در مقالة حاضر، با استفاده از نظریّة انسجامِ (Cohesion) متن هالیدی و حسن (1976م.) در زبانشناسی ساختگرا به تحلیل و بررسی کتاب نفثةالمصدور پرداخته شده است. بر اساس این نظریّه، یکی از ویژگیهای متن، داشتن انسجام است. انسجام با عناصری در متن ایجاد میشود که این عناصر انسجام متن، به سه دستة «دستوری، واژگانی و پیوندی» تقسیم میشوند و در ارتباط میان جملهها و پارهگفتارها نقش دارند. در این گفتار، عناصر و شگردهای ایجاد انسجام، از متن نفثةالمصدور استخراج شد و با شاهد مثالهای مختلف مورد تحلیل قرار گرفت. پس از بررسی معلوم شد، با وجود اینکه متن کتاب نفثةالمصدور، ابعاد مختلفی از حوادث تاریخی، بحرانهای عظیم اجتماعی و مسائل عاطفی و تجربیّات تلخ زندگی نویسنده را در بر دارد، متنی بسیار منسجم و یکپارچه است و تعدادی از عناصر و شگردهای منسجمکنندة متن، نقش مهمتری در ایجاد انسجام دارند. همچنین عناصر انسجام بر عمق معنایی، تأثیرگذاری و جذابیّت متن میافزاید و موجب اقناع مخاطب میگردد. بدین ترتیب، متون مختلف نظم و نثر با توجّه به زبان و محتوای خاصّ خود و نحوة بهکارگیری این عناصر، از یکدیگر متمایز میگردند و از نظر میزان انسجام، درجهبندی و ارزشگذاری میشوند.