بررسی و نقد توالی خویشکاری‌های قهرمان در نظریه‌ی ریخت‌شناسی پراپ (با تکیه بر ریخت‌شناسی سه قصّه از شاهنامه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه آزاد واحد مهاباد

چکیده

مقاله‌ی حاضر به روش تحلیلی– انتقادی و بر اساس ریخت شناسی سه قصه از شاهنامه، به بررسی و نقد اصل «توالی خویش‌کاری‌های قهرمان» در نظریه‌ی ریخت‌شناسی پراپ می‌پردازد. به این منظور، نخست سه قصه از قصه‌های شاهنامه از دیدگاه ریخت‌شناسی، بررسی می‌شود که خویش‌کاری قهرمانان آن‌ها یکسان است و ظاهراً ساختار یکسانی دارند؛ اما در عناصرِ متغیر آن‌ها تفاوت‌هایی وجود دارد و پس از تحلیل اشتراکات و اختلافات آن‌ها، به این نتیجه می‌رسد که در رده‌بندی قصه‌ها، تنها توجه به خویش‌کاری نمی‌تواند آن‌ها را در یک رده قرار دهد و باید تأثیر برخی ازعناصر متغیر هم بر آن در نظر گرفته شود؛ چون هر چند در این قصّه‌ها خویش‌کاری‌های قهرمانان محدود (کوچ، عشق، آزمایش، ازدواج، بازگشت) و یکسان است، اما برخی از عناصر متغیر مانند محیط اجتماعی و یا هویت قهرمان و شخصّیت اصلی، بر توالی این خویش‌کاری‌ها تأثیر گذاشته‌است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Criticism of Sequences of Hero’s Functions in Propp’s Theory of Morphology (Based on the morphology of three stories in Shahnameh)

نویسنده [English]

  • khavar ghorbani
چکیده [English]

Based on morphology of three stories in Shahnameh, the present paper attempts to make a critical analysis of “sequences of hero’s functions” in Propp’s theory of morphology. To this end, three stories in Shahnameh are first investigated from a morphological perspective. The hero’s functions are the same and seem to have identical structures in these stories; however, there are differences in their variable elements. After analyzing the similarities and differences, it is concluded that stories don’t fit into one category based on function per se, and that the effect of some variable elements too must be considered in classification of stories. This is so because, although the hero’s functions (departure, love, test, wedding, return) are limited and the same in these stories, some other variable elements such as social environment, hero’s identity and protagonist have influenced the sequence of these functions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Propp
  • Morphology
  • sequence of functions
  • social environment
  • hero’s identity