ORIGINAL_ARTICLE
سنخ روانی «آپولونی» و «دیونوسوسی» در اسطوره و عرفان ایرانی
نیچه برای تمدن تأثیرگذار یونان باستان دو اصل محوری تمدنساز را معرفی میکند: اصل «آپولونی» و اصل «دیونوسوسی». اصل اول با بهرهگیری از منطق خِرَد، ساختاربخش و قوامدهندة تمام امور و انتظامات دنیای یونیانیان بودهاست و به شکلگیری فردیت یگانه و انحصاری انسان یونانی مدد رساندهاست. اصل دوم با تکیه بر شور، جنون و سرمستی تلاش کردهاست خود را از چهارچوبهای نظامیافته و فردیتهای محصور اصل نخست بیرون کشد و با وجد و هیجانات بیپایان، موجب فردیتی بزرگتر و فراگیرتر گردد. رشد و تعالی فرد یونانی در کشاکش و دیالکتیک مداوم این دو عنصر متضاد، با حرکتی جهشی به پیش رفتهاست. موسیقی و مجسمهسازی به عنوان ظرف این دو اصل عمل، و خِرَد و جنون یونانی را نمایندگی کردهاست. این در حالی است که بنا بر شواهد و ادلة اسطورهای، تاریخی و فرهنگی باید گفت که خاستگاه دو اصل متضاد یادشده، نه در یونان باستان، بلکه در ایران باستان بودهاست. این نوشته سعی دارد ابتدا با تشریح ویژگیها و اوصاف دو اصل آپولونی و دیونوسوسی، به خاستگاه ایرانی آنها توجه کند و پس از بررسی پیشینههای حضور آنها در تمدن کهن ایرانی، به نحوة تداوم آنها در جریانهای فرهنگی، بهویژه در جریان عظیم عرفان و تصوف ایرانیـ اسلامی توجه دهد. هنجارهای دوگانه در عرفان و تصوف که سوقدهندة سلوک صوفی است، ماهیت دیونوسوسی و آپولونی آشکاری را با ریشة ایرانی نشان میدهد.
https://ltr.atu.ac.ir/article_7623_16d058a0f85e10ff9ca78a75b8054ff8.pdf
2017-06-22
7
34
10.22054/ltr.2017.7623
آپولونی
دیونوسوسی
عرفان ایرانیـ اسلامی
فردیت یگانه
فردیت کُل
عقل
جنون
داوود
اسپرهم
d_sparham@yahoo.com
1
دانشیار دانشگاه علاّمه طباطبائی(ره)،
AUTHOR
استراترن، پل. (1390). آشنایی با فوکو. ترجمة پویا ایمانی. تهران: نشر مرکز.
1
الیاده، میرچا. (1362). چشماندازهای اسطوره. ترجمة جلال ستاری. تهران: توس.
2
برن، لوسیلا. (1390). اسطورههای یونانی. ترجمة عباس مخبر. چ 5. تهران: نشر مرکز.
3
بولن، جین شینودا. (1391). انواع مردان. ترجمة فرشید قهرمانی. تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
4
بهار، مهرداد. (1375). الف. پژوهشی در اساطیر ایران. تهران: آگاه.
5
ـــــــــــــــ . (1375). ب. ادیان آسیایی. چ 2. تهران: نشر چشمه.
6
ـــــــــــــــ . (1376). از اسطوره تا تاریخ. چ 1. تهران: نشر چشمه.
7
بیرلین، ج. ف. (1386). اسطورههای موازی. ترجمة عباس مخبر. چ 3. تهران: نشر مرکز.
8
جنولی، گرادو. (1382). «آیین میترا». هفت آسمان. ترجمة علیرضا شجاعی. ش 19. صص 95ـ 102.
9
جهان اسطورهشناسی (آیین و اسطوره). (1389). ترجمه و تألیف جلال ستاری. چ 1. تهران: نشر مرکز.
10
حافظ، شمسالدین محمد. (1362). دیوان حافظ. به تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری. ج 1. چ 2. تهران: خوارزمی.
11
داد، سیما. (1383). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چ 2. تهران: مروارید.
12
دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامة دهخدا. 16 ج. تهران: دانشگاه تهران ـ روزنه.
13
دینپرست، منوچهر. (1392). «ما ایرانیان نیچه را چگونه فهمیدیم».روزنامة اعتماد. گفتگو با محمدعلی اسکندریجو. شمارة 2761. ص 11. 04/06/1392:
14
http://magiran.com/npview.asp?ID=2801317
15
زمردی، حمیرا. (1387). نمادها و رمزهای گیاهی در شعر فارسی. چ 1. تهران: زوار.
16
سپهری، سهراب. (1383). هشت کتاب. چ 38. تهران: طهوری.
17
سلطانی گردفرامرزی، علی. (1386). رمزهایی از اساطیر ایران. چ 1. نشر مبتکران.
18
شریف محلاتی، مؤید. (بیتا). هفت در قلمرو فرهنگ جهان. چاپ نقش جهان.
19
شورتهایم، المار. (1378). گسترش یک آیین ایرانی در اروپا. ترجمة نادرقلی درخشانی. تهران: نشر ثالث.
20
عطار نیشابوری، محمدبن ابراهیم. (1392). دیوان عطار نیشابوری. به سعی و تصحیح مهدی مداینی و مهران افشاری، با همکاری و نظارت علیرضا امامی. چ 1. تهران: نشر چرخ.
21
فوتی، ورونیک ماریون. (1376). هیدگر و شاعران. ترجمة عبدالعلی دستغیب. چ 1. نشر پرسش.
22
کراپ، الکساندر و دیگران. (1386). جهان اسطورهشناسی. ج 1. ترجمة جلال ستاری. چ 3. تهران: نشر مرکز.
23
کومن، فرانتس. (1380). آیین پُر رمز و راز میترایی. ترجمة هاشم رضی. تهران: بهجت.
24
کویاجی، جهانگیر کوورجی. (1388). بنیادهای اسطوره و حماسة ایران. ترجمة جلیل دوستخواه. چ 3. تهران: نشر آگه.
25
گرین، راجر لنسلین. (1370). اساطیر یونان. ترجمة عباس آقاجانی. تهران: سروش.
26
مدرسی، فاطمه. (1390). فرهنگ توصیفی نقد و نظریههای ادبی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
27
ملکیان، مصطفی. (1395). سخنرانی با عنوان «زندگی» در مؤسسة معرفت و پژوهش؛ 09/02/1395: http://bidgoli1371.blogfa.com/post/779
28
مولوی، جلالالدین محمد. (1925م.). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد الین نیکلسون. لیدن: مطبعة بریل.
29
ـــــــــــــــــــــــــــــــ . (1386). دیوان کبیر، کلّیّات شمس تبریزی. (نسخة قونیه). توضیحات، فهرست و کشفالأبیات از توفیق هـ . سبحانی. 2 ج. چ 1. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
30
ورمازرن، مارتین. (1392). آیین میترا. ترجمة بزرگ نادرزاده. چ 2. تهران: نشر چشمه.
31
هجویری، علیّبن عثمان. (1381). کشف المحجوب. تصحیح و. ژوکوفسکی. چ 8. تهران: طهوری.
32
همیلتون، ادیت. (1387). سیری در اساطیر یونان و رم. ترجمة عبدالحسین شریفیان. چ 3. تهران: اساطیر.
33
هینلز، جان. (1368). شناخت اساطیر ایران. ترجمة ژاله آموزگار و احمد تفضلی. تهران: نشر چشمه.
34
یانگ ، جولیان. (1388). «تفسیری بر تولّد تراژدی نیچه». مجلة فارابی. ترجمة مازیار اسلامی. ش 31. صص 200ـ209.
35
ORIGINAL_ARTICLE
گفتمانشناسی انتقادی چوبک در رمان «تنگسیر»
تحلیل گفتمان انتقادی، رویکردی میانرشتهای و روشی تحلیلی است که به دنبال شناخت گفتمانهای مختلف، کشف حقایق نهان در ژرفساخت آنها و تبیین نوع رابطة گفتمانها، گویندگان و نویسندگان باقدرت است. از سویی، ادبیّات، بهویژه داستان و رمان، به سبب سرشت مردمی و مرتبط با موضوعات اجتماعی، یکی از عرصههای بروز و ظهور گفتمان است. ادبیات سرشار از حقایق تاریخی است که گاه در قالب داستان و رمان بیان میشوند و با درک و کشف آنها میتوان به شناخت هرچه بهتر تاریخ و فرهنگ یک کشور نایل آمد. این مقاله با بررسی رمان «تنگسیر»، به عنوان نخستین رمان چوبک در دهة چهل، گفتمانهای حاکم بر آن، بهویژه گفتمان خاصّ چوبک را در آن برهة تاریخیـ سیاسی از منظر رویکرد انتقادی فرکلاف تحلیل کردهاست. گفتمانشناسی این اثر نشان میدهد که چوبک در دهة پرالتهاب و ایدئولوژیک چهل، اثری سیاسی پدید آورده که رویکرد، زبان و مضامین انقلابی دارد و غالب نشانههای به کار رفته در آن، حاکی از این است که گفتمان نویسنده، ضدّ حکومت، ضدّ استبداد و استعمار است و او نسبت به تغییر شرایط، نگاهی مثبت دارد؛ تغییری که به پشتوانة خیزش مردمی، در سایة اتحاد و با تکیه بر سلاح به دست میآید.
https://ltr.atu.ac.ir/article_7624_2561df0a2cc1cf8202d842366368b15e.pdf
2017-06-22
35
62
10.22054/ltr.2017.7624
گفتمانشناسی
فرکلاف
کردار اجتماعی
چوبک
تنگسیر
صفوراسادات
رشیدی
safura.rashidy@gmail.com
1
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
LEAD_AUTHOR
علی اکبر
باقری خلیلی
aabagheri@umz.ac.ir
2
دانشیار- دانشگاه مازندران
AUTHOR
غلامرضا
پیروز
pirouz_40@yahoo.com
3
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
AUTHOR
آقاگلزاده، فردوس. (1390). تحلیل انتقادی گفتمان. چ 2. تهران: علمی فرهنگی.
1
ـــــــــــــــــــــــــ . (1391). «توصیف و تبیین ساختهای زبانی ایدئولوژیک در تحلیل گفتمان انتقادی». پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی. د 3. ش 2. صص 1ـ19.
2
ـــــــــــــــــــــــــ . (1392). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی. چ 1. تهران: علمی فرهنگی.
3
الهی، صدرالدین. (1380). «از خاطرات ادبی دکتر خانلری دربارة صادق چوبک». یاد صادق چوبک. به کوشش علی دهباشی. تهران: ثالث.
4
بینیاز، فتحالله. (1383). «تنگسیری همیشهزنده». کلک. ش 25 (پیاپی 145). صص 16ـ19.
5
پاینده، حسین. (1392). گشودن رمان. چ 1. تهران: مروارید.
6
چوبک، صادق.(1393). تنگسیر. چ 5. تهران: نگاه.
7
حجتی، سیّدرضا.(1390). گفتمان مناظرهای. چ 1. تهران: ساقی.
8
حدّادی، الهام، فریده داوودی مقدم و مصطفی گرجی. (1391). «کردار گفتمانی و اجتماعی در رمان مدار صفر درجه بر پایة الگوی تحلیل گفتمان فرکلاف». نقد ادبی. س 5. ش 18. صص 25ـ49.
9
خرّمی، محمدمهدی. (1372). «تنگسیر، بازسازی اسطورهگونة داستانی واقعی». ایرانشناسی. س 5. ش 18. صص 283ـ291.
10
خطیبی، مهدی. (1383). شعر متعهّد ایران: چهرههای شعر سلاح. تهران:آفرینش.
11
دستغیب، عبدالعلی. (1376). به سوی داستاننویسی بومی. تهران:حوزة هنری.
12
زنگنه، حسن. (1388). «مردی که به خلیج همیشه فارس غرور و سربلندی بخشید». شاهد یاران. ش 52. صص 49ـ52.
13
زوّارزاده، مسعود. (1383). «داستان کوتاه ایران پس از جنگ دوم جهانی». انواع ادبی در ایران امروز. ترجمة یعقوب آژند. تهران: قطره.
14
علینژاد، سیروس. (1388). «دربارة روشنفکری دهة چهل». بخارا. گفتگو با محمّد صنعتی. ش 71. صص 227ـ260.
15
عبادیان، محمود. (1387). درآمدی بر ادبیات معاصر ایران. چ 2. تهران: مروارید.
16
عسگری، عسگر. (1389). نقد اجتماعی رمان معاصر فارسی. چ 2. تهران: فرزان روز.
17
فرکلاف، نورمن. (1379). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمة فاطمه شایسته پیران و دیگران. چ 1. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها.
18
قجری، حسینعلی و جواد نظری. (1392). کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی. تهران: جامعهشناسان.
19
محسنی، محمدجواد. (1391). «جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف». معرفت فرهنگی اجتماعی. س3. ش 3. صص 63ـ86.
20
مسکوب، شاهرخ. (1391). داستان ادبیات و سرگذشت اجتماع. چ 5. تهران: فرزان روز.
21
ـــــــــــــــــــــ . (1385). هویّت ایرانی و زبان فارسی. چ 3. تهران: فرزان روز.
22
مکدانل، دایان. (1380). مقدمهای بر نظریههای گفتمان. ترجمة حسینعلی نوذری. تهران: فرهنگ گفتمان.
23
هنوی، ویلیام. (1383). «چندگونگی و تنوع در ادبیات مردمی و تداوم آن در ادبیات معاصر ایران». انواع ادبی در ایران امروز. ترجمة یعقوب آژند. تهران: قطره.
24
یاحسینی، قاسم. (1388). «رئیسعلی؛ حماسة یک نهنگ در آبباریکه». شاهد یاران. ش 52. صص 55ـ59.
25
ORIGINAL_ARTICLE
تجلی آیین «قصه برداشتن» در ادبیات فارسی
ادبیات در هر شکل و قالبی که باشد، بستری برای مفاهیم و سنتهایی است که روزگاری باور و اعتقاد مردمانی بودهاست. یکی از مواردی که در ادبیات مورد توجه قرار گرفتهاست و به شیوههای مختلف بازتاب یافته، آیین دادخواهی است که نشاندهندة اهمیت آن در فرهنگ ایرانی است. «قصه برداشتن» یکی از مصادیق دادخواهی است که در متون ادبی بازتاب گستردهای یافتهاست. علاوه بر توجه به جنبههای تاریخی، سیاسی و اجتماعی، میتوان این آیین رااز منظر ادبی نیز بررسی کرد. «قصه برداشتن» مانند سایر سنتهای ادبی و کنایات، قرنهای متمادی پس از کهنه شدن، از رهگذر اشعار شاعران به حیات ادبی خود ادامه دادهاست. شاعران و نویسندگان از این آیین استفادههای سیاسی، تربیتی و ادبی مختلفی کردهاند. روزگاری برای نقد حاکمان و تشویق رعایا، گاهی برای اصلاح جامعه و گاهی نیز به عنوان مواد خام، خمیرمایة مضمونسازیهای شاعرانه قرار گرفتهاست. در این مقاله، پس از بررسی ریشههای تاریخی «قصه برداشتن»، به چگونگی بازتاب آن در کلام شاعران اشاره شدهاست.
https://ltr.atu.ac.ir/article_7625_b6f124b797503d9e6eb71d48cdcfc367.pdf
2017-06-22
63
85
10.22054/ltr.2017.7625
تظلم
دادخواهی
قصه برداشتن
شکایت
حاکم
علی
حیدری
aheidary1348@yahoo.com
1
دانشگاه لرستان
LEAD_AUTHOR
مریم
یاراحمدی
m_yarahmadi61@yahoo.com
2
دانشجوی دکتری زبان وادبیات فارسی دانشگاه لرستان، ایران
AUTHOR
محمدرضا
حسنی جلیلیان
hassani2j@gmail.com
3
دانشگاه لرستان
AUTHOR
علی
نوری
nooria67@yahoo.com
4
عضو هیآت علمی دانشگاه لرستان
AUTHOR
آقسرایی، محمودبن محمد. (1362). تاریخ سلاجقه. تصحیح عثمان توران. چ2. تهران: اساطیر.
1
ابنیمین، محمودبن یمینالدوله. (1379). آیین مردم هنری. به کوشش علیاصغر شریعتزاده. تهران: پاژینه.
2
اصفهانی، کمالالدین اسماعیل. (1307ق.). دیوان کمالالدین اسماعیل. چ 1. تهران: روزنه.
3
امین، سید حسن. (86ـ1385). «دادرسی در ایران باستان». مجلة افزار. س 6. ش 9. صص 72ـ75.
4
بادامچی، حسین. (1382). آغاز قانونگذاری تاریخ حقوق بینالنهرین باستان. چ2. تهران: طرح نو.
5
بیدل دهلوی، عبدالقادر. (1387). کلیات بیدل دهلوی. براساس نسخة خالمحمد خسته و خلیلالله خلیلی). به کوشش فرید مرادی. چ 3. تهران: زوار.
6
بیهقی، ابوالفضل محمد. (1389). تاریخ بیهقی. تصحیح علیاکبر فیاض. چ 2. تهران: علم.
7
پژدو، زردشت بهرام. (1382). ارداویرافنامه. ویراستة دستور کیخسرو. با مقدمة کتایون مزداپور. تهران: توس.
8
تاریخ سیستان. (1314). تصحیح محمدتقی بهار. چ 1. تهران: کتابخانة زوّار.
9
ثعالبی، عبدالملک بن محمد. (1368). تاریخ ثعالبی. ترجمة محمد فضائلی. چ 2. تهران: نقره.
10
جامی، عبدالرّحمنبن احمد. (1380). دیوان جامی. با مقدمه و اشرافِ محمد روشن. چ 3. تهران: نگاه.
11
جبلی، عبدالواسع. (1361). دیوان عبدالواسع جبلی. تصحیح ذبیحالله صفا. چ 3. تهران: امیرکبیر.
12
جوکار، نجف. (1390). «دادخواهی در بیابان یا تحلیل قصههای شکار در برخی از متون و منظومههای ادب فارسی تا قرن هفتم». بوستان ادب. س 3. ش 1 (پیاپی 7). صص 53ـ73.
13
جوینی، عطاملک. (1386). تاریخ جهانگشا. به اهتمام شاهرخ موسویان. چ 3. تهران: دستان.
14
حافظ شیرازی، شمسالدین محمد. (1380). دیوان حافظ. بر اساس نسخة غنی و قزوینی. به کوشش رضا کاکائی دهکردی. تهران: ققنوس.
15
حسن دهلوی، حسن بن علی. (1383). دیوان حسن دهلوی. به اهتمام احمد بهشتی شیرازی و حمیدرضا قلیچخانی. چ 1. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
16
نظامالملک طوسی، حسن بن علی. (1373). سیاستنامه. به تصحیح عطاءالله تدین. چ 2. تهران: دانشگاه تهران.
17
خواجوی کرمانی، محمودبن علی. (1369). دیوان خواجوی کرمانی. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. چ 2. تهران: پاژنگ.
18
خیام، عمربن ابراهیم. (1312). نوروزنامه. با مقدمه و سعی مجتبی مینوی. چ 1. تهران: کتابخانه کاوه.
19
دبیران، حکیمه. (1346). «رسوم دادخواهی در نثر و شعر فارسی». مجلة کانون وکلا. ش 106. صص 80ـ92.
20
دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامه. چ2. تهران: دانشگاه تهران.
21
دهلوی، امیرخسرو. (1380). دیوان امیر خسرو دهلوی. به تصحیح اقبال صلاحالدین. با مقدمة محمد روشن. چ3. تهران: نگاه.
22
زرگری مرندی، داریوش. (1386). «نگرشی به شیوههای تظلم و دادخواهی در ایران (دادخواهی به شیوة کاغذینجامه)». مجلة حقوق: کانون وکلای داگستری. ش 7 و 8. صص 45ـ56.
23
سامی، علی. (بیتا). «دادرسی و قضاوت در ایران باستان عهد هخامنشی». بررسیهای تاریخی. ش 1. س 6. صص 253ـ280.
24
سعدی شیرازی، مصلحبن عبدالله. (1369). کلیات سعدی. به کوشش محمدعلی فروغی. چ 1. تهران: امیرکبیر.
25
سیف فرغانی، سیفالدین محمد. (1364). دیوان سیف فرغانی. با مقدمه و تصحیح ذبیحالله صفا. چ 2. تهران: فردوسی.
26
شمیسا، سیروس. (1377). فرهنگ اشارات. ج 2. چ 1. تهران: فردوس.
27
صائب تبریزی، محمدعلی. (1383). دیوان صائب تبریزی. بهکوشش محمد قهرمان. ج 5. چ 2. تهران: علمی و فرهنگی.
28
عابدی، محمود. (1388). «کاغذینجامه یا جامة کاغذین از آیین تا کلمه». فرهنگستان زبان و ادب فارسی. خبرنامة شمارة 8. صص1ـ8.
29
عطار نیشابوری، فریدالدین محمد. (1366). دیوان عطار نیشابوری. به اهتمام تقی تفضلی. چ 4. تهران: علمی و فرهنگی.
30
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1359). الهینامه. تصحیح هلموت ریتر. چ 1. تهران: توس.
31
عراقی، فخرالدین ابراهیم. (1382). کلیات عراقی. به تصحیح نسرین محتشم. چ 2. تهران: زوار.
32
فردوسی، ابوالقاسم. (1375). شاهنامه. نسخة فلورانس. به قلم عزیزالله جوینی. ج 1. چ 1. تهران: دانشگاه تهران.
33
قربانپور، حجت. (1383). «جلوههای دادخواهی دهقان توس در شاهنامه». تاریخپژوهی. س 21. ش 21. صص 72ـ84.
34
قمری آملی، سراجالدین. (1368). دیوان قمری آملی. به اهتمام یدالله شکری. چ 2. تهران: معین.
35
کلیم کاشانی، ابوطالب. (1376). کلیات کلیم کاشانی. تصحیح مهدی صدری. 2 ج. چ 1. تهران: همراه.
36
لاهیجی، عبدالرزاقبن علی. (1369). دیوان لاهیجی. تصحیح ابوالحسن پروین پریشانزاده. چ 1. تهران: علمی و فرهنگی.
37
محتشم کاشانی، علیبن احمد. (1378). کلیات محتشم کاشانی. به تصحیح مصطفی فیضی کاشانی. چ 1. تهران: حوزة هنری.
38
منوچهری دامغانی، احمدبن قوص. (1379). دیوان منوچهری دامغانی. به اهتمام محمد دبیر سیاقی. چ 3. تهران: زوار.
39
نظامی گنجوی، الیاسبن یوسف. (1378). گزیدة مخزنالأسرار از پنج گنج نظامی. تلخیص و مقدمة عبدالحمید آیتی. چ 7. تهران: علمی و فرهنگی.
40
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1363). خسرو و شیرین. به تصحیح حسن وحید دستگردی. چ 2. تهران: علمی.
41
واثق عباسی، عبدالله و نسرین غلامی. (1390). «داد و دهش در شاهنامه». به کوشش منوچهر اکبری. مجموعهمقالات فردوسیپژوهی. صص 573ـ549.
42
وحشی بافقی، کمالالدین محمد. (1385). دیوان وحشی بافقی. به تصحیح حسین آذران. چ 8. تهران: پیمان.
43
ORIGINAL_ARTICLE
مصادیق «پیرنگ» فرمالیستی در داستانهای کوتاه فارسی
بر مبنای تعاریف نوینی که در بوطیقای فرمالیسم، از دو مقولة «داستان» و «پیرنگ» ارائه گردیدهاست، «داستان» یا همان زنجیرة رخدادها در توالی زمانی، به منزلة مادّة خام و سازمایة روایت شناخته شدهاست و «پیرنگ» برخلاف پندار منتقدان پیشافرمالیسم، نه به ساختمان منطقی و علّی اثر روایی، بلکه به تمام تمهیدات زیباییشناسانه و آشناییزدایانهای اطلاق میگردد که برای پیکربندی هنری آن مادّة خام به کار بسته میشود. این تمهیدات در سه سطح «زبان، درونمایه و صناعات» متجلّی گردیدهاست و پیرنگ هنری روایت داستانی را برمیسازند. نویسندگان داستان کوتاه معاصر فارسی با عنایت به جریانات نوگرایانة ادبی، بهویژه آرای فرمالیستی و به مدد بهرهگیری مبتکرانه از امکانات زبانی، صناعتی و درونمایگانی، گونهای شکلشکنی خلاّقانه را در روایتگری داستانهایشان رقم زدهاند، به گونهایکه داستان را از بافتی متکّی بر حادثهپردازی و پیرنگسازی در مفهوم سنّتی و پیشافرمالیستی خود خارج ساخته و تلاش برای برجستهسازی فرم داستان از رهگذر کشف و کاربست تکنیکهای روایی جدید را جایگزین آن کردهاند و بدین سان، آشناییزدایی و پیرنگ هنری مطمحنظر فرمالیستها را محقّق ساختهاند. نظر به اینکه مصادیق پیرنگسازی هنری در سطح صناعات داستانی از گستردگی و تنوّع بیشتری برخوردار است، در این جستار، بر آن بودهایم تا به واکاوی و دستهبندی مصادیق و جلوههای گوناگون آشناییزدایی و پیرنگسازی در این سطح از داستانهای کوتاه شکلگرای معاصر بپردازیم و بدینوسیله، از اصلیترین عوامل رازناکی و غریبنمایی جهان این داستانها پرده برداریم.
https://ltr.atu.ac.ir/article_7626_f1d42e5afc9059d5dd961043afbe1897.pdf
2017-06-22
87
116
10.22054/ltr.2017.7626
داستان کوتاه فارسی
فرمالیسم
پیرنگ
صناعات روایی
آشناییزدایی
مریم
بخشی
marybakhshi64@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی
LEAD_AUTHOR
منوچهر
تشکری
tashakori_m@yahoo.com
2
استادیار دانشگاه شهید چمران اهواز
AUTHOR
قدرت
قاسمی پور
gh.ghasemipour@yahoo.com
3
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
AUTHOR
آخن باوم، بوریس. (1392). نظریة ادبیات. گردآوری تزوتان تودوروف. ترجمة عاطفه طاهایی. تهران: نشر دات.
1
اخوت، احمد. (1392). دستور زبان داستان. اصفهان: نشر فردا.
2
بنیامین، والتر. (1366). نشانههایی به رهایی. ترجمة بابک احمدی. تهران: انتشارات تندر.
3
خسروی، ابوتراب. (1380). دیوان سومنات. تهران: نشر مرکز.
4
ــــــــــــــــــــ . (1390). کتاب ویران. تهران: نشر چشمه.
5
سلدن، رامان. (1377). راهنمای نظریة ادبی معاصر. ترجمة عباس مخبر. تهران: طرح نو.
6
صادقی، لیلا. (1381). وقتم کن که بگذرم. تهران: نشر نیلوفر.
7
قاسمیپور، قدرت. (1393). «آمیختگی داستان و گفتمان روایی در روایتهای پسامدرنیستی». فصلنامة نقد ادبی. س7. ش 26. صص 7ـ 22.
8
کشکولی، قاسم. (1377). زن در پیادهرو راه میرود. تهران: نشر قصیده.
9
گلشیری، هوشنگ. (1382). نیمة تاریک ماه. چ2. تهران: نیلوفر.
10
محبّعلی، مهسا. (1384). عاشقت در پاورقی. چ 3. تهران: چشمه.
11
مستور، مصطفی. (1389). حکایت عشقی بیقاف بیشین بینقطه. چ 14. تهران: چشمه.
12
مکاریک، ایرنا ریما. (1392). دانشنامة نظریههای ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: نشر آگه.
13
مندنیپور، شهریار. (1386). ماه نیمروز. تهران: مرکز.
14
ـــــــــــــــــــــ . (1388). شرق بنفشه.تهران: نشر مرکز.
15
ـــــــــــــــــــــ . (1380). مومیا و عسل. تهران: انتشارات نیلوفر.
16
نجدی، بیژن. (1389). یوزپلنگانی که با من دویدهاند. چ 12. تهران: نشر مرکز.
17
ــــــــــــــ . (1388). دوباره از همان خیابانها. چ 6. تهران: نشر مرکز.
18
وو، پاتریشیا. (1390). فراداستان. ترجمة شهریار وقفیپور. تهران: نشر چشمه.
19
Ferguson, Suzanne C. (1994). "Defining the Short Story: Impressionism and Form". The New Short Story Theories. Charles E. May (Eds.)Athens, Ohio: Ohio University Press.
20
Hawakes, Trence. (1997). Structuralism and semiotics. London: Roteledge.
21
Bennet, Tony. (1979). Formalism and Marksism. London & NewYork: Roteledge.
22
Lemon and Reis. (1965). (Eds.) Russian Formalism Criticism: Four Essay. Lincoln: Nebraska UP.
23
Todorof, Tzvetan. (2000). Typology of Detective Fiction. In Lodge, David and Nigel Wood (Eds). Modern Criticism & Theory. New York: Longman.
24
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی آیین عزاداری در شاهنامه به مثابة رمزگان نشانهشناختی
شاهنامة حکیم فردوسی از جمله متون ادبیات فارسی به شمار میرود که با توجه به زیرساختهای اسطورهای و اعمال نمادین بسیاری که در آن روایت شدهاست، بر اساس علم نظامهای نشانهشناختی قابلیت بررسی دارد؛ زیرا در بسیاری از قسمتهای این متن، با حوادثی روبهرو هستیم که در قالب یک نظام نشانهای جلوهگر شدهاند. از مواردی که از این منظر قابلیت بررسی دارند، آیینهایی است که شرح آنها در شاهنامه ذکر شدهاست. از آنجا که در علم نشانهشناسی (Semiology) هیچ نشانهای بهتنهایی معنا ندارد و باید در قالب یک نظام نشانهای و در ارتباط با سایر عناصر در روابط همنشینی (Paradigmatic) و جانشینی (Syntagmatic) بررسی شود، این پژوهش بر آن است که به بررسی نظامهای نشانهای مربوط به آیین عزاداری در شاهنامه بپردازد و با ذکر شواهدی از سایر متون کهن، نشان داده شود اعمالی که طیّ یک آیین در شاهنامه اجرا میشود، زیرساختهای اساطیری دارند و این اعمال، نشاندار به شمار میروند و هر یک به معنایی ارجاع میدهند که روزگاری در جامعة آنها کارکردهایی داشتهاند و امروزه آن کارکردها یا فراموش شدهاند، یا تنها در قالب زندگی ایلی و عشایری و در فرهنگ عامه باقی ماندهاند. سیاه پوشیدن، کلاه از سَر برگرفتن، موی کندن، خاک بر سَر ریختن و دُم و یال اسب قهرمان را کندن در هنگام عزاداری وقتی در کنار یکدیگر بررسی شوند، همگی به عنوان عناصری نشاندار هستند که در پی القای معنایی خاص به کار رفتهاند. در حقیقت، قرارگیری این عناصر در کنار هم، به شکلگیری معنا منجر میشود؛ معنایی که شاید از ظاهر متن برنمیآید و چرایی انجام آن بر خوانندة امروزی معلوم نیست. این پژوهش بر آن است تا با تکیه بر آرای فردینان دوسوسور (Ferdinand de Saussure) و پیِر گیرو (Pierre Guiraud) و توجه به زیرساختهای اساطیری، آیین سوگواری را در شاهنامه به مثابة متنی بررسی کند که از نظام نشانهای معناداری برخوردار است.
https://ltr.atu.ac.ir/article_7631_57d16a61d5f717174a5a2fa6a3c56aec.pdf
2017-06-22
117
141
10.22054/ltr.2017.7631
شاهنامة فردوسی
نظامهای نشانهای
رمزگان
آیین سوگواری
طاهره
خواجه گیری
tkhajehgiri@gmail.com
1
دانشگاه سراسری کاشان
LEAD_AUTHOR
حسین
حیدری
golestan1387@gmail.com
2
استاد گروه عرفان و فلسفه دانشگاه کاشان، کاشان، ایران
AUTHOR
آموزگار، ژاله و احمد تفضلی. (1386). کتاب پنجم دینکرد: آوانویسی، ترجمه، تعلیقات، واژهنامه، متن پهلوی. تهران: انتشارات معین.
1
آیدنلو، سجاد. (1387). «موی بر میان بستن» (آیین ویژة سوگواری در شاهنامه و متون ادبی)». نامة فرهنگستان. د 10. ش 3. صص 114ـ117.
2
احمدی، بابک. (1371). از نشانههای تصویری تا متن. تهران: مرکز.
3
بزرگمهر، مهیندخت. (1361). کتاب ششم دینکرد. ترجمه، تصحیح و آوانویسی، پایاننامة دکتری. تهران: دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
4
بهار، مهرداد. (1387). پژوهشی در اساطیر ایران. چ 7. تهران: آگه.
5
بهار، مهری. (1386). «اُبژههای دینی و هویت نسلی در ایران؛ با تکیه بر اُبژههای عزاداری». فصلنامة مطالعات ملی. س 8. ش 1. صص 85ـ99.
6
تفضلی، احمد. (1344ـ 1345). دینکرد 9. تصحیح و ترجمه سوتکرنسک و وَرْشْتْ مانسرنسک و سنجش این دو نسک با متنهای اوستایی با واژهنامة پهلوی ـ فارسی. تهران: پایاننامة دکتری دانشکده ادبیات دانشگاه تهران.
7
ــــــــــــــــــ . (1380). مینوی خرد. به کوشش ژاله آموزگار. چ 3. تهران: توس.
8
حمیدیان، سعید. (1387). شاهنامه. چ 14. تهران: قطره، (تک جلد).
9
خسروی، محمدرضا. (1376). «بررسی متن گزارش گمانشکن». پایان نامه ارشد. پژوهشکدة زبانشناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
10
خواجهپور، میلاد و دیگران. (1389). رنگ، روانشناسی زندگی. تهران: سبزان.
11
خواجهگیری، طاهره. (1389). نشانهشناسی کارزار در شاهنامه. پایاننامة کارشناسی ارشد. تهران: دانشکدة ادبیات دانشگاه علامه طباطبائی.
12
دادگی، فرنبغ. (1380). بندهشن. گزارش مهرداد بهار. چ 2. تهران: توس.
13
دادور، ابوالقاسم و الهام منصوری. (1385). درآمدی بر اسطورهها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان. تهران: دانشگاه الزهرا.
14
رزنبرگ، دونا. (1382). اسطورههای جهان 1 و 2. ترجمة ابوالقاسم اسماعیلپور. تهران: نشر اسطوره.
15
سجودی، فرزان. (1387). نشانهشناسی کاربردی. تهران: نشر علم.
16
شمیسا، سیروس. (1387). فرهنگ اشارات 1و 2. تهران: میترا.
17
ــــــــــــــــــــ . (1376). طرح اصلی داستان رستم و اسفندیار با مباحثی در آیین مهر. تهران: میترا.
18
صفوی، کورش. (1381). «درک نشانه». خیال 4؛ فصلنامة فرهنگستان هنر. ص 48ـ59.
19
ــــــــــــــــــــ . (1381). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت.
20
فردوسی، ابوالقاسم. (1386).الف. شاهنامه. ج 1، 2، 3، 4، 5 و 8. به تصحیح جلال خالقیمطلق. چ 1. تهران: نشر مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
21
ـــــــــــــــــــــــ . (1386).ب. شاهنامه. ج 7. به تصحیح جلال خالقی مطلق و ابوالفضل خطیبی. چ 1. تهران: نشر مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
22
ـــــــــــــــــــــــ . (1386).ج. شاهنامه. ج 6. به تصحیح جلال خالقی مطلق ومحمود امیدسالار. چ 1. تهران: نشر مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
23
کتاب سوم دینکرد. (1381). درسنامة دین مزدایی. دفتر یکم. ترجمة فریدون فضیلت. چ 1. تهران: انتشارات فرهنگ دهخدا.
24
کزاری، میرجلالالدین. (1384). «داد و بیداد در شاهنامه». نشریة سورة اندیشه. پیاپی 20. صص 60ـ 61.
25
کتاب مقدس. ترجمة مژده برای عصر جدید. ویرایش 2014.
26
گیرو، پیر. (1387). نشانهشناسی. ترجمة محمد نبوی. چ 3. تهران: آگاه.
27
مختاریان، بهار. (1388). «موی بریدن». نامة فرهنگستان. ش 40. صص 37ـ39.
28
نورآقایی، آرش. (1387). عدد، نماد، اسطوره. تهران: افکار.
29
نیکخواه قمصری، نرگس و مژگان دستوری. (1391). «بازنمود تحولات فرهنگی در مناسک عزاداری زنانه». فصلنامة انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات. س 8. ش 26. صص 230ـ246.
30
هال، جیمز. (1380). فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرق و غرب. ترجمة رقیه بهزادی. تهران: فرهنگ معاصر.
31
ORIGINAL_ARTICLE
ریختشناسی خاوراننامة ابنحسام خوسفی بیرجندی با تکیّه بر نظریة پراپ
در ریختشناسی (Morphology)، تأثیر محتوا بر ساختار و شکل ظاهری آثار و نیز تأثیر ساختمان اثر بر محتوا و مضمون بررسی میشود. ساختار هر اثر ارتباط تنگاتنگی با مضمون آن دارد، به طوری که هر مفهوم خاص در قالبی خاص گنجانده میشود. خاوراننامه، از حماسههای دینی کهن شیعه است که موضوع اصلی آن، داستانهایی است از سفرها و حملات حضرت علی(ع) به سرزمین خاوران، با همراهی مالک اشتر و ابوالمحجن و جنگ با قباد، پادشاه خاورزمین و امرای دیگری، مانند تهماسپشاه، جنگ با دیو و اژدها و امثال این وقایع حکایت میکند. با توجّه به مطابقت ساختار داستانهای خاوراننامه با تعریف خاصّ پراپ از قصة پریان، نگارندگان در این جستار کوشیدهاند تا به شیوة توصیفیـ تحلیلی الگویی را که ابنحسام در سرایش داستانهایش به کار بردهاست، مشخّص سازند. همچنین، شباهتها و تفاوتهای این الگو را با الگوی قصّههای پریان مقایسه و تحلیل نمایند. در مطالعة حاضر، ضمن تطبیق ریختشناسی پراپ با ساختار این قصه، به بررسی خویشکاریهای دینیـ مذهبی آن توجّه شدهاست که مسلماً در طبقهبندی پراپ وجود نداشتهاست. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مثنوی حماسیـ مذهبی خاوراننامه با وجود مذهبی بودن، بسیاری از کارکردهای خاصِّ قصّههای پریان را دارد و علاوه بر این، از کارکردهای دیگر که مختص حماسههای مذهبی است، از جمله دعوت به دین، پذیرش دعوت، نپذیرفتن دعوت و... برخوردار است.
https://ltr.atu.ac.ir/article_7632_605202bf2ee1156a0467ce551c3fd083.pdf
2017-06-22
143
182
10.22054/ltr.2017.7632
ریختشناسی
پراپ
خاوراننامه
کارکرد
شخصیّت
ابنحسام خوسفی
محمد
مجوزی
momojavvezi@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل، زابل، ایران
LEAD_AUTHOR
افسانه
نوری
moradi.bairam@gmail.com
2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل، زابل، ایران
AUTHOR
احمدی، بابک. (1380). ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز.
1
اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1355). جام جهانبین در زمینة نقد ادبی و ادبیات تطبیقی. چ 4. تهران: توس.
2
باقرزاده خالصی، وحید. (1380). «قصه، قصهپردازی، قصههای ایرانی». رشد آموزش زبان و ادب فارسی. ش 58. صص40ـ 43.
3
پراپ، ولادیمیر. (1368). ریختشناسی قصّههای پریان. ترجمة م. کاشیگر. تهران: زوّار.
4
ــــــــــــــــــــ . (1371). ریشههای تاریخی قصّههای پریان. ترجمة فریدون بدرهای. چ 1. تهران: توس.
5
ــــــــــــــــــــ . (1386). ریختشناسی قصّههای پریان. ترجمة فریدون بدرهای. چ 2. تهران: توس.
6
خوسفی، محمّدبنحسام. (1386). الف. خاوراننامه. نیمة اوّل. تصحیح حیدر علی خوشکنار. اردبیل: مهد تمدّن.
7
ــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1386). ب. خاوراننامه. نیمة دوم. تصحیح حمیدالله مرادی. پایاننامة کارشناسی ارشد. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
8
روحانی، مسعود و سبیکه اسفندیار. (1389). «ریختشناسی قصّة قلعة ذاتالصور در مثنوی طبق نظریة ولادیمیر پراپ». فصلنامة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تبریز. س 53. صص 68ـ83.
9
صفا، ذبیحالله. (1390). حماسهسرایی در ایران. چ 5. تهران: فردوس.
10
مرادی، حمیدالله. (1382). تازیاننامة پارسی (خلاصة خاوراننامة ابنحسام خوسفی). چ 1. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
11
میرصادقی، جمال. (1376). ادبیات داستانی قصه، رمانس، داستان کوتاه، رمان. چ 3. تهران: علمی.
12
واعظی، مرادعلی. (1378). بررسی آثار و احوال ابنحسام خوسفی. طرح پژوهشی دانشگاه گیلان: دانشکدة ادبیات و علوم انسانی.
13
ORIGINAL_ARTICLE
شعر تجسمی (کانکریت) در نیمنگاهی تحلیلی، انتقادی و تطبیقی
یکی از جریانهای مدرن شعری در اروپا و ایران، شعر «تجسّمی» (Concrete poetry) است. شعر «تجسّمی» یکی از هنجارگریزیهای نوشتاری (Deviation) و برجستهسازیهای زبانی (Foregrounding) است که از درهم آمیختگی شعر و گرافیک پدید میآید. در این جریان شعری، ساختار نوشتاری متن به گونهای گزینش میشود که نوع چیدمان و طرز تلفیق حروف، واژهها و جملات شعر، نوعی تصاویر دیداری قابل تأویل بیافریند. در این مقاله، اهتمام نگارنده بر آن است که با استفاده از شیوههای تلفیقی مختلف، از جمله ادبیات تطبیقی (Comparative Literature) در مفهوم آمریکایی و فرانسوی آن و با رویکرد مقایسة فرمالیستی، به نقد مقارنهای و بررسی تأثیر و تأثّرات میان شعر «تجسّمی» با گونههای مشابه آن در شعر سنتّی ایران بپردازد. بدین منظور، شعر تجسّمی با گونههای مشابه آن در ادبیات کلاسیک ایران، از جمله انواع شعر توشیح (مشجّر، مطیّر، مدوّر و معقّد)، شعر مجسّم، موصّل، تدبیج، حرفگرایی، تصویرسازی، تجسیم (تجسّم)، مورد مقایسة فرمالیستی قرار گرفتهاست. نتیجة بحث، کشف تشابهات فراوانی است که بین شعر «تجسّمی» با نمونههای مشابه در شعر سنّتی فارسی به چشم میخورد. از جملة آنها میتوان به موارد زیر اشاره نمود: هنجارگریزیهای نوشتاری، برجستهسازی، همانندی اشکال گرافیکی، آشناییزدایی، بیگانهسازی و... . این همانندیها را نمیتوان حمل بر «توارد» نمود؛ چراکه با توجه به دلایل مختلف مذکور، بیگمان گیوم آپولینر در آفرینش «کالیگرام»هایش، متأثّر از شعرهای عینی و دیداری سنّتی فارسی، از جمله شعر «توشیح» بودهاست.
https://ltr.atu.ac.ir/article_7635_f6dc2a2cf44d8aec340b0435dc4562cd.pdf
2017-06-22
183
206
10.22054/ltr.2017.7635
شعر تجسّمی (کانکریت)
کالیگرام
شعر سنّتی
گیوم آپولینر
طاهره صفّارزاده
نصرت الله
دینمحمدی کرسفی
dnosratollah@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خدابنده، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
آذر، اسماعیل. (1387). ادبیات ایران در ادبیات جهان. تهران: سخن.
2
اسفندیاری، علی. (نیمایوشیج). (1386). مجموعة کامل اشعار. به کوشش سیروس طاهباز. تهران: نگاه.
3
اشکلوفسکی، سوسور. (1388). ساختگرایی، پساساختگرایی و مطالعات ادبی. تهران: انتشارات سورة مهر.
4
انوشه، حسن. (1376). فرهنگنامه ادبی فارسی (دانشنامة ادب فارسی). ج 2. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
5
بابایی، سیامک. (1386). فرهنگوارة اصطلاحات ادبی. تهران: جنگل و جاودانه.
6
باطنی، محمّدرضا. (1378). فرهنگ معاصر انگلیسی ـ فارسی. چ 4. تهران: فرهنگ معاصر.
7
باقری، مهری. (1370). مقدمات زبانشناسی رشتة زبان و ادبیات فارسی. چ 1. تهران: پیام نور.
8
پارسینژاد، ایرج. (1387). خانلری و نقد ادبی. تهران: انتشارات سخن.
9
پنجهای، مزدک. (1391). شعر دیداری معاصر (شعر توگراف، خواندیدنی، شعر دیجیتالی، عکاشی و دموکراسی صدا در شعر). سایت لیلا صادقی. 25/ آذر/ 1391:
10
http://leilasadeghi.com/naghd/note/554-visual-poem-mazdak.html
11
تاجالحلاوی، علی. (1341). دقائق الشعر. به کوشش محمدکاظم امام. تهران: دانشگاه تهران.
12
تفتازانی، سعدالدّین. (بیتا). مختصر المطول. تهران: بینا.
13
تودوروف، تروتان. (1379). بوطیقای ساختارگر. چ 1. ترجمة محمد نبوی. تهران: نشر آگاه.
14
جعفری، سیاوش. (1394). شعر نو در ترازوی تأویل. چ 1. تهران: مروارید.
15
حافظ شیرازی، شمسالدّین محمد. (1372). دیوان اشعار. چ 5. تهران: زمستان.
16
حسّان، عبدالکریم. (1984م.). الأدب المقارن بین المفهومین الفرنسی و الإمریکی. ج 1. قاهره: مجلة الفصول.
17
حسنلی، کاووس. (1383). گونههای نو آوری در شعر معاصر ایران. چ 1. تهران: نشر ثالث.
18
خانلری، زهرا. (1375). فرهنگ ادبیات جهان. تهران: خوارزمی.
19
داد، سیما. (1375). فرهنگ اصطلاحات ادبی: واژه نامة مفاهیم اصطلاحات ادبی فارسی و اروپای. چ 2. تهران: انتشارات مروارید.
20
رادویانی، محمد. (1362). ترجمان البلاغه. به کوشش احمد آتش، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
21
رازی، شمسالدّین محمد. (1373). اَلمُعجم فِی معاییر اشعار العجم. به کوشش سیروس شمیسا. چ 1. تهران: فردوس.
22
رامی، روشن. (1378). ایستگاههای اندوه(مجموعه شعر). چ 1. تهران: اطلاعات.
23
رنجبر، احمد. (1385). بدیع. چ 1. تهران: اساطیر.
24
روزبه، محمدرضا. (1386). ادبیات معاصر ایران (شعر). چ 3. تهران: روزگار.
25
زرینکوب، عبدالحسین. (1371). شعر بی دروغ، شعر بینقاب. تهران: علمی.
26
ساجدی، طهمورث. (1387). از ادبیات تطبیقی تا نقد ادبی. چ 1. تهران: انتشارات امیرکبیر.
27
سعد سلمان، مسعود. (1372). گزیدة اشعار مسعود سعد. چ 4. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
28
شاهرودی، اسماعیل (آینده). (1348). برگزیدة شعرها. تهران: انتشارات بامداد.
29
شمس لنگرودی، محمّدتقی. (1381). تاریخ تحلیلی شعر نو. ج 4. چ 4. تهران: مرکز.
30
شعیری، حمیدرضا، حسینعلی قبادی و همکاران. (1388). «معنا در تعامل متن و تصویر: مطالعة نشانه ـ معناشناختی دو شعر دیداری از طاهره صفّارزاده».فصلنامة پژوهشهای ادبی. س 6. ش 25. صص70ـ39.
31
شفیعیکدکنی، محمدرضا. (1390). با چراغ و آینه در جستجوی ریشههای تحول شعر معاصر ایران. تهران: انتشارات سخن.
32
شمیسا، سیروس. (1383). نقد ادبی. تهران: فردوس.
33
ــــــــــــــــــــ . (1372). نگاهی تازه به بدیع. چ 5. تهران: فردوس.
34
شورل، ایو. (1386). ادبیات تطبیقی. ترجمة دکتر طهمورث ساجدی. چ 1. تهران: امیرکبیر.
35
صادقیان، محمدعلی. (1378). زیور سخن در بدیع فارسی. یزد: دانشگاه یزد.
36
صفّارزاده، طاهره. (1357). حرکت و دیروز، چ 1. تهران: رواق.
37
ــــــــــــــــــــــ . (1365). حرکت و دیروز. چ 2. شیراز: نوید.
38
ــــــــــــــــــــــ . (1386). طنین در دلتا(مجموعه شعر). چ 5. تهران: هنر بیداری.
39
صفاری، عباس. (1385). «از پرندة توشیح تا پرواز کانکریت»(در معرفی شعر کانکریت). فصلنامة تخصصی شعر گوهران. ش 11 و 12. صص 17ـ11.
40
صفوی، کورش. (1383). از زبانشناسی به ادبیات. ج 1. چ 1. تهران: انتشارات سوره.
41
عبود، عبده. (1999م.). الأدب المقارن. دمشق. اتحاد الکتاب العرب.
42
علیپور، مصطفی. (1378). ساختار زبان شعر امروز. چ 1. تهران: انتشارات فردوس.
43
غریبی، نوشین. (1391).بررسی تجربههای نوشتاری ـ بصری (کانکریت) در شعر معاصر فارسی. پایاننامة کارشناسی ارشد رشتة زبان و ادبیات فارسی. دانشکدة ادبیات دانشگاه کردستان.
44
فشارکی، محمّد. (1379). نقد بدیع. چ 1. تهران: انتشارات سمت.
45
کزّازی، میرجلالالدّین. زیبا شناسی سخن پارسی (بدیع). چ 3. تهران: مرکز.
46
مارکوزه، هربرت. (1385). بُعد زیباشناختی. چ 3. تهران: انتشارات هرمس.
47
محبتّی، مهدی. (1380). بدیع نو. چ 1. تهران: سخن.
48
محمودی، سهیل. (1387). شعر کانکریت و یادی از طاهره صفّارزاده. سایت ادبدان. 2/ آبان/ 1391: http://adabdan.blogfa.com/post-82.aspx.
49
مصدّق، حمید. (1371). تا رهایی. چ 3. تهران: مولف
50
مولوی، جلالالدین محمد. (1376). کلیات شمس. چ 14. تهران: انتشارات امیرکبیر.
51
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . (1373). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. چ 1. تهران: بهنود.
52
میرصادقی، میمنت. (1373). واژهنامة هنر شاعری. تهران: مهناز.
53
ندا، طه. (1393). ادبیات تطبیقی. ترجمة زهرا خسروی. چ 3. تهران: نشر فرزان.
54
نظری، سمیه. (1392). پژوهشی در ادبیات معاصر (شعر تجسمی). چ 1. تهران: لوح زرین.
55
نوریعلا، اسماعیل. (1373). تئوری شعر از موج نو تا شعر عشق. چ 1. لندن: غزال.
56
وطواط، رشیدالدّین. (1362). حدائق السحر فی دقائق الشعر. به کوشش عباس اقبال آشتیانی. تهران: طهوری و سنایی.
57
ولک، رنه. (1389). تاریخ نقد جدید. ج 4 (بخش دوم). ترجمة سعید ارباب شیرانی. چ 2. تهران: انتشارات نیلوفر.
58
ولک، رنه. (1389). تاریخ نقد جدید. ترجمة سعید ارباب شیرانی. ج 8. چ 1. تهران: انتشارات نیلوفر.
59
ولک، رنه و آوستن وارن. (1382). نظریة ادبی. ترجمة ضیاء موحد و پرویز مهاجر. چ 2. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
60
هدایت، رضاقلیخان. (2535ش.). مدارج البلاغه (در علم بدیع). شیراز: معرفت.
61
همایی، جلالالدین. (1371). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چ 8. تهران: هما.
62
هنرمندی، حسن. (1350). بنیاد شعر نو در فرانسه. چ 1. تهران: زوار.
63
Banderier, Gilles. (2001). Une tragedie prsane au XVI siècle: Lorbec-Orote de Du Monin. Tehran: Luqman.
64
Horkheimer, Max and Theodor W. Adorno. (1972). Dialectic of Enlightenment. New York: Herder and Herder.
65
Simpson, John and Edmund Weiner. (1989). Oxford English Dictionary.United Kingdom: Oxford University.
66
Leech, G. H. A. (1969). Linguistic: Guide to English Poetry. New York: Longman.
67
Tolstoy, Leo. (1963). What is Art.Translated from the original ms with an Trilling Lionel. The Liberal imagination. New York: Doubieday anchor Books.
68