امین رحیمی؛ سیّده زهرا موسوی؛ مهرداد مروارید
دوره 18، شماره 62 ، اسفند 1393، ، صفحه 147-173
چکیده
نفسدر عرفان اسلامییکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مباحث به شمار می‌رود. در کتاب‌های عرفانی، یکی از وظایف مهمّ سالک، در اختیار گرفتن زمام نفس دانسته شده است و سالک تا زمانی که گرفتار نفس است، نمی‌تواند به پایه‌های عالی کمال نائل آید. این نفس، خصلت‌های بسیار گوناگونی دارد و در وجود هر کس با توجّه به استعداد او، به گونه‌ای جدید خودنمایی ...
بیشتر
نفسدر عرفان اسلامییکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مباحث به شمار می‌رود. در کتاب‌های عرفانی، یکی از وظایف مهمّ سالک، در اختیار گرفتن زمام نفس دانسته شده است و سالک تا زمانی که گرفتار نفس است، نمی‌تواند به پایه‌های عالی کمال نائل آید. این نفس، خصلت‌های بسیار گوناگونی دارد و در وجود هر کس با توجّه به استعداد او، به گونه‌ای جدید خودنمایی میکند. نفس در ادبیّات عرفانی گاهی تجسّم و تجسّد یافته است و بر اساس خصلتی که مورد نظر نویسنده یا شاعر بوده، آن را به شکلی نشان دادهاند. گاهی برای آن صورت حیوانی تصوّر کردهاند و برخی حیوانات را (با توجّه به ویژگیهای آنها) نماد نفس قرار دادهاند. در مقدّمة مقالة حاضر، به تعریف گذرا از دو اصطلاح مهمّ این تحقیق، یعنی نماد و نفسپرداخته شده است و در ادامه، ابتدا جانورانی جستجو شده که شاعران مورد بحث، آنها را به عنوان نماد نفس به کار بردهاند و پس از آن تا حدّ امکان به این امر پرداخته شده است که چرا شاعران مذکور، یک جانور را نماد یکی از خصلت‌های نفس قرار دادهاند. هدف این تحقیق روشن کردن یکی از جنبههای بسیار متنوّع، یعنی تجلّی نفس در ادبیّات فارسی است. در این تحقیق، از روش تحلیل توصیفی بهره برده شده است.
محمد حسین بیات
چکیده
نویسنده مقاله، در این جستار با استفاده از کتب معتبر حکیمان و عارفان نام آور، کوشیده تا حقیقت علم و اتحاد عاقل به معقول را بنماید. این بحث در چهار بند زیر مورد بررسی و کاوش قرار گرفت : ۱- تعریف و بیان چیستی علم ؛ ۲- چیستی ادراکات بشری ؛ ۳-- بیان مقصود از اتحاد عاقل به معقول ؛ ۴- بیان چگونگی تذکر و یادآوری بعد از ذهول و نسیان . در همه ابحاث ، ...
بیشتر
نویسنده مقاله، در این جستار با استفاده از کتب معتبر حکیمان و عارفان نام آور، کوشیده تا حقیقت علم و اتحاد عاقل به معقول را بنماید. این بحث در چهار بند زیر مورد بررسی و کاوش قرار گرفت : ۱- تعریف و بیان چیستی علم ؛ ۲- چیستی ادراکات بشری ؛ ۳-- بیان مقصود از اتحاد عاقل به معقول ؛ ۴- بیان چگونگی تذکر و یادآوری بعد از ذهول و نسیان . در همه ابحاث ، نخست به دیدگاه ملاصدرا اشارت شده سپس با دیدگاه دگر حکمیان و متفکران - - به خصوصی دیدگاه ابن سینا و علامه طباطبائی - مقایسه گردیده و سرانجام نتیجه گیری نهایی به عمل آمده است. دو نکته برجسته در بحث اتحاد عاقل به معقول ، در این جستار به چشم می خورد: الف) بیان اشکال اساسی صدرالدین شیرازی به ابن سینا؛ اب) - - نقل اشکال معروف علامه طباطبائی به ملاصدرا در شیوه استدلال وی در این باب، و نتیجه گیری نهایی .
