بررسی متون ادبی
سعید علائی؛ منوچهر اکبری
چکیده
];چکیده:
سفرنامه‌‌ها در حقیقت گنجینه‌‌ها و اسنادی ارزشمند و دست اول از برخی رخدادهای تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و ادبی شمرده می‌‌شوند که از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی هستند. سفرنامه‌‌نویسی در تاریخ کهن ادب فارسی پیشینه‌‌ای دیرین و سرگذشتی دور و دراز داشته است. از تحریر سفرنامۀ ناصرخسرو اکنون نزدیک به هزار سال می‌‌گذرد. ...
بیشتر
];چکیده:
سفرنامه‌‌ها در حقیقت گنجینه‌‌ها و اسنادی ارزشمند و دست اول از برخی رخدادهای تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و ادبی شمرده می‌‌شوند که از جنبه‌های گوناگون قابل بررسی هستند. سفرنامه‌‌نویسی در تاریخ کهن ادب فارسی پیشینه‌‌ای دیرین و سرگذشتی دور و دراز داشته است. از تحریر سفرنامۀ ناصرخسرو اکنون نزدیک به هزار سال می‌‌گذرد. از آن زمان سفرنامههای بسیاری به نگارش درآمده‌‌اند که همگی گواه روشنی بر توجه پدید‌آورندگان و اقبال جدی مخاطبان به این گونۀ ادبی است. در دورۀ قاجاریه سفرنامه‌‌نویسی جایگاه ویژه‌‌ای پیدا می‌‌کند. سفرنامه‌‌نویسی در هیچ دوره‌‌ای مثل این دوره رواج نداشته است. در این سفرنامه‌‌ها هر کدام از مؤلفان، از منظری خاص به مسائل و رخدادهای سفر نگریسته و به نکات ویژه‌‌ای توجه کرده‌‌اند. در دورۀ قاجار، با رواج این نوع ادبی، بسیاری از روشنفکران، از سفرنامه‌‌ها به منزلۀ گونه‌‌ای نوشتاری برای آگاه‌سازی مردم و ثبت وقایع تاریخی استفاده کردند. پژوهش حاضر به استخراج و بررسی موضوعات و مضامین مشترک در سفرنامههای این دوره پرداخته است؛ بدین منظور تعدادی از سفرنامههای مهم و کامل این دوره را انتخاب کرده و با بررسی محتوایی آنها، ویژگی‌‌ها و مضامین مشترک در آنها را آشکار ساخته‌‌ایم. بررسی‌‌ها نشان می‌‌دهد که این موضوعات در بیشتر سفرنامه‌‌ها مشترک است: 1. حمد و ستایش خدا 2. توصیف 3. نقد و انتقاد 4. نقیضه‌گویی 5. دادن اطلاعات ناقص 6.حسب‌الحال و بیان احوال معنوی 7. افسوس‌خوردن بر وطن.
