2024-03-29T19:18:05Z
https://ltr.atu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=1297
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2251-7138
1390
15
47
بررسی مشخصههای زبان گفتاری در جریانهای شعری معاصر از دورة مشروطه تا شعر جنگ
ساناز
رحیم بیگی
زبان گفتاری یکی از گونههای موجود زبانی است که بیشتر در شعر معاصر ایران نمود پیدا کرده است؛ ولی با وجود پررنگی آن در شعر این دوره، مراحل و کم و کیف این شاخصه بهصورت علمی بررسی نشده است. در این مقاله شاعرانی که زبان گفتاری در شعرشان نمود بیشتری دارد، در قالب جریانهای شعری شناخته شده، بررسی خواهند شد. به نظر میرسد دوره مشروطه نقطه عطفی در ورود شعر به حوزه عوام و نزدیکی آن به زبان کوچه و بازار است. در جریانهای شعری پس از مشروطه، سنت گرایان پارهای از عناصر زبان محاوره را به منظور اعراض از تقلید و کهنگی زبان، وارد شعر میکنند. رمانتیسیستها در هر دو شاخه عاشقانه و اجتماعی به جانب زبان ادبی و زیبا، اما ساده گرایش دارند. زبان گفتاری، رسماً در جریان سمبلیسم اجتماعی به تشخیص میرسد. سمبلیستها هرچند زبانی یکسر عامیانه ندارند؛ اما در چارچوب موازین ادبی عناصر زبان گفتاری را در شعر وارد میکنند. اوج این حرکت در تجربههای نوآورانهی نیما رقم میخورد. وی نخستین گام جدی را در این زمینه برمیدارد و مجموعه وسیعی از اسامی پدیدههای محیط اطراف خود و ساختارهای نحوی گفتاری را هماهنگ با سایر عناصر شعری، وارد شعر میکند. پس از وی این فرایند در آثار پیروانش بهویژه فروغ فرخزاد ادامه مییابد. او شعرش را بر پایه زبان محاوره بنا مینهد و به الگوی مناسبی برای شاعران دهههای بعدی برای نزدیک کردن زبان شعر به زبان گفتاری تبدیل میشود. شاعران حجم و موج نوع اگرچه در دستگاه صرفی از واژگان معهود امروزی بهره میبرند. اما در دستگاه نحوی و ادبی شعر را از مرزهای زبان گفتاری دور میکنند و عامدانه در صدد هرچه پیچیدهتر کردن زبان شعر خود هستند. بعد از انقلاب اسلامی نیز جریانهای نوظهور مانند جریان شعر مقاومت، بهویژه نوگرایان شعر جنگ، دوباره شعر را به زبان گفتاری نزدیک میکنند.
نقد ادبی
شعر معاصر ایران
جریانهای شعری معاصر
زبان گفتاری
2011
05
22
9
38
https://ltr.atu.ac.ir/article_6541_88f5a8e57b17f2820eeb0b937f66875e.pdf
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2251-7138
1390
15
47
دو تحلیل تازه از ساختمان صفات در زبان فارسی با توجه به: 1. پسران وزیر ناقص عقل (اسم مرکب + صفت) 2. تای تأنیث
امید
مجد
اگرچه تأثیر زبان عربی بر زبان فارسی زیاد بوده است ولی باید دانست که این تأثیرات بیشتر در حوزه ورود لغات بوده و به ندرت در حوزه نحو یا دستور این گونه تأثیرپذیری رخ داده است. سالهاست که دو نمونه از این تأثیرپذیریهای نحوی بر دستورنویسان بدیهی فرض شده است: یکی ساختمان «مضاف + صفت + مضاف الیه»، در عباراتی چون «پسران وزیر ناقص عقل» و دیگری استفاده فراوان از تای تأنیث در انتهای برخی صفات مانند «کارهای لازمه». این پژوهش در پی آن است که نشان دهد این دو نمونه، ارتباطی به تأثر از زبان عربی ندارد و از ساختمانهیا دستوری زبان فارسی است.
گروه اسمی
کلمه مرکب
تخفیف کسره
ه صفت ساز
ه زائده
ه مخفف «شده»
2011
05
22
39
50
https://ltr.atu.ac.ir/article_6542_869c6e9ec742ed90ceb05bf560a79cf8.pdf
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2251-7138
1390
15
47
بررسی مقایسهای موضوعات و درونمایههای مرتبط با زنان در داستانهای زن محور زنان داستان نویس (1300- 1380)
محمود
بشیری
زنان داستان نویس در طی نزدیک به یکصد سال داستان نویسی به شیوهی جدید در ایران، داستانهای زیادی را به چاپ رساندهاند. بررسی جنبههای گوناگون این داستانها میتواند روند دگرگونیهای جریان داستان نویسی این داستاننویسان را نشان دهد. این مقاله میکوشد با بررسی مقایسهای موضوعات و درونمایههای مرتبط با زنان در داستانهایی که از آنها در این پژوهش با عنوان «داستانهای زن محور» یاد شده است، در دو دورهی تاریخی پیش و پس از انقلاب (ز 1300 تا سال 1380) روند دگرگونی این موضوعات و درونمایهها را نشان دهد. موضوعات مورد پژوهش در این مقاله تحت چهار عنوان «دوران کودکی»، «عشق»، «ازدواج و زندگی زناشویی» و «ارتباط مادر و فرزندی» دسته بندی شده و درونمایههای مختلف این موضوعات در داستانهای بلند و کوتاه مورد بررسی قرار گرفته است.
زنان داستان نویس
داستانهای زن محور
داستانهای بلند و کوتاه
درون مایه
موضوع
2011
05
22
51
80
https://ltr.atu.ac.ir/article_6543_1a54d5a95e8be34e28f32ea974b4f8bc.pdf
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2251-7138
1390
15
47
سمبلیسم و رهایی از چنبرة زمان
مهناز
اکبری
گذر زمان تراژیک بوده، هست و خواهد بود. سمبلیسم، مکتبی که در نتیجهی نهضتی ادبی و هنری در اروپا شکل گرفت، میکوشد با بهکارگیری فنون مختلف از جنبرهی زمان بگریزد در واقع، شاعر و نویسنده سمبلیست سعی دارد با استفاده از نمادها و سمبلها، خود را از بعد زمان برهاند و انقباض و انبساط زمانی ایجاد کند. آثار مختلف مکتوب و نمایشی به پیروی از این مکتب خلق شده است. آثار عرفانی مانند منطق الطیر عطار، مثنوی معنوی مولانا، آثار سعدی، غزلیات کلاسیک فارسی، رباعیات خیام، آثار صادق هدایت و ... همچنین آثار خارجی مانند رمان «تصویر دوریان گری» اثر اسکار وایلد، «گربه سیاه» نوشته ادگار آلن پو و فیلم «بنجامین باتن» از این دستهاند. بعضی از این آثار در رهایی از چنبرهی زمان موفق بوده اما برخی دیگر قادر به تراژیک زدایی از زمان نبودهاند. به هرحال گذر زمان همچنان هست که هست.
نماد
پیرنگ
تراژیک زدایی
سنجش فردایی
حس آمیزی
مهراکین
رانش مرگ
توالی حرکت
2011
05
22
81
106
https://ltr.atu.ac.ir/article_6544_49f6e15eba5eb63413ecede929cdbcd2.pdf
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2251-7138
1390
15
47
بررسی تطبیقی لهجهی بخارایی اوایل قرن بیستم (زبان تاجیکی)با فارسی معاصر
ابراهیم
خدایار
لهجهی بخارایی یکی از لهجههای زبان فارسی است که در دههی دوم قرن بیستم همزمان با شروع فعالیتهای روشنفکران بخارا، جدیدان، در آثار سران فکری این جنبش به کار گرفته شد و در خدمت روشنگری و تعلیم درآمد و پس از تقسیم ماوراءالنهر، به نام زبان تاجیکی به زبان رسمی و دولتی جمهوری تاجیکستان، یکی از جمهوریهای مستقل پنج گانه آسیای مرکزی، ارتقاء یافت.
نقش فطرت بخارایی (1886- 1938 م)، که از سران جنبش جدیدان در بخارا بود، در تکوین این زبان نوآیین، منحصر به فرد است. در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی – توصیفی، رمان بیانات سیاح هندی (چاپ 1330 ق در استانبول) در سه نظام آوایی، واژگانی و نحوی بررسی شد. نتایج تحلیل نشان داد فطرت در این اثر با استفاده مکرر از ویژگیهای نظام گفتاری مردم بخارا در اوایل قرن بیستم، تلاش آگاهانهای را برای پیریزی زبانی نوآیین به کار گرفته است؛ با این حال زبان وی به رغم نزدیک شدن به گونه گفتاری و تلاش برای انعکاس ظرایف تلفظ این لهجه در نوشتار، زبانی آمیخته و ترکیبی است: ترکیبی از گونه ادبی و گونه گفتاری؛ به گونهای که این هماهنگی در استفاده از دو نظام، زمینه را برای ارتقای این لهجه به زبان مستقل در سالهای سپسین آماده کرد.
آسیای مرکزی
ماوراء النهر
جدیدان
لهجه بخارایی
زبان تاجیکی
فطرت بخارایی
بیانان سیاح هندی
2011
05
22
107
128
https://ltr.atu.ac.ir/article_6545_9bc773ed242873bb2e32f6846e47216d.pdf
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2251-7138
1390
15
47
هنرنمایی حافظ با اصطلاحات اقتصادی
علی
دهقان
شعر فارسی از جهت پیوند دادن واژگان معمولی اقتصادی با احساس و عاطفه شاعرانه، در قلم حافظ به اوج رسیده است. حافظ برای نشان دادن وضع معیشتی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی زمان خود از اصطلاحات اقتصادی با هنرمندی خاص بهر جسته است. بخشی از اندیشههای عرفانی و فلسفی و جهان بینی و تصویر زندگی مطلوب وی، در قالب همین اصطلاحات منعکس شده است. اصطلاحات اقتصادی در دیوان حافظ از لحاظ مفهوم به چند دسته تقسیم میشود و کاربرد آنها در مفاهیم مجازی بر بار معنایی آنها میافزاید. از نظر ساختار نیز خلق انواع ترکیبها و کاربرد صنایع ادبی و فنون بلاغی، موجب غنای اصطلاحات اقتصادی می شود. بدین ترتیب فضای اقتصادی و در کنار آن بازار پر رونق با کالاهای گوناگون پدید میآید که عاطفه و احساس شاعرانه و جان و روح عارفانه، آن را زنده و پویا میکند. این مقاله هنر حافظ را در این شیوه نشان میدهد، اوضاع اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی و دیدگاه شاعر را دربارهی آنها در آیینه اصطلاحات اقتصادی مینمایاند و شگردهای او را در طراحی فضای اقتصادی شاعرانه و بازار شوق عارفانه بررسی میکند.
اصطلاحات اقتصادی
بازار شوق
نقد
خرید
فروش
2011
05
22
129
160
https://ltr.atu.ac.ir/article_6546_ba8a60aac20fe328124036f305adc5b2.pdf
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2251-7138
1390
15
47
برنامه درسی تکلیف محور؛ رویکردی نوین برای تقویت فارسی آموزی
رضامراد
صحرائی
انتخاب مواد درسی مناسب که بر مبنای اصول آموزشی تهیه و تدوین شده باشد، از مهمترین نکات در آموزش زبان است. این نکته بیش از آنکه مربوط به روش تدریس باشد، اهمیت برنامه درسی را نمایان میسازد. اگرچه توجه مدرسان زبان عمدتاً متوجه روش تدریس است، اما باید توجه داشت که طرح درس و برنامه درسی همسنگ روش تدریس است، اما باید توجه داشت که طرح درس و برنامه درسی همسنگ روش تدریس اهمیت دارد (اگر نگوییم مهمتر از روش تدریس است). پیشینهی مطالعات مربوط به آموزش زبان حاکی از آن است که این برنامهها در یک سیر تکوینی قرار داشته و طی چند دههی اخیر از حالت صرف دستوری یا معنایی خارج شده و تعاملیتر شدهآند. از میان برنامههای درسی مختلف، برنامه درسی تکلیف محور بهعنوان رویکردی جدید که فضایی برای کاربرد واقعی زبان توسط زبانآموزان فراهم میکند، اخیراً جایگاهی قابل ملاحظه در میان دیگر رویکردها و برنامههای درسی یافته است. بارزترین ویژگی این رویکرد توجه همزمان به دستور و معناست که بر این ایده استوار شده است که زبان «ته به هدف برقراری ارتباط» بلکه «از طریق برقراری ارتباط» یاد گرفته میشود. به بیانی دیگر، در این رویکرد، یادگیری زبان برای این نیست که زبان آموز بعداً بتواند کاری انجام دهد یا چیزی بگوید. بلکه همهی آن کارها را باید همزمان با یادگیری زبان انجام دهد و بگوید. با توجه به اهمیت تهیه و تدوین مواد آموزشی مناسب برای تقویت مهارتهای زبانی، بهویژه مهارت خواندن، بر مبنای رویکرد آموزشی مناسب برای تقویت مهارتهای زبانی، بهویژه مهارت خواندن، بر مبنای رویکرد آموزشی تکلیف حور زبان، هدف این پژوهش، بررسی جوانب مختلف این رویکرد و معرفی آن بهعنوان روش نوین آموزشی برای تقویت درک مطلب فراسی آموزان است.
تکلیف
آموزش تکلیف
محور
فعالیت
خواندن
2011
05
22
161
180
https://ltr.atu.ac.ir/article_6547_9d6da42341b1e4e1bb75a91e5dfafc46.pdf