پروانه فریدونی؛ مرتضی رزاق پور
چکیده
ادبیات غنایی شامل طیف وسیعی از موضوعات و قالب‌های شعری می‌شود؛ اما به‌طور خاص شعری است که عنصر عاطفه در آن غالب است و به طبع دارای مؤلّفه‌هایی است که این نوع را از انواع دیگر متمایز می‌سازد. مؤلّف در این پژوهش به بررسی شاخص‌های ادب غنایی در منظومۀ همای‌و‌همایون خواجوی کرمانی و توجّه شاعر به اصول بلاغی و ارتباط او با مخاطب پرداخته ...
بیشتر
ادبیات غنایی شامل طیف وسیعی از موضوعات و قالب‌های شعری می‌شود؛ اما به‌طور خاص شعری است که عنصر عاطفه در آن غالب است و به طبع دارای مؤلّفه‌هایی است که این نوع را از انواع دیگر متمایز می‌سازد. مؤلّف در این پژوهش به بررسی شاخص‌های ادب غنایی در منظومۀ همای‌و‌همایون خواجوی کرمانی و توجّه شاعر به اصول بلاغی و ارتباط او با مخاطب پرداخته است و به این پرسش پاسخ می‌دهد که؛ کدام‌یک از مؤلّفه‌های ادب غنایی در این اثر بازتاب پیدا کرده است؟ مؤلّفه‌های محتوایی و صوری که این پژوهش بر پایۀ آن‌ها تدوین شده است؛ عبارت‌اند از: عاشقانه-عارفانه بودن، شخصی‌شدن «من» غنایی و درون‌گرایی، ترکیبات غنایی، تشبیهات و استعارات، بررسی عناصر بزم و رزم و...؛ که با بیان نمونه‌هایی از اشعار خواجو تطبیق داده شده است. هدف کلی پژوهش این است که این مؤلّفه‌ها چگونه در همای و همایون جلوه‌گر شده‌اند؟ پژوهش برآیند این است که؛ شاعر توانا به‌صورت و معنا و شیوۀ کاربرد آن‌ها و تأثیر آن‌ها برخواننده توجّه داشته و این نوع ادبی با توجّه به استفادۀ خواجو از عناصر رزمی و اساطیری (حماسه) و نکات اخلاقی (تعلیمی) که خاص انواع دیگر است از ارزش غنایی بسزایی برخوردار است. نمود شاخص‌های غنایی آن بسیار پررنگ است به‌طوری‌که شاخص‌های حماسی و تعلیمی را پوشش می‌دهد. قدرت خلاقیت شاعر و این ویژگی‌ها براثر، سایۀ غنایی افکنده و وجۀ آن را خاص گردانیده است.
امیرعباس عزیزی‌فر؛ زینب کرمی پور
چکیده
در این مقاله برآنیم تا به تحلیل بن‌مایه (موتیف)های داستانی منظومۀ همای و همایون خواجوی‌کرمانی بپردازیم. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ کتابخانه‌ای به انجام رسیده است، می‌خواهیم دریابیم که منظومۀ همای و همایون آیا ذیل یک متن ادبی کلاسیک فارسی قرارمی‌گیرد؟ تا چه اندازه با قصه‌های عامیانه نزدیکی دارد و چه دسته‌بندی ...
بیشتر
در این مقاله برآنیم تا به تحلیل بن‌مایه (موتیف)های داستانی منظومۀ همای و همایون خواجوی‌کرمانی بپردازیم. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و مطالعۀ کتابخانه‌ای به انجام رسیده است، می‌خواهیم دریابیم که منظومۀ همای و همایون آیا ذیل یک متن ادبی کلاسیک فارسی قرارمی‌گیرد؟ تا چه اندازه با قصه‌های عامیانه نزدیکی دارد و چه دسته‌بندی از بُن‌مایه‌های آن میتوان به دست داد. پس از بررسی، بُنمایهها را در شش دستۀ بُن‌مایه‌های انسانی، حیوانی، موضوعی، مکانی، شگفت و کرامت طبقهبندی کرده به تحلیل آن‌ها پرداختهایم. نتایج پژوهش نشان داد که نبود عناصر بنیادین اساطیری و حماسی همچون مار، اژدها، گاو، فیل، سیمرغ و... و عناصری همچون گیاهان و انواع رستنیها و نیز پیکرگردانی در این قصه از گیرایی آن کاسته و پیرنگ قصه را سست کرده است. تیپ اربابان معرفت نیز نقشی در این داستان ندارد. بُنمایۀ موضوعی، بالاترین بسامد را دارد و این بیانگر آن است که این منظومه بیش از آنکه پویا باشد، قصهای ایستا است و گوینده تنها برحسب برخی موضوعات مستعمل، داستان را گزارش کرده است. بنابراین، میتوان گفت «همای و همایون» بیش از آنکه در ذیل ادب مکتوب کلاسیک فارسی قرار گیرد، یک اثر مکتوب عامیانه است.
