دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
16
53
2012
11
21
بررسی حضور نویسنده در داستانهای جلال آل احمد
7
34
FA
کیومرث
کریمی
دانشجوی دانشگاه یزد
10.22054/ltr.2012.6583
جلال آل احمد (1302- 1348 ه.ش) نویسندهای متعهّد، آرمانگرا و عملگراست که داستان نویسی را با نگارش داستانهای کوتاه از سال 1323 شروع کرد و تا پایان عمر ادامه داد. آنچه در داستانهای آل احمد چشمگیر به نظر میرسد شیوههای حضور نویسنده در این آثار است که گاه شکل مداخله گرانه به خود میگیرد و گاه نیز این حضور بهصورت غیرمستقیم است و در هر حال برآمده از نگرش خاص نویسنده و الزاماتی است که این نگرش بر داستانهای وی اعمال میکند. داستانهای بلند جلال آل احمد «سرگذشت کندوها» و «مدیر مدرسه» (1337)، «نون و القلم» (1340) و «نفرین زمین» (1346) که در دهه پایانی زندگی وی به نگارش درآمده، حاصل نگرش ویژهی نویسنده به قالب داستان است. در مقاله حاضر کوشش شده است تا چگونگی حضور نویسنده به قالب داسان است. در مقاله حاضر کوشش شده است تا چگونگی حضور نویسنده و رابطه آن با این نگرش خاص و الزاماتی که موجب حضور نویسنده در این آثار گردیده است بررسی شود.
حضور نویسنده در داستانهای مورد نظر را میتوان ناشی از تعهد نویسنده دانست که داستان را به عنوان ابزاری برای آگاهی دادن در شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خاص در نظر گرفته و با صراحت و تکیه بر گنجینهی سنتهای قصههای ایرانی کوشیده است رسالت خود را به انجام برساند.
جلال آل احمد,مداخله نویسنده,زاویه دید,شیوه روایت
https://ltr.atu.ac.ir/article_6583.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6583_8621470f970bd0a52b08f5433e1e03d0.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
16
53
2012
11
21
بازشناسی مفهوم قرب در آثار عطار نیشابوری
35
56
FA
علی اصغر
میر باقری
استاد دانشگاه اصفهان
10.22054/ltr.2012.6584
از مباحث مهم و مشروح تصوف، مقامات و احوال است که صوفی و عارف در طریق وصول به حق و کمال حقیقی باید مقامات را طی کند و حالات را که در درون او وارد میشود، دریابد. یکی از مهمترین احوال عرفانی، قرب است. قرب، استغراق وجود سالک و نزدیکی او به خداوند و جمع خود با غیبت از صفات خود و تقرب الی الله است تا جایی که از خود غایب باشد و به فنا برسد، حتی تقرب خود را نیز نبیند. تمام تعاریف قرب بر دو محور اساسی متمرکز است که از آن به «قرب با وجود» و «قرب لاوجود» تعبیر میشود. برخی از شاعران شعر را در خدمت عرفان اسلامی قرار داده و به طرح مباحث و مبانی عرفان و تصوف پرداختهاند. عطار از جمله شاعرانی است که آثار مختلف خود را با زبانی شیرین و روان و متأثر از مباحث عرفانی سروده اس. مقامات و احوال عرفانی و بهویژه قرب الهی در آثار منظوم عطار بازتاب گستردهای پیدا کرده است.
در این مقاله ضمن تعریف مختصر قرب از دیدگاه عرفا، بازتاب این حال عرفانی در آثار منظوم عطار بازتاب گستردهای پیدا کرده است.
در این مقاله ضمن تعریف مختصر قرب از دیدگاه عرفا، بازتاب این حال عرفانی در آثار منظوم عطار که بخش عمدهی تألیفات وی را در برمیگیرد، بررسی میشود.
عرفان,حال,قرب,عطار,آثار منظوم
https://ltr.atu.ac.ir/article_6584.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6584_65f5a9364e5c0aee02a6e61b3f9d25a9.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
16
53
2012
11
21
تحلیل سبک شناختی منظومهی جام جم اوحدی
57
80
FA
عباسعلی
وفایی
استاد دانشگاه علامه طباطبائی
a_a_vafaei@yahoo.com
10.22054/ltr.2012.6585
این مقاله کوششی است در بازشناسی و بازبینی ساختار کلی منظومهی جام جم اوحدی مراغهای و بحث دربارهی تأثیرات نظامهای گوناگون فکری مؤلف در زبان و بلاغت متن، در بخشهای مختلف این منظومه، جهان بینی مصنف بر اساس موضوع بحث، تغییر میکند و این تغییرات در زبان و بلاغت متن، نمودار میشود. در این مقاله برای نخستین بار طرح کلی جام جم بهعنوان یک دایره المعارف ادبی فلسفی منظوم مورد بررسی قرار گرفته و کوشش شده نشان داده شود – با توجه به هدف مصنف از طراحی چنین منظومهای – متن جام جم در چه موارد و مسائلی به سبک متون فلسفی نزدیک شده و در چه مواردی و چرا، از سبک این گونه متون فاصله گرفته است.
سبک,سبک شناسی, جام جم,جهان بینی فلسفی,اوحدی مراغی,عناصر بلاغی
https://ltr.atu.ac.ir/article_6585.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6585_51d3c1c69ebade69e89340d16345ff99.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
16
53
2012
11
21
تحلیل رمان «رویای تبت» براساس «استعاره نمایشی نظریه گافمن»
81
108
FA
مریم
حسینی
0000-0001-6778-1188
دانشیار دانشگاه الزهرا
drhoseini@yahoo.com
10.22054/ltr.2012.6586
رمان رویای تبت یکی از آثار فریبا وفی از جمله نویسندگان دهه هفتاد است که در آن روزمرگی سه زن در دو نسل و با سه هویت متفاوت روایت میشود. نظریه پردازان جامعه شناسی که به تحلیل آثار ادبی پرداختهاند از رویکردهای مختلفی در تحلیل متن سود جستهاند. یکی از انواع مهمترین نظریههای جامعه شناسی نظریه کنش متقابل نمادین است. در حالی که یک نظریه پرداز کنش متقابل نمادین به این توجه دارد که آدمها چگونه تصویری از خود خلق میکنند و با آن به گفت و گو میپردازند، گافمن به این قضیه میپرداخت که چگونه جامعه انسانها را به ارائهی تصویر معینی از خودشان وا میدارد. اروینگ گافمن (1982- 1922) از جمله جامعه شناسانی است که به تحلیل روابط میان افراد در زندگی روزانه میپردازد. وی برای این منظور از استعارههای نمایشی بهره میگیرد.
در این پژوهش ضمن بیان نظریههای گافمن به بررسی رمان بر پایهی نظریات وی میپردازیم. براساس الگوی گافمن در تحلیل رمان رؤیای تبت میتوان گفت، شخصیتهای زن این رمان برای پنهان کردن داغ عشقی ممنوع تلاش میکنند، اما نمیتوانند در اجرای روی صحنه، موفق عمل کنند.
فریبا وفی,رؤیای تبت,اروینگ گافمن,جامعه شناسی نمایشنامهای,داغ ننگ
https://ltr.atu.ac.ir/article_6586.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6586_e406cb27b7219d9b9ee5eef3f1fba3af.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
16
53
2012
11
21
بررسی ساختاری داستان بیژن و منیژه
109
132
FA
تیمور
مالمیر
استاد دانشگاه کردستان
masomeh.mantashlou1@uok.ac.ir
10.22054/ltr.2012.6587
داستان بیژن و منیژه از جمله داستانهای فرعی در طرح انداموار شاهنامه است که طرح و ساختار ویژهای دارد. برخی محققان در پی توجیه تاریخی داستان برآمدهاند و اصل داستان را مربوط به عصر اشکانی دانستهاند؛ این در حالی است که در این داستان نشانههای اسطورهای معناداری هست که نمونهةای مشابه آن در دیگر متون نیز وجود دارد. مسئلهی اصلی این است که داستان بیژن و منیژه حاوی چه اندیشهای است که موجب شمول و گستردگی آن گشته است؟ در عین حال، چگونه توانسته در طرح بزرگ شاهنامه جای گیرد؟ تجزیه و تحلیل ساختار داستان براساس روش ولادیمیر پراپ نشان میدهد ساختار اصلی داستان مبتنی بر طرح آشناسازی قهرمانی است. تکرار کارکردها و شخصیتهای اصلی این داستان در سایر داستانهای معروف ایرانی، ساختار بنیادین و غیرتاریخی داستان را تأیید میکند. بررسی ژرف ساخت داستان نیز نشان میدهد که ساختار داستان بیژن و منیژه تحت تأثیر آیینهای باروری شکل گرفته و اشکال متنوع آن در دیگر داستانها نیز وجود دارد. شمول و گستردگی حوزهی جغرافیایی آن نیز به سبب همین طرح داستانی و ساختار و ژرف ساخت مشترک است.
بیژن و منیژه,ساختار,آشناسازی,آیینهای باروری
https://ltr.atu.ac.ir/article_6587.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6587_e5a3717d9e107276cb617d1f3b049805.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
16
53
2012
11
21
رمان مدرن، روایتی دیگرگونه و دیریاب
133
156
FA
مجتبی
دماوندی
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
lonelytears89@gmail.com
10.22054/ltr.2012.6588
نویسندگان مدرن به دنبال یافتن راهی نو برای فراتر رفتن از محدودههای مخاطره آمیز تصنع و تکرار، پشت پا به ساختارهای خشک و تغییرناپذیر گذشته زدند و با ملاحظهی پیوندهای فلسفی مدرنیته و شکل ادبی آثار مدرن، آثار خود را تا جایی پیش بردند که گاه غیرقابل فهم به نظر میآیند. وجود ساختارهای ذهنی و تداخل آن با ساختارهای زبانی، توجه به ناخودآگاه، توجهبه اندیشههای فلسفی جدید راجع به ماهیت زمان، نزدیک ساختن نثر به شعر، عدم قطعیت معنا و پایان گشوده، ورود دیدگاههای سمبولیستی وسوررئالیستی به داستان، گرایش به اساطیر کهن و ... از جمله دلایلی هستند که دشوار فهمی را برای اینگونه آثار در پی دارند. با تمام اینها وجود این دشواریها، هرگز دلیل بر غیرقابل فهم بودن این آثار نیست. بلکه با شناخت فنون به کار گرفته شده توسط نویسندگان مدرن و با درک روش خواندن این آثار میتوان ساختار منسجم موجود در آنها را کشف کرد و به درک درستی از آنها نایل شد. پژوهش حاضر از سه محور زبانی، معنایی و ساختاری به بررسی دشواریهای رمان مدرن و آنچه که منجر به این دشواریها میشود میپردازد.
مدرنیسم,رمان مدرن,روایت پیچیده,زبان,معنا,ساختار
https://ltr.atu.ac.ir/article_6588.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6588_a305df7d60fb7311b7b688ada360032f.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
16
53
2012
11
21
بررسی نیایشهای شاهنامه فردوسی
157
176
FA
موسی
پرنیان
استادیار دانشگاه رازی
dr.mparnian@yahoo.com
10.22054/ltr.2012.6589
شاهنامهی حکیم توس، دایره المعارف بزرگی است که فرهنگ و تاریخ کهن ایران زمین را در بردارد. یکی از هزاران مفاهیم ارزشمند معنوی که در این اقیانوس فراخ گستر و ژرف عمق به زیبایی و شیوایی موج میزند، نیایش پروردگار یگانه است. بازتاب گستردهی این کردار معنوی در شاهنامه نشان از آن دارد که نیایش همچون خداجویی، از نخستین روزگاران شکل گیری تمدن بشری کرداری پسندیده و همراه با باور و اعتقاد در فرهنگ مردم ایران زمین بوده است. با تأملی در شاهنامه به روشنی دریافت میشود که نیایش یکی از مستحکمترین پناهگاههای خداجویان، خردمندان، پهلوانان و پادشاهان و وسیلهی مقابله با جادوگریها و بداندیشیها و تفندهای دشمن است. نیایشهای شاهنامه به گونهای درس خداشناسی میدهند و اغلب برای طلب نیازهای عمومی و منافع ملی و رستگاری معنوی به کار میرود نه برای منافع شخصی. این کردار معنوی، آدمی را به منبع اصلی قدرت وصل میکند و نیاز او را هر چند که انسانی تمام عیار چون رستم باشد و یا پادشاهی آرمانی، قدرتمند و با خرد و هنر چون کیخسرو، نشان میدهد. در این پژوهش نیایشهای شاهنامه از جنبههای گوناگون همچون: نوع خواستهها در نیایش، نیایشگران به تفکیک شخصیتها و ... بررسی میشود.
شاهنامه,نیایش,شهریاران,پهلوانان,موبدان و زنان
https://ltr.atu.ac.ir/article_6589.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6589_6c251c6948f1af0a7fa9d7b1f79698ab.pdf