تبیین تفاوت‌های متن روایی و غیرروایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

2 دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

چکیده

در گفتار روزمره، «داستان» و «روایت» را به جای هم به کار می‌بریم و کمتر میان آن دو تفاوت قائل می‌شویم، حال آنکه چنین نیست و اشتباه است و «داستان» با «روایت» و نیز «متن روایی» و «متن غیرروایی» تفاوت‌هایی با هم دارند. داستان، چیزی است که اتفاق می‌افتد، در حالی که روایت، نحوة بیان آن رخداد است؛ چنان‌که اگر بخواهیم داستانی واحد را یک بار برای کودکان و بار دیگر برای بزرگسالان تعریف کنیم، هر بار از شیوة بیان متفاوتی استفاده می‌کنیم، بدون اینکه پیام و درونمایة داستان تغییر کند. همچنین، بین «متن» و «متن روایی» نیز تفاوت‌هایی وجود دارد. «متن»، یک شیء، اعمّ از تصاویر، واژگان و... است، در حالی که «متن روایی»، متنی است که داستانی را نقل می‌کند؛ مثلا اسناد مربوط به جنگ سرد، متن روایی نیست، در حالی که یک داستان کوتاه، متن روایی است؛ زیرا بین عناصر سازندة آن رابطة علّی و معلولی وجود دارد. می‌توان چنین گفت که هر روایتی یک گفتمان است، اما همة گفتمان‌ها روایت نیستند. پژوهش حاضر به شیوة توصیفی ـ تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای، به تبیین تمایزهای «متن روایی» و «غیر روایی» می‌پردازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An Explanation of the Differences between Narrative and Non-Narrative Texts

نویسندگان [English]

  • fazlollah khodadadi 1
  • Hamid Taheri 2
1 Department of Persian Language and Literature, Faculty of Literature, Imam Khomeini International University, Qazvin.
2 Associate Professor of Persian Language and Literature at Imam Khomeini International University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

In everyday talk, we usually use the terms story and narrative interchangeably which is wrong. Not only story is different from narrative, but also there is a difference between narrative and non-narrative texts. Story is what happens while narrative is the way an event is expressed. For example, a single story can be narrated differently for children and adults using different rhetorical devices without any noticeable change in the general theme and message. By the same token, there is a difference between text and narrative text. While a text comprises of different objects such as images and words, a narrative text is a text telling the story. For example, the documents related to the Cold War are not a narrative text, but a short story is a narrative text because there are cause and effect relationships between its constructing elements. It can be stated that every narrative is a discourse, but all discourses are not narrative. The preset study, with use of an analytical approach and secondary research aimed at explaining the difference between narrative and non-narrative texts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • narrative
  • Text
  • Narrative text
  • story
آسابرگر، آرتور. (1380). روایت در فرهنگ عامه. ترجمة محمدرضا لیراوی. تهران: سروش.
آگوستین قدّیس. (1380). اعترافات. ترجمة سایه میثمی. چ 2. تهران: سهروردی.
احمدی، بابک. (1378). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
اخلاقی، اکبر. (1382). تحلیل ساخت روایی مثنوی معنوی. پایان‌نامة دکتری. اصفهان: دانشکدة ادبیات دانشگاه اصفهان.
اخوت، احمد. (1371).‌ دستور زبان داستان. تهران: فردا.
اشنایدر، لوییس. (1364). اسناد تاریخی قرن بیستم. ترجمة فروغ پوریاوری. ج 1. تهران: فاریاب.
بارت، رولان. (1378). درآمدی بر تحلیل ساختاری روایت‌ها. ترجمة محمد راغب. تهران: فرهنگ صبا.
پهلوان‌نژاد، محمدرضا. (1385). «مقایسة سرود بیست ودوم ایلیاد (کشته شدن هکتور) و حماسة رستم و اسفندیار بر پایة نظریه‌ی الگوی لباو و والتسکی». مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. ش. 155. صص 191ـ210.
تودوروف،تزوتان. (1388). بوطیقای نثر. ترجمة انوشیروان گنجی‌پور. تهران: نشر نی.
تولان، مایکل جی. (1383). درآمدی نقادانه ـ زیباشناختی بر روایت. ترجمة ابوالفضل حری. تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
ــــــــــــــــــــــــ . (1386). روایت‌شناسی ـ درآمدی زبانشناختی ـ انتقادی. ترجمة سید فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. تهران: سمت.
حری، ابوالفضل. (1384). «داستان و متن: ساختار روایی در ادبیات داستانی و فیلم». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. س 8. د 21. ش 97. صص 19ـ43.
داد، سیما. (1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید.
ذوالفقاری، حسن. (1384). داستان‌های امثال. تهران: مازیار.
رابرتز، جفری. (1389). تاریخ و روایت. ترجمة جلال فرزانه دهکردی. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
ریمون کنان، شلومیت. (1387). روایت داستانی: بوطیقای معاصر. ترجمة ابوالفضل حری. تهران: نیلوفر.
سجودی، فرزان. (1386). «روایت‌گری در تصویر». کتاب ماه ادبیات و فلسفه. س 11. ش 1ـ2. صص18ـ31.
سعدی، مصلح‌الدین. (1387). کلیات سعدی. تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: بیهق کتاب.
طالبیان، یحیی و مژده حسینی سروری. (1385). «شیوه‌های روایت و روایت‌گری در قصة مرغان شیخ اشراق». مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی مشهد. ش 154. صص 85ـ104.
عبداللّهیان، حمید. (1378). «داستان و شخصیت‌پردازی در داستان». فرهنگ و هنر، ادبیات داستانی. ش50. صص 29ـ43.
فردوسی، ابوالقاسم. (1387). شاهنامه. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: قطره.
کرس، نانسی. (1387). شروع، میانه، پایان. ترجمة نیلوفر اربابی. تهران:‌ رسش.
کوری، گریگوری. (1391). روایت‌ها و راوی‌ها. ترجمة محمد شهبا. تهران: مینوی خرد.
مارتین، والاس. (1386). نظریه‌های روایت. ترجمة محمد شهبا. چ 2. تهران: هرمس.
مکوئیلان، مارتین. (1388). مجموعه‌مقالات روایت. ترجمة فتاح محمدی. تهران: مینوی خرد.
مهرور، زکریا. (1378). «ادبیات داستانی چیست؟». رشد معلم. ش 2. س13. صص 16ـ36.
میرصادقی، جمال. (1376). عناصر داستان. تهران: سخن.
نظامی‌گنجوی، الیاس. (1389). لیلی و مجنون. تصحیح حسن وحید دستگردی. به کوشش سعید حمیدیان. تهران: قطره.