بررسی متون ادبی
سیدمرتضی میرهاشمی؛ اکبر گراوند؛ یوسف علی بیرانوند
چکیده
ادبیات تطبیقی از جمله دانش‌‌‌‌هایی است که ما را توانمند میکند راز و رمز و مشترکات آثار ادبی را بهتر درک کنیم. نظامی از شاعران بزرگی است که بر ذهن و زبان بسیاری از شاعران پارسی‌‌‌‌گو تأثیر مستقیم و غیرمستقیم داشته است. قصّۀ شاه سیاه‌‌‌‌پوش از منظومۀ هفتپیکر نظامی از روایتهای رازآلودی است که شباهت‌‌‌‌های ...
بیشتر
ادبیات تطبیقی از جمله دانش‌‌‌‌هایی است که ما را توانمند میکند راز و رمز و مشترکات آثار ادبی را بهتر درک کنیم. نظامی از شاعران بزرگی است که بر ذهن و زبان بسیاری از شاعران پارسی‌‌‌‌گو تأثیر مستقیم و غیرمستقیم داشته است. قصّۀ شاه سیاه‌‌‌‌پوش از منظومۀ هفتپیکر نظامی از روایتهای رازآلودی است که شباهت‌‌‌‌های زیادی با قصّۀ دقوقی در مثنوی معنوی دارد. در این مقاله هدف آن بود که با روش تحلیل مقایسه‌ای کیفی عناصر مشترک این دو داستان مورد بررسی و مقایسه قرار گیرد. بعد از بررسی و مقایسۀ دو داستان، این نتایج به دست آمد که شخصیتهای شاه سیاه‌‌‌‌پوش و دقوقی و نیز ترکتاز و هفتمردان بسیار به هم شباهت دارند که در هشت عنصر مشترک آن‌ها را تطبیق دادیم و تحلیل کردیم: 1- درستکاری قهرمان، 2- دنبال چیزی بودن، 3- مکان اسرارآمیز شهود، 4- رازآمیزی رسیدن به هدف، 5- ترک ادب، 6- خوشرفتاری با قهرمان، 7- کار ممنوع، 8- غیبشدن. در این عناصر شباهت‌‌‌‌های زیادی میان شخصیتهای دو داستان وجود دارد.
مریم حسینی
چکیده
پرسش مقالۀ حاضر چونی و چگونگی افزوده‌های هنرمندانۀ نظامی (535- 612ه.ق) در روایت تاریخی داستان بهرام گور و نقل آن در منظومۀ هفت پیکر است. منظومۀ هفت پیکر یکی از بدیع‌ترین روایتهای داستانی ادب فارسی است و از گذشته تا امروز مورد توجه خوانندگان بوده است. پیرنگ اصلی داستان بر روایتی تاریخی بنا شده که مأخذ آن کتاب‌هایی چون تاریخ طبری و تاریخ ...
بیشتر
پرسش مقالۀ حاضر چونی و چگونگی افزوده‌های هنرمندانۀ نظامی (535- 612ه.ق) در روایت تاریخی داستان بهرام گور و نقل آن در منظومۀ هفت پیکر است. منظومۀ هفت پیکر یکی از بدیع‌ترین روایتهای داستانی ادب فارسی است و از گذشته تا امروز مورد توجه خوانندگان بوده است. پیرنگ اصلی داستان بر روایتی تاریخی بنا شده که مأخذ آن کتاب‌هایی چون تاریخ طبری و تاریخ بلعمی، اخبارالطوال دینوری، سیاست‌نامۀ خواجه نظام‌الملک، تاریخ یعقوبی، کتاب البدء و التاریخ مطهر بن طاهر مقدسی، تاریخ ثعالبی و تاریخ ابن‌اثیر است و نظامی داستانسرا با ترفندهایی، ساخت و سیاق روایت‌ها را دگرگون میکند و با کاهش و یا افزایش‌هایی، روایتی نو و هنری می‌آفریند. نتایج مقایسۀ تطبیقی روایت نظامی با کتاب‌های تاریخی، نشانگر آن است که شاعر گنجه با احاطه بر دانش‌های گونه‌گونی چون ستاره‌شناسی، کیمیاگری، اسطوره‌شناسی و آشنایی با آیین‌های مهری و زرتشتی، بخش‌هایی نمادین و سمبولیک به داستان افزوده و فضایی اسطوره‌ای و ادبی برای آن خلق کرده است. ازجمله ابداعات شاعر، افزودن بخش‌هایی چون دیدار با تصویر هفت شاهزادۀ زیبا در کاخ خورنق است که استفادۀ مبتکرانه از عدد هفت را تداعی میکند. مبارزه با اژدها و کشتن او در زمرۀ بخش‌های کهن‌نمونه‌ای داستان است. همچنین اقدام بهرام که تعقیب گوری تا غار است و فرو رفتن در غار و بیرون نیامدن وی، از جمله بخش‌هایی است که نظامی برای تأثیرگذاری بیشتر و جلوۀ روحانی بخشیدن به شخصیت بهرام ابداع کرده است.
حمیدرضا قانونی؛ مجید امینی
چکیده
قاسمی گنابادی از شاعران قرن دهم هجری و معاصر شاه اسماعیل و شاه تهماسب صفوی است. وی یکی از نظیره‌گویان موفّق است که به شیوة نظامی منظومه‌هایی دارد و در آن‌ها به پیروی از آثار نظامی گنجوی پرداخته است. در سخن او، تأثیر مستقیم نظامی و پیروان او، به‌ویژه جـامی و هاتفی آشکار است. از آثار او می‌توان شـاهنامة نوّاب عالی، لیلی و مجنون، خسرو ...
بیشتر
قاسمی گنابادی از شاعران قرن دهم هجری و معاصر شاه اسماعیل و شاه تهماسب صفوی است. وی یکی از نظیره‌گویان موفّق است که به شیوة نظامی منظومه‌هایی دارد و در آن‌ها به پیروی از آثار نظامی گنجوی پرداخته است. در سخن او، تأثیر مستقیم نظامی و پیروان او، به‌ویژه جـامی و هاتفی آشکار است. از آثار او می‌توان شـاهنامة نوّاب عالی، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین و زبدةالأشعار را نام برد. در مقالة حاضر، به معرّفی قاسمی و آثار او، به‌ویژه منظومة خسرو و شیرین که یکی از برترین آثار اوست، میپردازیم، سپس به صورت تطبیقی منظومههای خسرو و شیرین وی و خسرو و شیرین نظامی مقایسه میکنیم و برجستهترین شاخصهای شعر قاسمی بر اساس مقایسة محتوایی و ساختاری ـ زبانی، دیدگاه شیعی شاعر، دیدگاه وی نسبت به عشق، سخن و... ویژگیهای داستانی و هنری اشعار او، تصویرسازیها، دایرة واژگانی و... را بررسی مینماییم.
محمدامیر مشهدی
چکیده
سوررئالیسم مکتبی ادبی است که آندره برتون، نویسندة فرانسوی، در قرن بیستم آن را بنیان‌گذاری کرده و دامنة نفوذ آن به دیگر کشورها هم کشیده شده است. این مکتب با بهره‌گیری از نظریه‌های علمی فروید در روان‌شناسی و نظریه‌های یونگ در اسطوره‌شناسی و نظریات فلسفی- ادبی هگل و هانری برگسون و برخی نویسندگان ادبی پا به‌عرصة وجود گذاشته است. ...
بیشتر
سوررئالیسم مکتبی ادبی است که آندره برتون، نویسندة فرانسوی، در قرن بیستم آن را بنیان‌گذاری کرده و دامنة نفوذ آن به دیگر کشورها هم کشیده شده است. این مکتب با بهره‌گیری از نظریه‌های علمی فروید در روان‌شناسی و نظریه‌های یونگ در اسطوره‌شناسی و نظریات فلسفی- ادبی هگل و هانری برگسون و برخی نویسندگان ادبی پا به‌عرصة وجود گذاشته است. سوررئالیسم معتقد است که یک اثر ادبی باید محصول ذهن و روان ناخودآگاه خالق خود باشد. در آثار سوررئالیستی بهره‌گیری از روان ناخودآگاه، تخیّل و اندیشه، نگارش خودکار، تصادف عینی، امر شگفت و جادو، اسطورهها و نمادها، توجّه به طنز و بیزمانی و بیمکانی حوادث، از مهمترین ویژگیهاست. نظامی در «هفتپیکر»، با استفادة ناخودآگاه از فنون سوررئالیستی چون رؤیا و تخیّل، استفاده از نمادها و روان ناخودآگاه، امور شگفتانگیز و جادویی، تصادف عینی، بیزمانی و بیمکانی حوادث، اثری خلق میکند که فنون مکتب ادبی سوررئالیسم تقریباً در همة داستانهای آن با برجستگی ویژهای نمایان است.
