بررسی متون ادبی
مکتوبات فارسی مولانا خالد نقشبندی و نقش آن در گسترش زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزهای ایران

محی الدین امجدی؛ عبداله طلوعی آذر

دوره 27، شماره 96 ، تیر 1402، ، صفحه 123-147

https://doi.org/10.22054/ltr.2021.51421.3007

چکیده
  پژوهش‌های مختلف در مورد عرفان و تصوف معمولاً کارکردهای طریقتی وآیینی این نهادها را بررسی کرده‌اند، اما نهادهای صوفیانه و خانقاهی علاوه بر نقش دینی، دارای کارکردهای مختلف اجتماعی و سیاسی و ادبی نیز بوده‌اند. این مقاله در پی آن است با بررسی رویکردهای ادبی طریقت نقشبندیه، یکی دیگر از کارکردهای مهم و غیرآیینی آن را در کانون توجه قرار ...  بیشتر

الگوهای زبانی عربی در سخن سعدی

امیر مؤمنی هزاوه

دوره 23، شماره 80 ، شهریور 1398، ، صفحه 174-145

https://doi.org/10.22054/ltr.2018.22175.1882

چکیده
  آمیختگی (تداخل) زبان فارسی با عربی موجب پدید آمدن مطابقت‌هایی میان برخی الگوهای زبانی فارسی و عربی شده‌است. سعدی از شاعران و نویسندگانی است که موارد متعددی را از این مطابقت‌ها در آثارش می‌توان یافت. صرف نظر از آنکه این موارد وامگیری زبانی به حساب آید، یا توارد و تشابه، نقش راهگشای آن‌ها در شناخت دقیق‌تر ساختار دستوری زبان سعدی و ...  بیشتر

رده‌بندی واژه‌های مرکب

مصطفی عاصی

دوره 14، شماره 46 ، اسفند 1389، ، صفحه 71-94

https://doi.org/10.22054/ltr.2011.6537

چکیده
  ترکیب از جمله مقوله‌هایی است که بسیاری از زبان‌شناسان از دیرباز مورد توجه و مطالعه قرار داده‌اند. شاید زایابودن این فرایند، دلیلی موجه برای این امر در بسیاری از زبان‌ها، از جمله فارسی است. از آنجا که این نوع واژه‌ها هم در زبان محاوره، توسط عامۀ مردم و هم توسط صاحب‌نظران ساخته می‌شوند، زبان فارسی می‌تواند از این امکانِ موجود بهرۀ ...  بیشتر

بازسازی تکواژ مجهول ساز در گذشته زبان فارسی

مجتبی منشی زاده

دوره 9، شماره 26 ، اسفند 1384، ، صفحه 1-5

https://doi.org/10.22054/ltr.2006.6351

چکیده
  بر اساسی همه منابع دستوری زبانهای ایرانی میانه غربی و شرقی، برای بیان مفهوم فعلی مجهول سه امکان متفاوت وجود داشت: الف : پیوستن تکواژ صرفی به ماده مضارع فعل که معمولاً برای ساخت فعل مضارع مجهول و در پاره ای از موارد برای فعل ماضی جعلی مجهول به کار می رفته است  بیشتر

کنترل در زبان فارسی

پونه شبانی جدیدی

دوره 9، شماره 24 ، شهریور 1384، ، صفحه 105-126

https://doi.org/10.22054/ltr.2005.6711

چکیده
  دراین مقاله با اعمال آزمون های گوناگون مبتنی بر نظریه کنترل و نیز آزمون های landauبر پایه نظریه معیار کنترل به بررسی ساخت های کنترلی می پردازیم. داده های زبان فارسی حاکی از آن است که آزمون های کنترل Landau با زبان فارسی سازگار است ولی آزمون های HornStein چنین سازگاری را نشان نمی دهد. به دیگر سخن، نظریه اخیر در زبان فارسی تایید نمیشود.  بیشتر

تخفیف مصوت های بلند و کوتاه در زبان فارسی

عباسعلی وفایی

دوره 5، شماره 12 ، شهریور 1379، ، صفحه 46-57

https://doi.org/10.22054/ltr.2000.6230

چکیده
  زبان همانند هر پدیده ای همواره دست خوش تغییر است، این تغییر در ابعاد مختلف زبان بویژه در ساختار واژگان و جمله صورت عینی تری دارد. دلایل تغییر و دگرگونی واکهای زبان بسیار و رسالت این مقاله خارج از تبیین است. نظریه اقتصاد زبانی یکی از مهمترین علل تغییر است. بحث تخفیف کلمات زبان فارسی نیز از مقولاتی است که تغییرات واژگانی زبان را مورد بحث ...  بیشتر

بررسی میزان طبیعی بودن نظام تصریفی زبان فارسی بر مبنای نظریه صرف طبیعی

فریده حق بین

دوره 4، شماره 9.10 ، اسفند 1378، ، صفحه 75-95

https://doi.org/10.22054/ltr.2000.6207

چکیده
  در زبان شناسی مقایسه ای، زبان ها به لحاظ سلفی و ساختار واژگانی اشان به طور کلی به دو گروه یک تکواژی و چند تکواژی تقسیم می شوند. زبان یک تکواژی زبانی است که کلمات آن تنها از یک تکواژ ساخته شده است و زبان چند تکواژی زبانی است که کلمات آن مرکب از چند تکواژ است. لذا زبان یک تکواژی را زبان منفرد می نامند مثل زبان چینی و ویتنامی و زبان های چند ...  بیشتر

شباهت واژه ها در زبان های فارسی و انگلیسی

حسین ملانظر

دوره 4، شماره 9.10 ، اسفند 1378، ، صفحه 135-141

https://doi.org/10.22054/ltr.2000.6211

چکیده
  زبان درختی می ماند که ریشه دارد و رشد می کند. شاخ و برگ تازه می یابد. رشد درخت زبان به دو شیوه اصلی صورت می گیرد یکی درونی، دیگری بیرونی یعنی با پیوند خوردن با شاخه و جوانه درخت دیگر. برخی این پیوند با بیرون را طبیعی نمی پندارند و با آن مخالفت می کنند. یکی از دلایل آنها این است که این تداخل می تواند ماهیت و طبیعت تنه اصلی زبان را از بین ببرد ...  بیشتر

تکواژ «خانه» و عملکرد معنایی آن در ساخت واژه زبان فارسی

بهروز محمودی

دوره 4، شماره 9.10 ، اسفند 1378، ، صفحه 183-191

https://doi.org/10.22054/ltr.2000.6213

چکیده
  در این مقاله سعی برآن است تا در قالب ساختار واژه زبان فارسی به ویژگی های معنایی عملکرد تکواژ «خانه» در قیاس با سایر تکواژه های مکان ساز (مثل «ستان)» پرداخته شود. معمولاً در بررسی های ساخت واژه، چه در زبان فارسی و چه در متون غیر فارسی، عملکرد ساخت واژه در محدوده خاص خود مورد بررسی قرار می گیرد و غیر کوشش می شود تا بویژه گی های ...  بیشتر