حامد شکوفگی؛ مهدی محبتی؛ قربان ولیئی
چکیده
چکیده: بررسی قصهگویی مولانا در قالب مثنوی، تحقیق دربارة روایت‌های او در قالب‌های دیگر شعر را مورد غفلت قرار داده‌است. در این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی ظرفیت‌های قصهگویی مولانا در قالب‌های شعری غزل، رباعی و قطعه را بررسی کردیم و دریافتیم اگرچه شاعران فارسی‌زبان در زمینه صورت شعر، بیشترین محدودیت‌ها را داشته‌اند، اما شاعر ...
بیشتر
چکیده: بررسی قصهگویی مولانا در قالب مثنوی، تحقیق دربارة روایت‌های او در قالب‌های دیگر شعر را مورد غفلت قرار داده‌است. در این مقاله با روشی توصیفی- تحلیلی ظرفیت‌های قصهگویی مولانا در قالب‌های شعری غزل، رباعی و قطعه را بررسی کردیم و دریافتیم اگرچه شاعران فارسی‌زبان در زمینه صورت شعر، بیشترین محدودیت‌ها را داشته‌اند، اما شاعر خلاقی مانند مولانا توانسته‌است در همین تعداد قالب‌های شعر فارسی، بسته به شرایطی که در کلیت یک روایت مشاهده می‌کرده‌است، برای صورت‌بخشی به آن روایت، از فرم هنری متناسب با آن کمک بگیرد و از آنجا که شکل و فرم یک اثر روایی وقتی به کمال هنری خود نزدیک می‌شود که بتواند مناسب‌ترین شکل بیانِ محتوای مرتبط با آن را ارائه دهد، در قصهگویی عرفانی به پویایی در فرم برسد. بر همین اساس او غزل را برای بازنمایی رخدادهایی که درنتیجه شدّت تاثرات عاطفی‌اش در مکاشفات عرفانی با آن روبرو می‌شده، برگزیده‌است. با ساختار منسجم و یکتای رباعی، تجارب برق‌آسا و بسیط عرفانی‌اش را هماهنگ کرده‌است. از بدایع قصهگویی او در قالب قطعه این‌که از 17 قطعه- قصة او، 15 قطعه در بیان قصه‌های رمزی است که وحدت مضمون در این قطعات، القاگر وحدت در کلیت تجربه‌های روحانی او است. بنابراین ساختار خاص و شکلی قصههایش، نحوه ظهور این قصه‌ها در قالب‌های خاص داستانی را مشخص کرده‌است. همچنین در مقام مقایسه 2.84% قصهگویی او در غزل است، در حالی‌که او 10.27% رباعی- قصه و 7.05% قطعه- قصه دارد و این نشان می‌دهد که مولانا بعد از مثنوی، بیش از هر قالبی در رباعی قصه گفته‌است.
محمدرضا تقیه؛ پروین مرتضایی
چکیده
فرخییزدی یکی از نویسندگان و شاعران مبتکر در بیان مشکلات اجتماعی است. او با درهم‌آمیختن شعر، روزنامه و سیاست سببشد با روشی نو، شیوۀ روبه‌رو شدن با مسائل اجتماعی را به دیگران بیاموزد. این شاعر انقلابی با انتشار روزنامه «طوفان»، روش خود را که برخاسته از باورش بود برای مبارزه با ظلم و ستم به مردم معرفیکرد. او برای این نوع روش مبارزه، ...
بیشتر
فرخییزدی یکی از نویسندگان و شاعران مبتکر در بیان مشکلات اجتماعی است. او با درهم‌آمیختن شعر، روزنامه و سیاست سببشد با روشی نو، شیوۀ روبه‌رو شدن با مسائل اجتماعی را به دیگران بیاموزد. این شاعر انقلابی با انتشار روزنامه «طوفان»، روش خود را که برخاسته از باورش بود برای مبارزه با ظلم و ستم به مردم معرفیکرد. او برای این نوع روش مبارزه، در روزنامه متناسب با رویدادهای اجتماعی و سیاسی در ابتدای هر شماره، یکی از رباعیات را عنوان کار خود قرار داد و بدین طریق موضع روزنامه را مشخصمیکرد. براساس آن، مطالب دیگر روزنامه را مطرح کرده به مسائل سیاسی- اجتماعی و انتقادی میپرداخت. انتخاب قالبی کوتاه برای بیان انتقادات در نوع خود قابل توجه است. در این مقاله به بررسی این نوع رباعیات با عنوان: آزادی، برابری و عدالت اجتماعی، انقلاب، انتقاد از انتخابات و نادرستی آن و دفاع از تودههای مردم فقیر و... پرداختهشده و نتیجه این‌که شیوۀ مبارزۀ فرخی یک شیوۀ کاملاً ابتکاری است. سرودن شعر و قرار دادن آن بهعنوان مبحث اصلی و تیتر روزنامه از نوآوری‌های فرخی است. این اشعار، دستهبندی موضوعی شده تا روش کار شود.
سیّدمهدی طباطبایی
چکیده
نگاهی مختصر به دیوان شاعران نشان می‌دهد که گاه یک رباعی به چندین شاعر منسوب شده‌است. به همین دلیل، تشخیص رباعیات هر شاعر از دشوارترین بخش‌های تصحیح متون است. تدوین مجموعه‌ها و جُنگ‌های رباعی هم، اگرچه در شناخت سرایندگان برخی رباعی‌ها گره‌گشاست، به دلیل موضوعی بودن،کتابت‌های فراوان، تک‌نسخه‌ای بودن، و استنساخ از روی یکدیگر، ...
بیشتر
نگاهی مختصر به دیوان شاعران نشان می‌دهد که گاه یک رباعی به چندین شاعر منسوب شده‌است. به همین دلیل، تشخیص رباعیات هر شاعر از دشوارترین بخش‌های تصحیح متون است. تدوین مجموعه‌ها و جُنگ‌های رباعی هم، اگرچه در شناخت سرایندگان برخی رباعی‌ها گره‌گشاست، به دلیل موضوعی بودن،کتابت‌های فراوان، تک‌نسخه‌ای بودن، و استنساخ از روی یکدیگر، مشکلاتی دیگر در شناخت سرایندگان اشعار به‌وجود آورده‌است. از طرف دیگر، کمال‌الدّین اصفهانی ازجمله شاعرانی است که در سرودن رباعی جایگاه ویژه‌ای دارد و گردآورندگان جُنگ‌های رباعی، به دیوان او عنایت بیشتری داشته‌اند. این پژوهش با لحاظ‌کردن این دو موضوع، در پی آن است تا با استناد به دست‌نویس‌های کلیات کمال‌الدّین اصفهانی و بر اساس منابعی چون نزهة‌المجالس، مونس‌الأحرار، خلاصة‌الأشعار، مجموعة اشعار و مراسلات فارسی و عربی، و سفینة کهن رباعیات، رباعیات منسوب به این شاعر رابررسی کند. روش تحقیق، تحلیلی است که در آن از امکانات کتابخانه‌ای ونیز دستاوردهای علمی پژوهشگران دیگر استفاده شده‌است. جایگاه کمال‌الدّین اصفهانی در جریان شعری قرن ششم و هفتم، به‌ویژه در قالب رباعی، و نبودِ پژوهشی جامع در باب این موضوع، اهمیت و ضرورت تحقیق را نمایان می‌سازد و نتیجة حاصل از آن، مشخص‌کردن الحاقات و اسقاطات رباعیات این شاعر در متن مصحَّح مرحوم بحرالعلومی، و نیز اعتبارسنجی مجموعه‌ها و جُنگ‌های رباعی در انتساب اشعار به شاعران است.
