بررسی واژه های عمومی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

هیئت علمی دانشگاه علامه

چکیده

با گذشت نزدیک به هفت دهه از تأسیس نخستین فرهنگستان در ایران، تاکنون بررسی جامعی درباره واژه های مصوب فرهنگستان های متولی امر واژه گزینی در گذشته و حال صورت نگرفته و لذا هنوز بسیاری از مسائل نظری و مشکلات عملی این کار به درستی طرح نگردیده است. هدف این تحقیق نقد علمی اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان سوم (فرهنگستان زبان و ادب فارسی) و بررسی دقیق موانع پذیرش واژه های عمومی مصوب آن است. روش اتخاذ شده در این پژوهش دارای دو ویژگی است: همزمانی و درون زبانی. منظور از همزمانی این است که زبان فارسی نه در گذر زمان بلکه در شکل امروزی آن در نظر گرفته شده است و مراد از درون زبانی این است که در بررسی واژه های مصوب، عموماً به ساختار واژه ها و نیز روابط معنایی واحدهای زبان نسبت به یکدیگر در درون نظام زبان توجه شده و عوامل برون زبانی یعنی موانع و محدودیت های مختلف اجتماعی و روانی دخیل در پذیرش یا عدم پذیرش نوواژه ها کمتر مطرح شده است. در این تحقیق ابتدا اصول و ضوابط واژه گزینی فرهنگستان مورد تحلیل قرار گرفته و اصولی تکمیلی جهت رفع کاستی های این ضوابط پیشنهاد شده است. سپس کلیه واژه های عمومی مصوب فرهنگستان از دیدگاه دستوری، معنایی و کاربردشناختی و با توجه به اصولی و معیارهای مذکور بررسی و نقد شده است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Critical study of General Lexicon approved by the Persian academy of Language and Literature

نویسنده [English]

  • mojtaba monshizadeh
چکیده [English]

Nonwithstanding the significance of selecting and commg Persian equivalents for foreign words and terms as well as establishment of several organizations for undertaking the job, there are few academic Persian works on this subject, insofar as no comprehensive study has been accomplished about the approved terms of the three academies established by now. Thus many of theoretical aspects and practical problems concerning the issue have not set forth yet. The present survey is aimed at conceptualized criticizing the principles and criteria of the third Persian Academy (Academy of Persian Language and Literature) for term-selection and a subtle analysis of morphological, semantic and pragmatic restrictions for acceptibility of its approved general terms. The approach taken in this survey is synchronic and intralingual. Synchronic means that we consider Persian language in its contemporary state, not over time; and by 'intralingual' we mean that in studying the approved terms, the main attention is paid to the structure of lexemes and sense relations between lingual units within the language system; so non-linguistic factors such as sociological and psychological restrictions for accepting new lexemes are rarely taken into account.