دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222Professor Trjany born and essays in quick lookاستاد ترجانی زاده و مقالاتش در نگاهی گذرا118618210.22054/ltr.1999.6182FAمحمدفاضلیهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161128از این مقدمه که جنبۀ سرگذشت و خاطره داشت بگذریم، این جانب برآن است تا مروری گذرا و سریع برآثار مکتوب استاد، توأم با ازریابی آنها داشته باشد. آثار مکتوب معروف استاد را می توان به سه بخش زیر محصور ساخت: الف- مجموعه مقالاتی که در نشریۀ دانشکدۀ ادبیات تبریز انتشار یافته است ب- شرح معلقات سبع منتشر در سال 1348 ج- تاریخ ادبیات عرب از دورۀ جاهلیت تا عصر حاضر، منتشر در سال 1348 از آنجا که هریک از این بخشها طبیعت خاص خود دارد و بحث و بررسی جداگانه می طلبد، این گفتار به نقد و بررسی بخش نخست اختصاص می یابد و دیگر بخشها را به فرصتی دیگر وا می گذاریم.دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222Persian lexicography research in the Indian subcontinentپژوهشی در لغت نویسی فارسی در شبه قارۀ هند1930618310.22054/ltr.1999.6183FAرضامصطفوی سبزواریهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161128قرن هفتم آغاز پایه گذاری فرهنگ نویسی فارسی در هند است. پیشاپیش به عنوان سابقه کار لغت نویسی فارسی باید بگویم نخستین لغتنامه موجود زبان فارسی لغت فرس حکیم ابونصر علی ابن احمد اسدی طوسی شاعر و سرایندۀگر شاسبنامه است که در میان سال های 458 یعنی سال پایانی سرودن آن منظومه و سال 465 یعنی زمان مرگ اسدی تألیف یافته است؛ در خور توجه اینکه ترکیب "لغت نامه" تا آن جا که نگارنده به خاطر دارد نخستین بار در همین کتاب و برای این فرهنگ به کار گرفته شده است، آنجا که اسدی در مقدمه می نویسد: «فرزندم حکیم جلیل اوحد اردشیر از من که ابومنصور- علی بن اسدی طوسی هستم لغتنامه ای خواست...» لغتنامه اسدی مستند است و بیشترین ارزش آن همین اشتمال آن بر شواهد شعری است، بویژه اینکه گاه اشعاری در آن نقل گردیده که اگر نمی گردید، امروز هیچ نام و نشانی از شاعران آن اشعار و گاه خود آن اشعار بدست نداشتیم، براساس یکی از چاپ های لغتنامه اسدی، مدخل های لغوی آن حدود دو هزار و چهارصد و براساس چاپ دیگر حدود هزار و صد و نود وشش مدخل است. بر این مدخل ها در چاپ نخستین یاد شده است حدودو صد شاعر و در چاپ دوم یاد شده از حدود هفتاد و پنج شاعر و جمعاً حدود 1335 بیت شاهد نقل گردیده است. شواهد شعری منقول بسیار روشن است و با معنای مذکور در جلوه هر مدخل لغوی تناسب دارد، گاه شواهد متعدد استدانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222Short on cash, "Courtney Love" Salah Savyنقدی کوتاه بر «دیوان عشق» صلاح صاوی3135618410.22054/ltr.1999.6184FAنادرنظام تهرانیهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161128دیوان حافظ شیرزای همواره منبع الهام شاعران و غزل سرایان بزرگ ایرانی بوده و هست، ناقدان و شارحان اوقات طولانی از عمر خویش را صرف فهم و درک و بررسی موشکافانه این دیوان نموده اند، عظمت و بزرگی حافظ، و ظرافت و دقت معنایی شعرا باعث شده است که ترجمه غزل های وی کاری بسیار دشوار جلوه نماید، و کمتر کسی قادر باشد که معانی این غزل ها را آن گونه که شایسته است به زبان های دیگر منتقل نماید. کتاب دیوان عشق که ترجمه بخشی از غزلیات حافظ به عربی است، تلاشی در این راستا بوده است که در نگاه اول خواننده آشنا با دو زبان و ادبیات فارسی و عربی را متوجه اختلاف سطح متن اصلی و ترجمه آن می نماید. با مطالعه کتاب دیوان عشق که از پنح قسمت اصلی تشکیل شده است مواردی چند بنظر آید که در ذیل می آید. قسمت های اصلی کتاب عبارت است از: 1- مقدمه آقای مشایخ فریدنی 2- قصیده آقای صلاح صاوی در بزرگداشت حافظ 3- در اکرام و تبجیل اساتید عظام آقایان مشایخ فریدنی، بهاءلدین خرمشاهی، احمد طاهری عراقی و غلامرضا أعوانی، از یکدیگر، و اظهارنظر درباره آقای صاوی و کارهایشان 4- پیش درآمدی بر تحقیق و بررسی شعر حافظ که آقای صاوی در آن نظرات خود را پیرامون شعر حافظ ابراز داشته اند این بخش از نثری شیوا برخوردار است، اما برگردان هایی که به صورت نثر از ابیات داده شده هرگز هم پایه اشعار حافظ، و حتی هم سطح با نثر کلی متن خود ایشان نیز نمی باشددانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222Rethink the bit of Marzbanباز اندیشی در بیتی از مرزبان نامه3741618510.22054/ltr.1999.6185FAسعیدواعظهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161128نویسنده مرزبان نامه در اواخر باب اول، در داستان شگال خر سوار، اقامت گاه شگال را این چنین توصیف می کند. استاد ارجمند جناب آقای دکتر احمد مهدوی دامغانی- حفظ الله تعالی و متعنا بطول بقائه- در سلسله مقالاتی که در مجله یغما تحت عنوان «مأخذ ابیات مرزبان نامه» به چاپ رسانده در بیت ما نحن فیه نیز مثل سایر بیت ها از آنجایی که نام سراینده شعر را پیدا نکرده به توضیح مختصر زیر بدون ترجمه کامل بیت بسنده نموده است: «این بیت را فقط در لسان العرب ماده (خ- ی-ل) بدون نسبت یافتم و ظاهراً شرحی را هم که مرحوم علامه قزوینی (قده) در پاورقی نقل فرموده عیناً از لسان منقول می باشد.»دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222Proposed in the style of Persian literatureپیشنهادی در سبک شناسی ادب فارسی4356618610.22054/ltr.1999.6186FAکورشصفویهیئت علمی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20161128در این مقاله کوشش خواهد شد ضمن طرح مشکلات روش شناختی سنت سبک شناسی گونه های ادب فارسی، به معرفی ابزارهایی پرداخته شود که احتمالاً می توانند مبنایی برای بازنگری و طبقه بندی گونه های سبکی محسوب شوند. برای دست یافتن به چنین هدفی، ابتدا به برخی از ویژگی های سنت سبک شناسی ادب فارسی اشاره خواهد شد و سپس با توجه به ماهیت زبان ادبی و چگونگی تعیین این نظام، طراحی اجمالی برای پرداختن به سبک شناسی گونه های ادب معرفی می شود.دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222...معرفی کتاب ستایش جنون و گزیده هایی از آن (اثر اراسموس)5765629810.22054/ltr.1999.6298FAاکبراصغری تبریزیهیئت علمی دانشگاه اصفهانJournal Article20161130شاید بتوان گفت کتاب ستایش جنون بهترین اثری است که از خامه اراسموس یا راسم روترادامی تراوش کرده است. بدون شک تنها همین یک اثر کافی بود تا نام او را در عالم ادب جاودانه سازد. این کتاب را اراسم در روزگارانی نگاشت که افق پرداختن به کاری جدی تر مساعد نبود. این فیلسوف ما را دنبال جناب استاد جنون از میان اقوام و ملل گوناگون عبور می دهد و تاثیر کلام او بر عقل و احساس مردم شهر و عصر خود و ای بسا مردم همه مکان ها و همه زمان ها نمایان می شود.دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222..قیام امام مهدی (عج) در قرآن و اخبار6787629910.22054/ltr.1999.6299FAصالححسن زادههیئت علمی دانشگاه علامهJournal Article20161130درباره امام عصر (عج) و قیام او برای برپایی یک نظام عدل جهانی در آیات قرآن و اخبار متواتر نبوی اشارات فراوانی است و دانشمندان اسلامی- شیعه و سنی- بر آن هم داستانند. در این نوشتار کوشش شده با استناد به آیات قرآن و اخبار معتبر اثبات شود که اعتقاد به وجود مهدی (عج) و قیام او به شیعه اختصاص ندارد بلکه چنین اعتقادی جز عقاید همه مسلمانان است.
الف- اشارات قرآن کریم به امام مهدی (عج) و قیام او:
1- استخلاف:
«خداوند به کسانی که از شما ایمان آوردند و کارهای شایسته کرده اند وعده داده است که آنان را در زمین جانشین گرداند، همچنان که کسانی را که پیش از آنان نیزبودند نیز جانشین گرداند؛ و دینشان را که بر آنان می پسندند، برای آنان پایگاه دهد، و بعد از بیمناکیشان، به آنان امن و امان بخشد، [تا] مرا بپرستند و چیزی را شریک من قرار ندهند و هرکس که بعد از این کفر ورزد اینانند که نافرمانند. »
در این آیه سه وعده صریح به افراد مؤمن و صالح داده شده است:
1- حکومت براساس حق و عدالت به نمایندگی خدا
2- استقرار کامل دین و حکومت قوانین الهی بر سراسر جهان
3- جایگزین شدن امنیت کامل و آرامش به جای عوامل ترس و ناامنیدانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222...مساله علت و مبداء از نظر هیدگر89102630010.22054/ltr.1999.6300FAعلی اصغرمصلحهیئت علمی دانشگاه علامهJournal Article20161130مارتین هیدگر فیلسوف معاصر آلمانی، در مقابل مساله علیت که از کهن ترین مسایل متافیزیک است موضع و تفسیر خاصی دارد. در این مقاله کوشش شده نظر وی در این باره معرفی شود. اگر مقصود از اصل علیت معنای رایج آن در تاریخ مابعد الطبیعه بخصوص در دوره جدید است هیدگر بدان شیوه در مورد این اصل بحث نکرده است. هیدگر بحث علت و معلول را بخصوص در قرن هفده و هجده جدی تلقی نکرده و در عوض کوشش نموده از طریق این بحث به مسایل جدی تر تفکر که منشا پیدایش چنین بحثهایی شده نقب زند.دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222...نظری به تدوین دانش بدیع در ادب فارسی103122630110.22054/ltr.1999.6301FAنعمت اللهایران زادههیئت علمی دانشگاه علامهJournal Article201611301- نقد زیباشناختی
آرایه های ادبی:
قدیما علم بدیع را علمی دانسته اند که از وجوه تحسین کلام بحث می کند؛ البته بحث از محسنات باید بعد از رعایت کلام با مقتضای حال و وضوح دلالت باشد؛ اما در باب اینکه وجوه تحسین کلام و اسباب زییایی کدامند و چه تأثیری در تخییل سخن دارند، بحث دقیق و روشنی نشده است و همین امر باعث شده است دانش بدیع بیشتر از علم معانی و بیان همواره دستخوش بازی و اصطلاح سازی قرار بگیرد و مؤلفان موارد زیادی را به نام صنایع ادبی در بدیع وارد کنند که در اغلب آنها لطف و فایده ای مشهود نیست؛ این قبیل صنایع نه تنها کلام را مؤثر و دلنشین نمی سازند، ببلکه از تأثیر بلاغی آن نیز می کاهند.
مؤلفان کتب بدیعی غالباً در تعریف صنایع، یا هیچ اشاره ای به جهات زیبا شناختی نکرده اند یا اگر توضیحی داده اند به صورت کلی گویی و دور از دقت نظر است؛ چنان که صاحب بدایع الافکار درباره صنعت (تعریب) فی نفسه صنعتی نمی تواند باشد.یا مثلاً مؤلف نقد و شعر در مورد (التفات) می نویسد: این صنعت در کلام، مخصوصاً کلام منظوم زیاد به کار رود و غالباً بسیار مستحسن افتد اما اینکه مستحن افتادن آن به چه نحو است، معلوم نیست.دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222.آیا ترجمه ادبی نوع خاصی از ترجمه است؟123132630210.22054/ltr.1999.6302FAفاطمهعشقیهیئت علمی دانشگاه علامهJournal Article201611301- ترجمه و تاریخ
پیش از اینکه درباره ترجمه ادبی صحبت کنم، لازم می دانم محدودیت های موجود این مبحث را خاطر نشان سازم: همان طور که ژور ژمونن، به حق، اظهار می دانند، تمام عقاید بر ضد ترجمه در یک جمله خلاصه می شود: ترجمه متن اصلی نیست؛ می توان به منظور نزدیک شدن به متن اصلی، به ترجمه های متعدد و تقریبی مراجعه کرد و در این زمینه، به تمام موارد، از جمله معنا شناسی، سبک شناسی، مسائل فرهنگی، زیبایی شناسی و حتی مسائل شخصی توجه داشت. اما این نزدیک شدن نباید ما را از خواندن متن اصلی دور دارد. متأسفانه این امر همیشه امکان ندارد و ترجمه، با تمام مشکلات آن، لازم به نظر می رسد. در واقع، وجود ترجمه از زمان های باستان، بر این نکته مهر تأیید می زند و چون ترجمه وجود دارد، یادآوری تاریخی آن چراغی فرا راه مترجمان (و خوانندگان) امروزی است که کاملاً قبول ندارند مسائل آنها همان مشکلات گذشتگان است. دور نمای تاریخی، درس پرباری در زمینه ترجمه است که نویسندگان بزرگی مانند کاری، ژ.مونن، ت. صاوری، و.لاربو و دیگران، به طور مفصل نشان داده اند.
تدریس تاریخ ترجمه در زمانی برای آموزش مترجمان جوان لازم می نماید. به ویژه آموختن اصولی ترجمه های متناوب متونی مانند تورات و انجیل که مترجمان آنها سعی کردند، تا آنجا که امکان دارد، همان پیام را با وفاداری به خواننده برسانند. چنین متونی به طور مرتب مورد بازبینی، تغییر و تصحیح مجدد قرار می گیرد. زیرا:
الف) برای دست یابی به معنی اصلی، پژوهش های رقابت آمیز در زمینه تفسیر و تاریخ درک بیشتر را امکان پذیر می سازد
ب) در هر دوره ای، مطالعه مسلسل این متون بر مبنای زیبایی شناسی و سبک شناسی، به شناخت تغییرات دستو زبانی و معنا شناسی کمک می کند.دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222Less Difficulties D'enseignement De La traduction En IRANکمتر مشکلات D'ENSEIGNEMENT د لا TRADUCTION از En ایران2331630310.22054/ltr.1999.6303FAFMirza Ebrahim Tehrani.Journal Article20161130Having taught translation for some time and having worked alongside other experienced translation teachers, I have found it essential to introduce some standardized step-by-step procedures for actual performance of translating into our translation classes. The reason behind the desirability and essentiality of this attempt is that most of the students in translating courses confess that they do not know how to begin the actual performing of translation. They keep saying: "we are familiar with theories of translation; we can define technical terms in the field, we know the characteristics of a good translator and a good translation and so on and so forth; but we do not know how to put these theories and definitions into practice"دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222Don't kill the goose that lays golden eggs: a brief look at the current state of grammar ELTهنوز غاز تخم مرغ طلایی میسازد کشتن نیست: یک نگاه مختصر در وضعیت فعلی از دستور زبان آموزش زبان انگلیسی1122630410.22054/ltr.1999.6304FAساسانبالقی زاده...Journal Article20161130In recent years, the teaching of grammar and the importance attached to it has become a bone of contention among language teaching professionals. The emergence of the communicative approach (CA) in second or foreign language teaching has been one of the most important factors leading to this controversy. Since the advent of CA in the second half of the 1970's grammar which had always occupied a central role in language teaching classes became a matter of peripheral imporatnce. As a result, many teachers who did not have a deep understanding of CA, began to do away with the teaching of grammar in their classes. But as Henry Widdowson (1990),دانشگاه علامه طباطبائیمتن پژوهی ادبی2251-71382619981222the right path to transelatingراه درست ترجمه110630510.22054/ltr.1999.6305FAآصدیقی.وJournal Article20161130Le problerne de la traduction est un vieux problerne. II est lie a la diffusion des connaissances et des techniques. L'explosion de l'information qui marque notre epoque s'est accompagnee d'un accroissement considerable des activites de traduction. De ce fail son enseignement s'est impose. Pour des raisons d'efficacite pedagogique celui-ci doit s'organiser autour d'un ensemble coherant et juste de regles qui, loin d "avoir un caractere absolu, peuvent servir de points· d'appui a l' apprentissage.