فاطمه تسلیم جهرمی
چکیده
طنز از آنجا که از زبانی خاص به قصد انتقاد، اعتراض و التذاذ بهره می‌برد، نوعی گفتمان یا خرده‌گفتمان ادبی است. تحلیل گفتمان انتقادی، گرایشی از رشتۀ تحلیل گفتمان در مطالعات زبان‌شناختی است که به رابطۀ زبان، قدرت و ایدئولوژی در جامعه می‌پردازد. یکی از الگوهای معروف در تحلیل گفتمان، الگوی جامعه‌شناختی-معنایی ون لیوون است که تحلیل متون ...
بیشتر
طنز از آنجا که از زبانی خاص به قصد انتقاد، اعتراض و التذاذ بهره می‌برد، نوعی گفتمان یا خرده‌گفتمان ادبی است. تحلیل گفتمان انتقادی، گرایشی از رشتۀ تحلیل گفتمان در مطالعات زبان‌شناختی است که به رابطۀ زبان، قدرت و ایدئولوژی در جامعه می‌پردازد. یکی از الگوهای معروف در تحلیل گفتمان، الگوی جامعه‌شناختی-معنایی ون لیوون است که تحلیل متون از سطح توصیفی به سطح تبیینی و توجیهی ارتقا می‌یابد و نیز رابطۀ میان جامعه، فرهنگ، قدرت، ایدئولوژی و... بازنمایانده می‌شود.گفتمان طنز در اشعار شاملو در حوزۀ مسائل اجتماعی، سیاسی، فلسفی دیده می‌شود و اثر وی را از منظر الگوی ون لیوون شایستۀ تحلیل می‌کند. این مقاله از منظر تحلیل گفتمان بر مبنای الگوی ون لیوون، طنز را در شعر شاملو دنبال می‌کند تا مشخص شود شاملو کارگزاران اجتماعی را به چه صورت نشان داده و با توجه به کارکرد انتقادی طنز، چگونه گفتمان‌ها را با مؤلفه‌های جامعه‌شناختی-معنایی تولید و بازنمایی کرده است. مؤلفه‌های تحلیل انتقادی گفتمان در الگوی ون لیوون مبتنی بر دو عنصر صراحت و پوشیدگی است که خود زیرمجموعه‌های مختلف زبانی دارند. بر اساس نتایج این تحقیق، شاملو از مؤلفه‌های پوشیده در گفتمان طنز در اشعارش بیشتر استفاده کرده است. وی هویت کنشگران مربوط به قدرت، سلطه، فریب‌خوردگان و خائنان را حذف و کتمان کرده و همزمان با فعال‌نمایی و نام‌بری مستقیم از قدرتمندان گذشته، بر فعالیت‌های آزادی‌خواهان و مبارزان تأکید کرده است. تناقض در بافت زبانی، عاطفی و اندیشه از مختصات گفتمان طنز در شعر شاملو است.
احمد خاتمی
چکیده
زبان از مهمترین عناصر شعر است.در مکتب فرمالیست روس و فرزند آن ساختارگرایی، بررسی زبان بسیار اهمّیّت دارد. پایهی فکری این مکاتب بیشتر دربارهی برجستگی متون ادبی و غرابت و دوری آن از زبان عادی است. یکی از راههای برجستهسازی متون ادبی، هنجارگریزی است و یکی از راههای هنجارگریزی در اثر ادبی برای ایجاد زیبایی، کهنگرایی ...
بیشتر
زبان از مهمترین عناصر شعر است.در مکتب فرمالیست روس و فرزند آن ساختارگرایی، بررسی زبان بسیار اهمّیّت دارد. پایهی فکری این مکاتب بیشتر دربارهی برجستگی متون ادبی و غرابت و دوری آن از زبان عادی است. یکی از راههای برجستهسازی متون ادبی، هنجارگریزی است و یکی از راههای هنجارگریزی در اثر ادبی برای ایجاد زیبایی، کهنگرایی است. اگر شاعر یا نویسندهای در زبان خود رویکردی قدیمی داشته باشد و به شیوهی کهن بنویسد در زبان، کهنگرا است.در میان شاعران معاصر ایران، احمد شاملو از کسانی است که یکی از اصلیترین پایههای زبانیِ شعر خود را بر کهنگرایی نهاده است. توجّه به متون گذشته به عنوان منبع بزرگ زبانی برای برجستهسازی و... از مشخّصههای اصلی شعر اوست. در این مقاله سعی بر این است که وجوه کهنگرایی در شعر شاملو با استفاده از آرای فرمالیستی و ساختارگرایی بررسی شود.
حسام دهقانی
چکیده
در این جستار ضمن معرفی روش تأویل پدیدار شناسی هرمنوتیکی آثار هنری، برتری‌های آن به روش‌های موجود و غالبی چون ساخت‌گرایی و پدیدار شناسی نشان داده می‌شود. در این راستا، شعر «دیوار» احمد شاملو مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل شده است. این تحلیل در ساحت‌های پدیدار شناختی، اسطوره‌ای، زمانمندی، تاریخمندی، و نهایتاً بیناذهنی انجام ...
بیشتر
در این جستار ضمن معرفی روش تأویل پدیدار شناسی هرمنوتیکی آثار هنری، برتری‌های آن به روش‌های موجود و غالبی چون ساخت‌گرایی و پدیدار شناسی نشان داده می‌شود. در این راستا، شعر «دیوار» احمد شاملو مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل شده است. این تحلیل در ساحت‌های پدیدار شناختی، اسطوره‌ای، زمانمندی، تاریخمندی، و نهایتاً بیناذهنی انجام میپذیرد و در هر بار معناداری اجزاء در پرتو معنای کل و معنای کل در پرتو اجزاء وجهی از معنای شعر را در اینهمانی شعر مینمایاند. نشان داده خواهد شد که دال و مدلول چه بازیهای متنوعی میتوانند داشته باشند و نماد در این رویکرد ورای یک رابطه یک به یک بین دال و مدلول است.
