حسین سلیمی
چکیده
یکی از مؤلفه‌های آشکار و درعین‌حال، اثرگذار شعر حافظ، چندبعدی بودن ابیات و لایه‌های معناییِ تعبیه‌شده در آن‌هاست، به گونه ای‌که مخاطب، پس از چندین بار خوانش، بازهم به کشف‌هایی در حوزه شکل و معنا دست می‌یابد و همین مسئله باعث می‌شود که متن را تمام‌شده نداند و همواره به‌عنوان متنی پویا و زاینده، انگیزه مراجعه مجدد به آن را داشته ...
بیشتر
یکی از مؤلفه‌های آشکار و درعین‌حال، اثرگذار شعر حافظ، چندبعدی بودن ابیات و لایه‌های معناییِ تعبیه‌شده در آن‌هاست، به گونه ای‌که مخاطب، پس از چندین بار خوانش، بازهم به کشف‌هایی در حوزه شکل و معنا دست می‌یابد و همین مسئله باعث می‌شود که متن را تمام‌شده نداند و همواره به‌عنوان متنی پویا و زاینده، انگیزه مراجعه مجدد به آن را داشته باشد. درواقع، او غالباً از نشاندن کلمات پهلوی هم مفهومی پوشیده و گریزان در ذهن برمیانگیزد، بهطوریکه بهموازات معنی صریح جمله، ایهامی میآفریند و مفهوم دیگری در ذهن میآید. در این پژوهش، کوشش شده است تا با روش اسنادی و تحلیلی، کاربردهای هنری اسامی نوعی غلامان و کنیزان در ساخت ایهام تناسب در شعر حافظ نشان دادهشده و رابطه آنها با مضامین و موضوعات اجتماعی و انسانی تحلیل شود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که حافظ، آگاهانه و رندانه، اسامی نوعی غلامان و کنیزان را در بستری از ایهام تناسب به کار میگیرد تا هم روابط منشوری و مهندسیشده واژگان شعر خویش را هنریتر سازد و هم اندیشههای شخصی و اجتماعی خویش را با زبانی غیرمستقیم و چندلایه به مخاطب منتقل نماید.
محمد بهنام فر؛ اردشیر سنچولی جدید
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی کاربرد آرایة ایهام تناسب و تحلیل عناصر سازندة این صنعت در مثنوی مولاناست. نتایج این تحقیق که به شیوة تحلیل محتوا صورت گرفته‌است، نشان می‌دهد مولوی علی‌رغم اینکه در سرایش مثنوی به صورت ارتجالی عمل کرده‌است و در مجالس خود تحت تأثیر جرّ جرار کلام و تداعی معانی و افکار قرار داشته، اما دانش و آگاهی او نسبت به برخی ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی کاربرد آرایة ایهام تناسب و تحلیل عناصر سازندة این صنعت در مثنوی مولاناست. نتایج این تحقیق که به شیوة تحلیل محتوا صورت گرفته‌است، نشان می‌دهد مولوی علی‌رغم اینکه در سرایش مثنوی به صورت ارتجالی عمل کرده‌است و در مجالس خود تحت تأثیر جرّ جرار کلام و تداعی معانی و افکار قرار داشته، اما دانش و آگاهی او نسبت به برخی از علوم باعث شدهاست تا ظرافت و دقتهای خاصی را نیز در زمینة صنایع بدیعی، بهویژه ایهامتناسب و انواع آن؛ نظیر ایهام تناسب تلمیحی، تضاد، ترجمه و تبادر داشته باشد و تناسبهایی را پدید آورد که بیش از همه در ارتباط با حوزههایی همچون موسیقی، نجوم، طب، مسائل دینی و قرآنی و نیز امور اساطیری و تاریخی است؛ حوزههایی که برخی از آنها با توجه به نگرش و جهانبینی وی، مورد علاقة او بودهاست و نسبت به آنها تعلّق خاطر خاصی داشته و توانسته با استفاده از این شگرد بلاغی ظرفیت بالایی برای خلق معانی دربارة آنها ایجاد کند.
سیروس شمسیا؛ پرستو کریمی
چکیده
شاعران برای ایجاد تصویرهای شعری و بیان مطالب در سروده های خویش از رنگ ها بهره می گیرند اما شیوه به کارگیری رنگ و میزان توجه هر یک از شاعران به رنگ ها با دیگری متفاوت است. ناقدان و سخن سنجان نیز در بررسی های خود به نقش رنگ در آثار ادبی توجه چندانی نداشته اند و این در حالی است که بربر تعمی شیوه های کاربرد رنگ در آثار ادبی میتواند پژوهندگان ...
بیشتر
شاعران برای ایجاد تصویرهای شعری و بیان مطالب در سروده های خویش از رنگ ها بهره می گیرند اما شیوه به کارگیری رنگ و میزان توجه هر یک از شاعران به رنگ ها با دیگری متفاوت است. ناقدان و سخن سنجان نیز در بررسی های خود به نقش رنگ در آثار ادبی توجه چندانی نداشته اند و این در حالی است که بربر تعمی شیوه های کاربرد رنگ در آثار ادبی میتواند پژوهندگان شناخت سبک و شیوه بیان شاعران یاری دهد. این مقاله برگرفته است پایان نامه دکتری با عنوان «بررسی کاربرد رنگها در ادب فارسی». در این مقاله کوشش بر آن بوده است که برخی از شیوه های خاص حافظ در استفاده از رنگ شناسانده شود. و بیشتر شیوه هایی مورد نظر بوده است که رنگ آمیزی شعر حافظ را از شعر دیگران متمایز میسازد. هم قرار دادن چند واژه، رنگی را بدون گفتگوی مستقیم از آن، پیش چشم خواننده مجسم می کند و چگونه از راه ایهام و کنایه و یا به کمک تداعی به رنگ آمیزی تصاویر شعری خود می پردازد و در پایان مقاله، تفاوت اصلی رنگ آمیزی شعر حافظ با دیگر شاعران - که حاصل به کارگیری شیوه های مورد بحث است - نشان داده شده است.
