چراکه او مظهر تمامیتی از نوع الهی است. یونگ برای نَفْس ویژگی‌های مختلفی را برشمرده است. از طرفی، ما در غزلیات شمس مولوی و به طور کلی، در ادبیات عرفانی، با روح، جان یا دل مواجه هستیم که با الگویی که یونگ تعریف می‌کند، همخوانی دارد. در این مقاله، سعی کرده‌ایم علاوه بر تبیین کهن‌الگوی نَفْس از منظر یونگ، آن را با ویژگی‌های روح، جان یا دل در غزلیات شمس تطبیق دهیم و به بررسی ویژگی‌های آن بپردازیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Readout of the Ghazaliyate Shams from the Perspective "self" Archetype in Jung's Thought

نویسنده [English]

  • behnam sadeghian
چکیده [English]

In Jung's Analytical Psychology “Self” is one of the important expressions. In Jung's view, self is an archetype which can be considered as base of an individual's integration and consistency. According to Jung's theory, we all grow slowly during their life time and after experiencing a process which Jung calls it "Individuation process" we become the one who we are. Jung calls the whole personality "self". From his point of view "Self" can’t be understood completely. "Self" is symbol of integration and Christ is the archetypical exemplar of human integration because Christ is an example of the divine integration. Jung has mentioned several features for "Self". On the other hand, in Ghazaliyate Shams and overall in mystical literature we face with terms such as soul "Rouh", spirit "Jan" and heart "Del" that are consistent with the schema that Jung define. In this study in addition to explaining the "Self" archetype form Jung's perspective we have also  aimed to collate it with the features of "Soul" , "spirit" or "heart" in Ghazaliyate shams and study its features.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Jung
  • Archetype
  • self
  • Ghazaliyate shams
  • Molavi
منابع و مآخذ
باقری، حمید. (1388). مؤلفه‌های فردیت یونگی در سینمای داریوش مهرجویی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. به راهنمایی حسین پاینده. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
بیلسکر، ریچارد. (1391). اندیشة یونگ. ترجمة حسین پاینده. چ 4. تهران: فرهنگ جاوید.
پاینده، حسین. (1390). گفتمان نقد؛ مقالاتی در نقد ادبی. چ 2. تهران: نیلوفر.
رایت، الیزابت. (1373). «نقد روانکاوانة مدرن». ارغنون. ترجمة حسین پاینده. ش 4. صص 97ـ124.
سرانو، میگوئل. (1385). با یونگ و هسه (دایره جادویی). ترجمة سیروس شمیسا. تهران: میترا.
شمیسا، سیروس. (1391). مولانا و چند داستان مثنوی. چ 2. تهران: قطره.
شولتز، دوان‌پی و سیدنی آلن شولتز. (1393). نظریه‌های شخصیت. ترجمة یحیی سید محمدی. چ 29. تهران: ویرایش.
کاشانی، عزالدین محمود. (1372). مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. تصحیح جلال‌الدین همایی. تهران: مؤسسة نشر هما.
مورنو، آنتونیو. (1390). یونگ، خدایان و انسان مدرن. ترجمة داریوش مهرجویی. چ 6. تهران: مرکز.
مولوی، جلال‌الدین محمد. (1336). کلیات شمس یا دیوان کبیر. تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر. تهران: امیرکبیر.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1391). مثنوی معنوی. به سعی و اهتمام رینولد آلین نیکلسون. چ 18. تهران: امیرکبیر.
وفایی سورکه، محمدعلی. (1376).مولانا و مکاتب روانشناسی جدید. پایان‌نامة کارشناسی ارشد. به راهنمایی سیروس شمیسا. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
یونگ، کارل گوستاو. (1379). روان‌شناسی و کیمیاگری. ترجمة پروین فرامرزی. چ 2. مشهد: آستان قدس رضوی.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1389). انسان و سمبول‌هایش. ترجمة محمود سلطانیه. چ 7. تهران: جامی.
ــــــــــــــــــــــــــــ . (1390). آیون؛ پژوهشی در پدیده‌شناسی «خویشتن». ترجمة پروین فرامرزی و فریدون فرامرزی. چ 2. مشهد: آستان قدس رضوی.
ـــــــــــــــــــــــــــ . (1391). جهان نگری. ترجمة جلال ستاری. چ 2. تهران: توس.
Jung, Carl Gustav. (1966). The Practice of Psychotherapy; Essays on the psychology of the Transference and other subjects. New York: Vintage Books.