دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
استاد ترجانی زاده و مقالاتش در نگاهی گذرا
1
18
FA
محمد
فاضلی
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
10.22054/ltr.1999.6182
از این مقدمه که جنبۀ سرگذشت و خاطره داشت بگذریم، این جانب برآن است تا مروری گذرا و سریع برآثار مکتوب استاد، توأم با ازریابی آنها داشته باشد. آثار مکتوب معروف استاد را می توان به سه بخش زیر محصور ساخت: الف- مجموعه مقالاتی که در نشریۀ دانشکدۀ ادبیات تبریز انتشار یافته است ب- شرح معلقات سبع منتشر در سال 1348 ج- تاریخ ادبیات عرب از دورۀ جاهلیت تا عصر حاضر، منتشر در سال 1348 از آنجا که هریک از این بخشها طبیعت خاص خود دارد و بحث و بررسی جداگانه می طلبد، این گفتار به نقد و بررسی بخش نخست اختصاص می یابد و دیگر بخشها را به فرصتی دیگر وا می گذاریم.
https://ltr.atu.ac.ir/article_6182.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6182_7c0ddcafa99b621cd7685e78e03c3c65.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
پژوهشی در لغت نویسی فارسی در شبه قارۀ هند
19
30
FA
رضا
مصطفوی سبزواری
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
10.22054/ltr.1999.6183
قرن هفتم آغاز پایه گذاری فرهنگ نویسی فارسی در هند است. پیشاپیش به عنوان سابقه کار لغت نویسی فارسی باید بگویم نخستین لغتنامه موجود زبان فارسی لغت فرس حکیم ابونصر علی ابن احمد اسدی طوسی شاعر و سرایندۀگر شاسبنامه است که در میان سال های 458 یعنی سال پایانی سرودن آن منظومه و سال 465 یعنی زمان مرگ اسدی تألیف یافته است؛ در خور توجه اینکه ترکیب "لغت نامه" تا آن جا که نگارنده به خاطر دارد نخستین بار در همین کتاب و برای این فرهنگ به کار گرفته شده است، آنجا که اسدی در مقدمه می نویسد: «فرزندم حکیم جلیل اوحد اردشیر از من که ابومنصور- علی بن اسدی طوسی هستم لغتنامه ای خواست...» لغتنامه اسدی مستند است و بیشترین ارزش آن همین اشتمال آن بر شواهد شعری است، بویژه اینکه گاه اشعاری در آن نقل گردیده که اگر نمی گردید، امروز هیچ نام و نشانی از شاعران آن اشعار و گاه خود آن اشعار بدست نداشتیم، براساس یکی از چاپ های لغتنامه اسدی، مدخل های لغوی آن حدود دو هزار و چهارصد و براساس چاپ دیگر حدود هزار و صد و نود وشش مدخل است. بر این مدخل ها در چاپ نخستین یاد شده است حدودو صد شاعر و در چاپ دوم یاد شده از حدود هفتاد و پنج شاعر و جمعاً حدود 1335 بیت شاهد نقل گردیده است. شواهد شعری منقول بسیار روشن است و با معنای مذکور در جلوه هر مدخل لغوی تناسب دارد، گاه شواهد متعدد است
https://ltr.atu.ac.ir/article_6183.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6183_41c255f9428b5a372f728b2917704a1c.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
نقدی کوتاه بر «دیوان عشق» صلاح صاوی
31
35
FA
نادر
نظام تهرانی
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
10.22054/ltr.1999.6184
دیوان حافظ شیرزای همواره منبع الهام شاعران و غزل سرایان بزرگ ایرانی بوده و هست، ناقدان و شارحان اوقات طولانی از عمر خویش را صرف فهم و درک و بررسی موشکافانه این دیوان نموده اند، عظمت و بزرگی حافظ، و ظرافت و دقت معنایی شعرا باعث شده است که ترجمه غزل های وی کاری بسیار دشوار جلوه نماید، و کمتر کسی قادر باشد که معانی این غزل ها را آن گونه که شایسته است به زبان های دیگر منتقل نماید. کتاب دیوان عشق که ترجمه بخشی از غزلیات حافظ به عربی است، تلاشی در این راستا بوده است که در نگاه اول خواننده آشنا با دو زبان و ادبیات فارسی و عربی را متوجه اختلاف سطح متن اصلی و ترجمه آن می نماید. با مطالعه کتاب دیوان عشق که از پنح قسمت اصلی تشکیل شده است مواردی چند بنظر آید که در ذیل می آید. قسمت های اصلی کتاب عبارت است از: 1- مقدمه آقای مشایخ فریدنی 2- قصیده آقای صلاح صاوی در بزرگداشت حافظ 3- در اکرام و تبجیل اساتید عظام آقایان مشایخ فریدنی، بهاءلدین خرمشاهی، احمد طاهری عراقی و غلامرضا أعوانی، از یکدیگر، و اظهارنظر درباره آقای صاوی و کارهایشان 4- پیش درآمدی بر تحقیق و بررسی شعر حافظ که آقای صاوی در آن نظرات خود را پیرامون شعر حافظ ابراز داشته اند این بخش از نثری شیوا برخوردار است، اما برگردان هایی که به صورت نثر از ابیات داده شده هرگز هم پایه اشعار حافظ، و حتی هم سطح با نثر کلی متن خود ایشان نیز نمی باشد
https://ltr.atu.ac.ir/article_6184.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6184_a78407d6ab0faf37d1d024334f03df79.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
باز اندیشی در بیتی از مرزبان نامه
37
41
FA
سعید
واعظ
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
10.22054/ltr.1999.6185
نویسنده مرزبان نامه در اواخر باب اول، در داستان شگال خر سوار، اقامت گاه شگال را این چنین توصیف می کند. استاد ارجمند جناب آقای دکتر احمد مهدوی دامغانی- حفظ الله تعالی و متعنا بطول بقائه- در سلسله مقالاتی که در مجله یغما تحت عنوان «مأخذ ابیات مرزبان نامه» به چاپ رسانده در بیت ما نحن فیه نیز مثل سایر بیت ها از آنجایی که نام سراینده شعر را پیدا نکرده به توضیح مختصر زیر بدون ترجمه کامل بیت بسنده نموده است: «این بیت را فقط در لسان العرب ماده (خ- ی-ل) بدون نسبت یافتم و ظاهراً شرحی را هم که مرحوم علامه قزوینی (قده) در پاورقی نقل فرموده عیناً از لسان منقول می باشد.»
https://ltr.atu.ac.ir/article_6185.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6185_29be3db5dc1639e5701c2ee985a08b2b.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
پیشنهادی در سبک شناسی ادب فارسی
43
56
FA
کورش
صفوی
هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی
safavi_koorosh@yahoo.com
10.22054/ltr.1999.6186
در این مقاله کوشش خواهد شد ضمن طرح مشکلات روش شناختی سنت سبک شناسی گونه های ادب فارسی، به معرفی ابزارهایی پرداخته شود که احتمالاً می توانند مبنایی برای بازنگری و طبقه بندی گونه های سبکی محسوب شوند. برای دست یافتن به چنین هدفی، ابتدا به برخی از ویژگی های سنت سبک شناسی ادب فارسی اشاره خواهد شد و سپس با توجه به ماهیت زبان ادبی و چگونگی تعیین این نظام، طراحی اجمالی برای پرداختن به سبک شناسی گونه های ادب معرفی می شود.
https://ltr.atu.ac.ir/article_6186.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6186_65d0b6cb6d19c5029ff79646b2b19bf2.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
معرفی کتاب ستایش جنون و گزیده هایی از آن (اثر اراسموس)
57
65
FA
اکبر
اصغری تبریزی
هیئت علمی دانشگاه اصفهان
10.22054/ltr.1999.6298
شاید بتوان گفت کتاب ستایش جنون بهترین اثری است که از خامه اراسموس یا راسم روترادامی تراوش کرده است. بدون شک تنها همین یک اثر کافی بود تا نام او را در عالم ادب جاودانه سازد. این کتاب را اراسم در روزگارانی نگاشت که افق پرداختن به کاری جدی تر مساعد نبود. این فیلسوف ما را دنبال جناب استاد جنون از میان اقوام و ملل گوناگون عبور می دهد و تاثیر کلام او بر عقل و احساس مردم شهر و عصر خود و ای بسا مردم همه مکان ها و همه زمان ها نمایان می شود.
ستایش جنون,اراسموس
https://ltr.atu.ac.ir/article_6298.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6298_e5f8c85e64c2803556c919890856ef66.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
قیام امام مهدی (عج) در قرآن و اخبار
67
87
FA
صالح
حسن زاده
هیئت علمی دانشگاه علامه
10.22054/ltr.1999.6299
درباره امام عصر (عج) و قیام او برای برپایی یک نظام عدل جهانی در آیات قرآن و اخبار متواتر نبوی اشارات فراوانی است و دانشمندان اسلامی- شیعه و سنی- بر آن هم داستانند. در این نوشتار کوشش شده با استناد به آیات قرآن و اخبار معتبر اثبات شود که اعتقاد به وجود مهدی (عج) و قیام او به شیعه اختصاص ندارد بلکه چنین اعتقادی جز عقاید همه مسلمانان است.
الف- اشارات قرآن کریم به امام مهدی (عج) و قیام او:
1- استخلاف:
«خداوند به کسانی که از شما ایمان آوردند و کارهای شایسته کرده اند وعده داده است که آنان را در زمین جانشین گرداند، همچنان که کسانی را که پیش از آنان نیزبودند نیز جانشین گرداند؛ و دینشان را که بر آنان می پسندند، برای آنان پایگاه دهد، و بعد از بیمناکیشان، به آنان امن و امان بخشد، [تا] مرا بپرستند و چیزی را شریک من قرار ندهند و هرکس که بعد از این کفر ورزد اینانند که نافرمانند. »
در این آیه سه وعده صریح به افراد مؤمن و صالح داده شده است:
1- حکومت براساس حق و عدالت به نمایندگی خدا
2- استقرار کامل دین و حکومت قوانین الهی بر سراسر جهان
3- جایگزین شدن امنیت کامل و آرامش به جای عوامل ترس و ناامنی
قیام,امام مهدی,قرآن
https://ltr.atu.ac.ir/article_6299.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6299_b0547a4b2791b3b0b12859d22e87df23.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
مساله علت و مبداء از نظر هیدگر
89
102
FA
علی اصغر
مصلح
هیئت علمی دانشگاه علامه
10.22054/ltr.1999.6300
مارتین هیدگر فیلسوف معاصر آلمانی، در مقابل مساله علیت که از کهن ترین مسایل متافیزیک است موضع و تفسیر خاصی دارد. در این مقاله کوشش شده نظر وی در این باره معرفی شود. اگر مقصود از اصل علیت معنای رایج آن در تاریخ مابعد الطبیعه بخصوص در دوره جدید است هیدگر بدان شیوه در مورد این اصل بحث نکرده است. هیدگر بحث علت و معلول را بخصوص در قرن هفده و هجده جدی تلقی نکرده و در عوض کوشش نموده از طریق این بحث به مسایل جدی تر تفکر که منشا پیدایش چنین بحثهایی شده نقب زند.
اصل علیت,علت,معلول,مبداء
https://ltr.atu.ac.ir/article_6300.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6300_391f906619f3f28236bbdcdfd248fd14.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
نظری به تدوین دانش بدیع در ادب فارسی
103
122
FA
نعمت الله
ایران زاده
هیئت علمی دانشگاه علامه
iranzadeh@gmail.com
10.22054/ltr.1999.6301
1- نقد زیباشناختی
آرایه های ادبی:
قدیما علم بدیع را علمی دانسته اند که از وجوه تحسین کلام بحث می کند؛ البته بحث از محسنات باید بعد از رعایت کلام با مقتضای حال و وضوح دلالت باشد؛ اما در باب اینکه وجوه تحسین کلام و اسباب زییایی کدامند و چه تأثیری در تخییل سخن دارند، بحث دقیق و روشنی نشده است و همین امر باعث شده است دانش بدیع بیشتر از علم معانی و بیان همواره دستخوش بازی و اصطلاح سازی قرار بگیرد و مؤلفان موارد زیادی را به نام صنایع ادبی در بدیع وارد کنند که در اغلب آنها لطف و فایده ای مشهود نیست؛ این قبیل صنایع نه تنها کلام را مؤثر و دلنشین نمی سازند، ببلکه از تأثیر بلاغی آن نیز می کاهند.
مؤلفان کتب بدیعی غالباً در تعریف صنایع، یا هیچ اشاره ای به جهات زیبا شناختی نکرده اند یا اگر توضیحی داده اند به صورت کلی گویی و دور از دقت نظر است؛ چنان که صاحب بدایع الافکار درباره صنعت (تعریب) فی نفسه صنعتی نمی تواند باشد.یا مثلاً مؤلف نقد و شعر در مورد (التفات) می نویسد: این صنعت در کلام، مخصوصاً کلام منظوم زیاد به کار رود و غالباً بسیار مستحسن افتد اما اینکه مستحن افتادن آن به چه نحو است، معلوم نیست.
دانش,ادب فارسی,زیباشناختی
https://ltr.atu.ac.ir/article_6301.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6301_eccf701c059831c459dde3dc01b355df.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
آیا ترجمه ادبی نوع خاصی از ترجمه است؟
123
132
FA
فاطمه
عشقی
هیئت علمی دانشگاه علامه
10.22054/ltr.1999.6302
1- ترجمه و تاریخ
پیش از اینکه درباره ترجمه ادبی صحبت کنم، لازم می دانم محدودیت های موجود این مبحث را خاطر نشان سازم: همان طور که ژور ژمونن، به حق، اظهار می دانند، تمام عقاید بر ضد ترجمه در یک جمله خلاصه می شود: ترجمه متن اصلی نیست؛ می توان به منظور نزدیک شدن به متن اصلی، به ترجمه های متعدد و تقریبی مراجعه کرد و در این زمینه، به تمام موارد، از جمله معنا شناسی، سبک شناسی، مسائل فرهنگی، زیبایی شناسی و حتی مسائل شخصی توجه داشت. اما این نزدیک شدن نباید ما را از خواندن متن اصلی دور دارد. متأسفانه این امر همیشه امکان ندارد و ترجمه، با تمام مشکلات آن، لازم به نظر می رسد. در واقع، وجود ترجمه از زمان های باستان، بر این نکته مهر تأیید می زند و چون ترجمه وجود دارد، یادآوری تاریخی آن چراغی فرا راه مترجمان (و خوانندگان) امروزی است که کاملاً قبول ندارند مسائل آنها همان مشکلات گذشتگان است. دور نمای تاریخی، درس پرباری در زمینه ترجمه است که نویسندگان بزرگی مانند کاری، ژ.مونن، ت. صاوری، و.لاربو و دیگران، به طور مفصل نشان داده اند.
تدریس تاریخ ترجمه در زمانی برای آموزش مترجمان جوان لازم می نماید. به ویژه آموختن اصولی ترجمه های متناوب متونی مانند تورات و انجیل که مترجمان آنها سعی کردند، تا آنجا که امکان دارد، همان پیام را با وفاداری به خواننده برسانند. چنین متونی به طور مرتب مورد بازبینی، تغییر و تصحیح مجدد قرار می گیرد. زیرا:
الف) برای دست یابی به معنی اصلی، پژوهش های رقابت آمیز در زمینه تفسیر و تاریخ درک بیشتر را امکان پذیر می سازد
ب) در هر دوره ای، مطالعه مسلسل این متون بر مبنای زیبایی شناسی و سبک شناسی، به شناخت تغییرات دستو زبانی و معنا شناسی کمک می کند.
ترجمه ادبی,زیباشناسی
https://ltr.atu.ac.ir/article_6302.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6302_bb518aab0a46a7d9bc5052fc4be3e4bc.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
کمتر مشکلات D'ENSEIGNEMENT د لا TRADUCTION از En ایران
23
31
FA
f
mirza ebrahim tehrani
.
10.22054/ltr.1999.6303
https://ltr.atu.ac.ir/article_6303.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6303_41cb81455b10183a3feb24d476f941c1.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
هنوز غاز تخم مرغ طلایی میسازد کشتن نیست: یک نگاه مختصر در وضعیت فعلی از دستور زبان آموزش زبان انگلیسی
11
22
FA
ساسان
بالقی زاده
...
10.22054/ltr.1999.6304
https://ltr.atu.ac.ir/article_6304.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6304_4b088cdc039bff8164d11e0f16996fb7.pdf
دانشگاه علامه طباطبائی
متن پژوهی ادبی
2251-7138
2476-6186
2
6
1998
12
22
راه درست ترجمه
1
10
FA
آ
صدیقی
.و
10.22054/ltr.1999.6305
https://ltr.atu.ac.ir/article_6305.html
https://ltr.atu.ac.ir/article_6305_a83c8c917e0545e3209d176c0a50fa25.pdf