دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
14
43
2010
05
22
ساختار نحوی خود اصلاحی در محاوره زبان فارسی
9
31
FA
مجتبی
منشی زاده
دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
monshizadeh30@yahoo.com
10.22054/ltr.2010.6524
«خود اصلاحی» (self-repair) فرایندی است که گوینده مشکلی را در «واحد ساختاری نوبت» خویش تشخیص میدهد و در صدد اصلاح آن برمیآید. اینکه چه مقدار به عقب برمیگردد تا اقدام به اصلاح کند، از زبانی به زبان دیگر متفاوت است. در این مقاله این سؤال مطرح است که آیا در عملکردهای خود اصلاحی محاورهی زبان فارسی، ارتباطی بین سازه تحت ساخت و میزان قلمرو بازیابی (scope of recycling) وجود دارد. دادگان محاورهی زبان فارسی نشان میدهد که 8/89 درصد «قسمتهای نیازمند اصلاح» (repaired segments) از سازههای واحد (کلی یا جزئی) و 2/10 درصد از ترکیب سازههای بندی تشکیل میشود اگرچه انواع مختلف سازهها (نهاد، فعل، مفعول و ...) از نظر تعداد رخدادشان در «قسمتهای نیازمند اصلاح» به صورت کلی یا جزئی و همچنین ترکیبی، متفاوتاند؛ اما ارتباطی بین سازه تحت ساخت و «قلمرو بازیابی» یافت نشد.
خود اصلاحی,واحد ساختاری نوبت, قسمت نیاز به اصلاح,قسمت در حال اصلاح (reparing segment) و تجزیه و تحلیل گفت و گو (conversational analysis)
https://ltr.atu.ac.ir/article_6524.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6524_5aee8f8d92ec373937e574c116633dc8.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
14
43
2010
05
22
مبانی نظری شطحیات عرفانی از نگاه مولانا
33
46
FA
محمدحسن
حائری
دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
10.22054/ltr.2010.6525
از مباحث مهم عرفانی، اسرار رازهایی است که در شطحیات و سخنان متناقض نمای عرفای بزرگ مطرح گردیده است. برای دریافت بن مایههای پارادوکسهای هنری در زبان و بیان اهل تصوف، بهخصوص پارادوکسهای عرفانی (شطحیات)، باید به دنبال مبانی نظریای بود که بتواند اساس شطحیات عرفانی را تبیین و تفسیر نماید.
نگارندگان معتقدند تقابل ساحات وجودی آدمی در نگاه مولانا، اساس پارادوکسهای عرفانی را تشکیل میدهد؛ به همین خاطر ضمن طرح نظرهای گوناگون دربارهی توجیه شطحیات عرفانی، مبانی نظری اندیشه مولانا دراین مسئله، براساس نظریه تعدد مصادیق بررسی شده است.
شطحیات,پارادوکسهای هنری,متناقض نما,مولانا,مثنوی
https://ltr.atu.ac.ir/article_6525.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6525_0be487643c3be85d45cea585d6030c76.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
14
43
2010
05
22
نظریه «عشق» در متون کهن عرفانی (براساس آثار دیلمی، غزالی و روزبهانی)
47
62
FA
بهمن
نزهت
0000-0002-9023-2352
استادیار دانشگاه ارومیه
b.nozhat@urmia.ac.ir
10.22054/ltr.2010.6527
عشق یا محبت، نشانهای بسیار بدیهی و کیلد معنایی در متون عرفانی است و در هرگونه تحلیل روانشناختی و نشانه شناختی متون عرفانی باید به این واژه که نسبت انسانی و الهی دارد توجه کرد.
در تاریخ عرفان و تصوف اسلامی، واژه عشق در طرح تقریباً منسجم و نظامیافتهای سیر و تطور متعالی و رو به کمال داشته است. در سراسر این تحول و تطور، ما شاهد تبیین و تشریح روانشناختی و فلسفی ماهیت عشق هستیم که مبتنی بر شهود و مکاشفات درونی صوفیه و سرشار از اندیشههای غنی و احساسات و عواطف شورانگیز عرفانی است. ما در این مقال، ضمن معرفی کتاب «عطف الألف المألوف علی اللام المعطوف» ابوالحسن دیلمی (ف. 391 ه.ق) – که نخستین اثر مستقل و رسالهای تقریباً مفصل در باب سیر تاریخی و تجزیه و تحلیل روانشناختی و فلسفی «عشق» در عرفان و تصوف اسلامی است – از تأثیر این کتاب بر آثار بعد از خود نظری «سوانح العشاق» احمد غزالی (ف. 520 ه.ق) و «عبهر العاشقین» روزبهان بقلی شیرازی (ف. 606 ه.ق) نیز سخن خواهیم گفت.
احمد غزالی,دیلمی,روزبهان,عشق,محبت
https://ltr.atu.ac.ir/article_6527.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6527_317015970002405f8dac809e18fb5828.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
14
43
2010
05
22
بررسی چند شگرد صرفی ادبی ساز زبان در سرودههای بیدل دهلوی (وابستههای عددی، ترکیبات و اشتقاقات بیدلی)
63
102
FA
عباسعلی
وفایی
دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی
a_a_vafaei@yahoo.com
10.22054/ltr.2010.6528
از آنجایی که شعر نتیجهی در هم شکستن نظام و اصول حاکم بر زبان معیار (خودکار) است، شاعر برای خلق یک اثر هنری ناگزیر است از این هنجارها عدول کند و برای ظهور این دگرگونی از ابزارها و شگردهای گوناگون بهره میبرد که سبب نزدیک شدن محور زبان به نقش ادبی آن میگردد. در این میان، بیدل دهلوی بهعنوان برجستهترین شاعر سبک هندی در به نمایش درآورند ویژگیهای فرمی و محتوایی این دوره، به خلق و بهکارگیری شگردهای زبانی پرداخته است که یا آنها را تنها در زبان بیدل میتوان یافت یا سرودههای وی تبلور کامل و زیباتری از آنها را دربردارد. از اینرو، در پژوهش حاضر سعی شده است برخی از این شگردهای ابهام انگیز زبانی و ساختارهای سازنده و معانی قابل دریافت از آنها، براساس فرایندهایی که در ژرف ساخت این عبارات و ترکیبات بر روی محورهای فرضی جانشینی و همنشینی زبان صورت میگیرد و عامل پیوند آنها به روساخت میگردد، تحلیل و ارائه گردد.
محور هم نشینی,محور جانشینی,وابسته عددی,ترکیب,اشتقاق
https://ltr.atu.ac.ir/article_6528.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6528_278cdeeab4054a7662bc356c0f7cc2be.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
14
43
2010
05
22
آیین فتوت و جوانمردی در حدیقه سنایی در بررسی مأخذ حکایتی از حدیقه
103
113
FA
مریم
حسینی
0000-0001-6778-1188
دانشیار دانشگاه الزهرا
drhoseini@yahoo.com
10.22054/ltr.2010.6529
یکی از حکایتهای کتاب «حدیقه» روایت جوانمردی مردی از صوفیه است. این حکایت بیانگر یکی از اصول اساسی اندیشه فتون و آیین فتیان است. نویسنده در مقاله حاضر، درصدد کشف مأخذ اصلی این حکایت برآمد و در طی این جست و جو بر وی روشن شد که جز کتاب «حلیهالاولیاء» ابونعیم اصفهانی که بهعنوان یکی از مأخذ کتاب ذکر شده، روایت فوق در میان احادیث مروی از دو امام بزرگوار شیعه امام سجاد (ع) و امام محمدباقر (ع) موجود است و سلمی در کتاب «ذکر النسوه المتعبدات الصوفیات»، روایتی شبیه به آن را ذکر میکند که احتمال میرود از سرچشمههای اصلی این حکایت باشد. ابوالحسن هجویری در «کشف المحجوب» و شهاب الدین عمر سهروردی در «عوارف المعارف» نیز به این حکایت اشاره کردهاند. با توجه به اینکه در روایت سلمی، زن عارف قهرمان داستان است؛ بخشی با عنوان زنان و فتوت به مقاله حاضر افزوده شد تا جایگاه زنان در فتوت و زنان فتی نیز معرفی شوند.
فتوت,سنایی,حدیقه,زنان عارف
https://ltr.atu.ac.ir/article_6529.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6529_ff2c61a41c7b54019ad39de560c7f6c5.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
14
43
2010
05
22
ترکیبات فعلی همراه با «قرار دادن / قرار گرفتن» در فارسی
115
131
FA
محمدباقر
میرزایی
مربی گروه دانشگاه بین المللی امام خمینی
10.22054/ltr.2010.6530
با اینکه تقریباً همه صاحب نظران معتقدند که در زبان فارسی افعال مرکب نسبت به افعال ساده از تعداد و زایایی بسیار بیشتری برخوردارند، ولی در این میان، به آن دسته از افعال که با همکردهای مرکبی مانند قرار دادن، قرار گرفتن، وارد کردن، به عمل آوردن و مواردی از این دست میآیند، توجه چندانی نشده است؛ بر همین اساس در این نوشته به توصیف و بررسی ترکیباتی پرداخته شده است که با همگردهای مرکب قرار دادن و قرار گرفتن در فارسی امروز به کار میروند. برای این منظور پس از بیان مقدمهای کوتاه، برخی نظرات مرتبط با موضوع افعال مرکب معرفی و نقد گردیده است؛ در ادامه پس از در نظر گرفتن افعال قرار دادن و قرار گرفتن به عنوان همکرد مرکب، طبقهبندی چند گانهای براساس صورت، معنا و کاربرد ترکیبات معرفی شده و درباره ی ویژگیهای هر گروه توضیحاتی ارائه میگردد. در پایان نیز با جمع بندی ویژگی دستههای چند گانه و ارائه چند فرض بهعنوان دلایل استفاده از ترکیبات مورد بحث، پیشنهادهایی برای بررسیهای بیشتر مطرح میشود.
ترکیبات فعلی,همکرد مرکب,قرار دادن / قرار گرفتن,فارسی امروز
https://ltr.atu.ac.ir/article_6530.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6530_2e88d46a76d92956bdc8710ca6addadc.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
14
43
2010
05
22
پسامدرنیسم در رمان «تاریخ سری بهادران فرس قدیم»
133
155
FA
منصوره
تدینی
استادیار دانشگاه ازاد واحد رامهرمز
10.22054/ltr.2010.6531
در این مقاله حضور برخی از مهمترین مؤلفههای پسامدرنیستی، چون محتوای وجود شناسنامه، عدم انسجام، آمیختن انواع ادبی (ژانرها)، اتصال کوتاه، عدم قطعیت، ابهام، آشفتگی زمان و مکان، بینامتنیت، شیفته گونگی شخصیت، تغییرات راوی و زاویه دید و ... در یک رمان از دکتر سیروس شمیسا، با نام «تاریخ سری بهادران فرس قدیم» با ذکر مستنداتی از متن، اثبات شده است و با توجه به عنصر غالب پسامدرنیسم در این متن، یعنی برجسته شدن محتوای وجود شناسنامه با استفاده از مباحث عرفانی به شکلی تازه و کارکردی (functional) میتوان گفت این داستان به شیوهای نو و بومی شده و غیرتقلیدی والد حیطه پسامدرنیسم شده است، در عین حال که عناصری از مدرنیسم را نیز در خود دارد؛ از جمله آن چنان که لازمهی عرفان است، مباحث معرفت شناسانه نیز به نحوی تنگاتنگ و غیرقابل تفکیک از مباحث وجود شناسانه در این متن مورد توجه قرار گرفتهاند.
پسامدرنیسم,محتوای وجودشناسامه,محتوای معرفت شناسانه,عدم انسجام,بینامتنیت
https://ltr.atu.ac.ir/article_6531.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6531_95e81cc4418f1e8833a63ef170b04875.pdf