اسد آبشیرینی؛ محمدرضا صالحی مازندرانی؛ منوچهر جوکار؛ فاطمه حیات داوودی
چکیده
نقد بومگرا، مطالعهی رابطهی بین ادبیات و جهان طبیعت است که ریشههای ظهور آن طرح اندیشههای نو در مباحث انسانشناسی و معضلات زیست‌محیطی است؛ معضلاتی که گفتمانهای اومانیستی در پدید آمدن آنها نقش بسزایی دارند. در این پژوهش روابط شخصیت‌های داستانِ اهل غرق منیرو روانی‌پور ازجمله خیجو، زائر احمد حکیم، مهجمال، ...
بیشتر
نقد بومگرا، مطالعهی رابطهی بین ادبیات و جهان طبیعت است که ریشههای ظهور آن طرح اندیشههای نو در مباحث انسانشناسی و معضلات زیست‌محیطی است؛ معضلاتی که گفتمانهای اومانیستی در پدید آمدن آنها نقش بسزایی دارند. در این پژوهش روابط شخصیت‌های داستانِ اهل غرق منیرو روانی‌پور ازجمله خیجو، زائر احمد حکیم، مهجمال، مدینه و مردان موبور با محیط‌زیست بررسی شده است تا نشان داده شود برپایهی اندیشههای فوکو، چگونه روابط قدرت در سطوح گوناگون این داستان مؤثر بوده است. خیجو، مهجمال، مدینه و زائر احمد حکیم در این داستان رابطهای نزدیک با طبیعت و همچنین نگاهی فراانسانی به زمین دارند که گفتمان غالب عصر، اومانیسم فلسفی را به چالش میکشند؛ اومانیسمی که در آن بیشتر توجه به اندیشه انسانی میشود و خود انسان و طبیعت را به چشم عنصر یا شیءای می‌نگرد. ازاین‌روست که فوکو در عصر تجدد، حضور انسان را در صحنهی تصویرگری اندیشه و آگاهی میبیند و بر آن است که ترکیب‌های تجربی میباید در جای دیگری به‌غیراز حاکمیت مطلق «من میاندیشم» اعمال شوند؛ مردان موبور در این داستان کسانی هستند که قدرت سرمایه و اقتصاد را در اختیار دارند و از آن در راستای سلطه بر طبیعت استفاده میکنند که باعث نابودی زیستبوم طبیعی و ازهم‌پاشیدگی جامعهی انسانیِ «جفره» به‌مثابه همهی زمین میگردند. در این نوشتار، نظر به اهمیت و تأثیر گفتمانها در تولید متن ادبی، هدف این بوده است که در داستان موردبحث با روش توصیفی- تحلیلی رابطهی انسان با محیط‌زیست و تأثیرگذاری گفتمانهای مختلف که نقش مؤثری در اعمال قدرت دارند، بررسی شود تا زمینهساز آگاهی‌بخشیدن به انسان در رفتارش با محیط‌زیست باشد و نسبت او را با طبیعت آشکار نماید.
